Naoorlogs Buitenlands beleid van Japan: Enkele Fundamentals Frederik Ponjaert Ph.D. scholar - FNRS Research Fellow (Belgian National Research Fund) Institute for European Studies at the Université Libre de Bruxelles & Japan studies Centre at the Katholieke Universiteit Leuven

De Theorie

Waarom de Politiek bestuderen? Wat is het? Wat is het? De gehanteerde Middelen om conlciten (Publiek-Privé / Interne-Externe/Geweldadig- Vreedzaam…) te beslechten (vreedzame-gewaldadige manier / absolute-compromisvolle manier / unilateraal –in overleg…) Wat beïnvloed het? HEEL VEEL Wat beïnvloed het? HEEL VEEL –De Overheden (regeringen, ministeries, politieke actoren) –Socio-economische (beleidskeuzen, winners & losers) –Socio-cultureel (zelfbeeld, onderwijs, Cultuurbeleid) Wat kunnen we er van leren ? Wat kunnen we er van leren ? –De maatschappelijke voorkeuren vaneen samenleving –Machtsverhoudingen binnen een samenleving –Culturele trekjes die tot uiting komen –….

Wat is buitenlandsbeleid ? Waar speelt het zich af ? Waar speelt het zich af ? Welke functie vervult het beleid? Welke functie vervult het beleid? Welke externe en interne factoren bepalen het beleid ? Welke externe en interne factoren bepalen het beleid ? Hoe evalueer je het ? Hoe evalueer je het ? Wie zijn de bepalende actoren ? Wie zijn de bepalende actoren ? Wie is er bevoegd & verantwoordelijk ? Wie is er bevoegd & verantwoordelijk ? Welke middelen en beperkingen geven dit beleid gestalte ? Welke middelen en beperkingen geven dit beleid gestalte ?

Welke Vragen worden gesteld ? De 3 maal “i” op je analysen te stutten 1. Interests (Belangen) Welke Belangen (Conflicten) zijn er? 2. Institutions (Instellingen) Welke (Formele) Instellingen omkaderen beleidsmakers? 3. Ideas (Idëen) Welke (Normatieve) Voorschriften wegen op het beleid?

Belangrijkste IR Scholen 1. Neo-Realism  Waltz, Morgenthau & Green  Interest Driven & State centered  Het uitwerken van de “Relative Gains” (cf.Game Theory) 2. Pluralism (Liberalism)  Carr, Chattha,  Ethisch & Rationele lezing van Buitenlandse vraagstukken  Het uitrekenen van de beste “Absolute Gains” 3. Neo-Institutionalism  Keohane, Nye, Ikenberry  De Noodzaak van Samenwerking gezien “Complex Interdependency”  Het Belang van institutionele arrangementen 4. Constructivism & Crittical Theory  Gramsci,  Het belang van Ideeën  Het ontleden van de de machts verhoudingen achter de verscheiden stellingen 5. English School  Ole Waever & Barry Buzan  Het ontleden van de Historische Evolutie van de Internationale Samenleving  Identificeren van belangrijkste historische trend op een gegeven moment: ex: Securitization & het ontstaan van “Security Complexen”

De Geschiedenis

VS Bewind Historisch Perspectief I ( ) Yoshida Doctrine “ 民主主義な平和国家、文化国家の建設 ” Een sterke bondgenootschap met de VS Economische wederopbouw als top prioriteit Minimale herbewapening Verdrag van San Francisco (1951) Kishi LPD systeem & Security Treaty (1960) Ikeda income-doubling plan politics of patience & reconciliation Sa to 1972: Okinawa Nixon Shokku Nieuwe “China Policy” van de VS Einde van de Goud standaard & Olie Crisis Vietnam Oorlog Fukuda 1977: Fukuda doctrine VN politiek “Wild geese” model Nakasone Reagan-Tatcher jaren Versterkt nationalisme Economisch hubris Korean War ( ) Vietnam War ( ) Ohira comprehensive security and defense strategy to safeguard peace

9/11 Historisch Perspectief II (1991- ) Einde van de bipolaire wereld 1ste Irak Oorlog Economische “bubble” gevolgd door het “verloren decennia” Economische Spanningen met de VS Desert Storm ( ) Hashimoto – Obuchi Human Security Murayama Eerste “plate” excuses voor de 2de WW Enduring Freedom & Iraqi Freedom (2001- ) (2003- ) Koizumi’s verkiezing (April 2001) Japan hervormen door de politiek & de LPD te hervormen Assertief buitenlandsbeleid Nationalisme (cf. Yasukuni bezoeken) Proactieve onderhandelingen met Rusland & Noord Korea 1st Yaskuni Bezoek SDF naar Irak Abe (Sept. ‘06- Sept. ‘07) - Triomph van de Harde Lijn - Focus op het Buitenland - Fiasco ! Kaifu & Miyazawa Check book diplomacy Hatoyama (Sept. ’09- ) - New Regering - Asian Regionalism ? - US Beleid & Basisen ? ASO (Sept. ’08-’09) -Defensief -Value Diplomacy/Soft Power Fukuda (Sept. ’07-’08) -Asie Beleid / Refuelling-Wet -Care-taker

Grootste Internationale Zorgen Economische pijnpunten Economische pijnpunten  De toevoer van grondstoffen  Voeding (rijst, vis, proteïnen …)  De toegang tot exportmarkten Veiligheids overwegingen Veiligheids overwegingen   De Koreaanse kwestie   Het machtsevenwicht in de regio (de plaats van China)   Sluimerende conflicten (Taiwan, Senkaku…)   De Rol en het Statut van de Japanse Militaire Middelen (Art. 9) Socio- culturele bekommernissen Socio- culturele bekommernissen  Demografische kwesties  Integratie van immigranten  De “Japanse identiteit” vrijwaren

Breuklijnen 1. Oost / West  Japanse Zee Kust Vs. De Stille Zuid Zee Kust  Continentale Macht Vs. Zeemacht  Het Westen inhalen Vs. Aziatische identiteit vrijwaren 2. Realpolitik / Principiële politiek  Realisme Vs. Pacifisme in zake veiligheid (voor of tegen het verdrag met de VS)  Pragmatisme Vs. Legalisme (in grondwettelijke kwesties)  Economisch pragmatisme Vs. Mensenrechten 3. Apologists / Non-apologists  Verhouding tot her verleden: Trots Vs. Schaamte  Verhouding met buren: Normalisatie Vs. verdere antikritiek  Vertrouwen in de stabiliteit van de Japanse democratie: Groot Vs. Onzeker 4. Nationalisme Vs. Internationalisme   Economisch nationalisme Vs. Economisch Liberalisme   “Gaullisme” / Status-quo / Japan “Soft” power   Bilateralisme Vs. multilateralisme

Samenvatting: Typologie van het Japanse buitenlandsbeleid Nationalistisch beleid van een “gewone” grootmacht Néo-liberaal Economische Model Civiel zelfs pacifistisch Internationalisme Dirigistische Aziatisch Model Yoshida Kishi Ikeda Nakasone Koizumi Fukuda Tanaka Murayama Hashimoto Obuchi Sato Kaifu Miyazawa Abe Ohira Fukuda 2 Aso ?? Hatoyama ??