Omega-3- en -6-vetzuren bij de behandeling van kinderen en jongeren met ADHD Jonas Deldaele

Inhoud Achtergrond Methode Resultaten Conclusie Omega-3- en -6-vetzuren en de ontwikkeling van de hersenen Tekort aan essentiële vetzuren bij kinderen met ADHD Werkingsmodellen voor omega-3- en -6-vetzuren bij ADHD Neurotransmittermodel Model op basis van klinische symptomen bij ADHD Voedingssupplementen als behandeling van ADHD Conclusie

Achtergrond begrip ADHD: Engels: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders -> Aandachtstekortstoornis met hyperacticiteit neuropsychiatrische stoornis bij kinderen, jongeren en volwassenen Huidige medicamenteuze therapie = gebruik van psychostimulantia Resultaat: ¾ van kinderen met ADHD met deze medicatie vertoont verbetering op gedragskenmerken Alternatieve behandelvorm = rol van voeding in etiologie en behandeling Omega-3- en -6-vetzuren of meervoudig onverzadigde langeketenvetzuren spelen belangerijke funtionele en stucturele rol in de hersenen

Methode Zoektocht naar artikelen in Medline-database: Zoektermen Fatty acids Omega-3 and omega-6 fatty acids Attention-dificit hyperactivity disorder Enkel engelstalige artikelen geselecteerd op basis van relevantie

Resultaten: Inhoud Omega-3- en -6-vetzuren en de ontwikkeling van de hersenen Tekort aan essentiële vetzuren bij kinderen met ADHD? Werkingsmodellen voor omega-3- en -6-vetzuren bij ADHD Neurotransmittermodel Model op basis van klinische symptomen bij ADHD Voedingssupplementen als behandeling van ADHD (onderzoeksresultaten)

Resultaten: Omega-3- en -6-vetzuren en de ontwikkeling van de hersenen Omega-3- en -6-vetzuren = essentiële vetzuren Het lichaam kan ze niet aanmaken en worden uit voeding opgenomen Enkele voorbeelden: Omega-6-vetzuren: - Maïsolie - Zonnebloemolie - Noten - Soja - Meervoedig onverzadigde margarines Omega-3-vetzuren: - Olie van weekdieren die in koud water leven zoals: makreel, sardienen, anjovis, zalm - Vlaszaad

Resultaten: Omega-3- en -6-vetzuren en de ontwikkeling van de hersenen Essentiële vetzuren Hieruit worden meevoudig onverzadigde langeketenvetzuren aangemaakt in het lichaam Vier meervoudig onverzadigde langeketenvetzuren belangerijke functionele en structurele rol in hersenen: Omega-6-vetzuren Dihomogammalinoleenzuur (DGLA) Arachidonzuur (AA) Omega-3-vetzuren Eicosapentaeenzuur (EPA) Docosahexaeenzuur (DHA) AA en DHA zijn belangrijk voor de structuur van neuronale celmembranen. DGLA en EPA hebben vooral een functionele rol als voorlopers van eicosanoïde hormonen zoals prostanoïden en leukotriënen. Dierenstudies Studies tonen aan dat neuronale intefriteit en functioneren permantent onderbroken kan worden door tekort aan langeketenvetzuren Voor extra uitleg klik op de woorden

Resultaten: Tekort aan essentiële vetzuren bij kinderen met ADHD? Wetenschappelijke onderzoeken kinderen met ADHD vs controle groep: Colquhoun en Bunday (1981): Resultaat = Symptomen bij kinderen met ADHD toegeschreven aan een definciëntie van vrije vetzuren, sterk dorstgevoel, polyurie, droge huid en droog haar Mitchell (1987): Resultaat = significant lager niveau docosahexaeenzuur, dihomogammalinoleenzuur en arachidon zuur bij kinderen met ADHD Stevens ( 1995): Resultaat = hoeveelheid vrije vetzuren in lipiden van plasma en rode bloedcellen significant lager bij kindereen met ADHD Antalis (2006): Resultaat = significant lagere concentratie omega-3-vetzuren in plasma en rode bloedcellen bij kinderen met ADHD Andere recente studie bij Frans-Canadese populatie: Resultaat = geen tekorten

Resultaten: Tekort aan essentiële vetzuren bij kinderen met ADHD? Hypothesen over mogelijk tekort aan vrije vetzuren bij kinderen met ADHD Een tekort aan vrije vetzuren in hun dieet Een probleem met omzetting van essentiële vetzuren naar meervoudig onverzadigde vetzuren Verhoogd metabolisme van vrije vetzuren dood non-enzymatische mechanismen zoals verhoogde oxidatieve belasting door een overproductie van vrije radicalen

Resultaten: Werkingsmodellen voor omega-3- en -6-vetzuren bij ADHD Neurotransmittermodel wetenschappelijk onderzoek: Kallsbeek (1988) Verbanden zoeken tussen deficiënties van eesentiëlen vetzurenen dopaminemetabolisme -> dierexperimentele vaststelling: deficiënties van DHA gedurende perinatale periode samen voorkomen met significante tekorten in dopamineconcentraties in de frontale cortex Delion (1994) Chronische deficiëntie van meervoudig onverzadigde langeketenvetzuren samen komt met verminderd endogeen dopamine en verminderde D₂ -receptorbinding in de frontale cortex. Richardson en puri (2000) Omega-3- en -6-vetzuren spelen rol in neuronale celmembranen en dus ook in het faciliteren van transmissie van signalen tussen neuronale cellen Model op basis van klinische symptomen bij ADHD Wetenschappelijk onderzoek: Richardson en Puri Toeschrijven van verhoogd voorkomen van slaapproblemen aan een tekort aan meervoudig onverzadigde langeketenvetzuren Koppelen van chronische gezondheidsproblemen aan rol van meervoudig onverzadigde langeketenvetzuren in immuniteit

Resultaten: Voedingssupplementen als behandeling van ADHD (onderzoeksresultaten) Wetenschappelijk onderzoek: Aman (1987) - effect van Efamol Resultaat = Geen verbeteringen Arnold (1989) - effect van placebo, dexamfetamine en Efamol Resultaat = Efamol niet effectief is Voigt (2001) - effect van docosahecaeenzuur gedurende 4 maanden Resultaat = Geen vermindering van de symptomen van ADHD Richardson en Puri (2002) - effect van meervoudig onverzadigde langeketenvetzuren Resultaat = Verminderde aandachts- en concentratieproblemen bij kinderen met leerstoornissen Richardson en Montgomery (2005) - effect omega-3- en -6-vetzuren Resultaat = Omega-3- en -6-vetzuren niet effectief voor motorische vaardigheden maar wel significante verbeteringen voor ADHD-gerelateerde symptomen Sinn en Bryan (2007) - effect van meervoudig onverzadigde langeketenvetzuren Resultaat = significtante verbetering bij concentratieproblemen en hyperactiviteit Sorgi (2007) - effect hoge dosis EPA en DHA Resultaat = verbeteringen in ADHD-gerelateerde sympromen Johnson (2009) - effect omega-3- en -6-vetzuren Resultaat = verbetering in ADHD-kernsymptomen Besluit : Het toedienen van meervoudig onverzadigde langeketenvetzuren en omega-3- en -6-vetzuren heeft positieve effecten op symptomen bij kinderen met ADHD

Conclusie Aanwijzingen voor een theoretische rationale voor een mogelijke werkzaamheid van ADHD maar er loop nog steeds onderzoek naar. Wordt voorlopig niet voldaan aan de criteria om deze behandeling als evidence-based te kunnen aanraden

Neuronale celmembranen Bestaan uit een fosfolipidedubellaag: samengesteld ui telkens twee meervoudig onverzadigde langeketenvetzuren ( waarin membraanproteïnen, zoals receptoren en ionenkanalen) ingebed zijnen waarop proteïnen (die betrokken zijn in second messengersystemen) vastgebonden kunnen zijn. Klik hier om terug te gaan

Prostanoïden en leukotriënen Deze hebben een invloed op de ontwikkeling van een aantal organen zoals het oog, de hersenen en het centrale zenuwstelsel Klik hier om terug te gaan