http://www.youtube.com/watch?v=oGOTBKUbELk

Nycteumdag 22 april 2010 De Meervaart Y.G. van Ingen Specialist ouderengeneeskunde Palliatief consultteam Noord Holland Noord SCEN-arts yvaningen@hetnet.nl 06-43492110

Dementie zorgconcept Van biomedisch model > Sociaal psychologisch:kleinschalig wonen, belevingsgerichte zorg Discussie euthanasie dementie actueel gezien zorgkosten en weerzin tegen verpleeghuisopname. In rondom 10 afgelopen zaterdag werd gesproken over de kosten in de zorg en gaven 2 dames, op leeftijd maar gezond ogend aan dat zij een niet behandelverklaring opgesteld hebben. De vraag wanneer euthanasie gerechtvaardigd is blijft lastig. Zie het artikel van Sytske van der Meer in Medisch Contact deze week, waarbij een patiënte met een huidaandoening verzoekt om levens-beeindiging. Nee ze zou er niet op korte termijn aan overlijden, maar haar kwaliteit van leven was ernstig aangetast. Recent bezocht ik een voorstelling gemaakt naar het boek van Stella Braam. Ik was ernstig aangedaan. De verpleeghuisopname werd afgeschilderd als een vreselijke ervaring en midden in de voorstelling volgde een college over het gevaar van antipsychotica. Dat er verbeteringen verbeteringen in de verpleeghuizen noodzakelijk zijn moge duidelijk zijn, dit soort ongenuanceerde anti PR draagt niet bij aan de beeldvorming. Angst voor verpleeghuisopname of de opname zelf mag mi geen reden zijn tot euthanasie. Het is goed dat de focus tegenwoordig ligt op kwaliteit van leven. Wat daarbij niet uit het oog verloren moet worden is dat dementie een progressieve neurologische aandoening is Er wordt meer aangetast dan het geheugen. Mijns inziens verdient dit ziektebeeld dan ook een palliatieve benadering. Waarbij kwaiteit van leven voorop moet staan, maar ook aandacht moet zijn voorwat komengaat Het maken van advance directives is mijns inziens een mogelijkheid die nog onvoldoende wordt benut. En kan leiden tot minder euthanasieverzoeken. Ik was verheugd toen op pallialine de site met richtlijnen palliatieve zorg een richtlijn over dementie verscheem. Ennkele hoogte punte wil ik u noemen. In 2008 zijn er 2 gevallen geweest waarin de toetsingscommissie uitspraak deed p8

Dementie richtlijn Palliatieve zorg www.pallialine.nl Slecht nieuwsgesprek aan patiënt en naasten Ondersteuning continuïteit van zorg -Probleemgedrag, -Overbelasting mantelzorg, -Miscommunicatie met hulpverleners, -Weerstand tegen opname Toestemming onderzoek en behandeling conform WGBO ANTICIPEREN Bij de diagnose dementie hoort een slecht nieuwsgesprek> immers we kunnen niet genezen Probleemgebieden zijn het gedrag van de patient en de belastng die die vormt voor de naasten. Communicatie met de hulpverleners blijkt ook niet gemakkelijk. Weerstand tegen opname is begrijpelijk, echter oog voor verhouding draagkracht last dient vervolgd te worden.

Dementie richtlijn Palliatieve zorg Ziektegevolgen Probleemgedrag Eten en drinken Pijn Pneumonie Op lichamelijk gebied zijn de volgende symptomen van belang. Eten en drinken: verslikken wordt door verzorgenden niet onderkend. Pijn beleving is verstoord. Aan het eind van het ziekteproces neemt de weerstand afen overlijden patienten aan een pneumonie. Het is zaak tijdig afspraken te maken wanneer nog wel en wanneer slechts symptomatisch te behandelen. Ook afspraken tav reanimeren horen hier mi bij

Euthanasie bij dementie Pas nadat adequate (palliatieve) zorg/begeleiding gegeven is Multidisciplinaire zorg DOC-team Inclusief advance directives wel niet reanimeren, wel niet ziekenhuisopname, wel niet behandelen

Euthanasie bij dementie Wet verbiedt euthanasie bij dementie niet “Met extra prudentie” zorgvuldigheidscriteria Wilsbekwaamheid Verzoek: vrijwillig en weloverwogen Lijden: ondraaglijkheid en uitzichtloosheid Behandelalternatieven Advies één of meer deskundigen naast SCEN arts “Wilsverklaring vervangt mondeling verzoek” lastig. 5 over 12 Bij gevorderde dementie voor mij persoonlijk niet denkbaar.

Casus Mw Padi

Casus Dhr. Tuin

(Concept-)richtlijn palliatieve zorg Dementie www.pallialine.nl www.euthanasiecommissie.nl (Concept-)richtlijn palliatieve zorg Dementie www.pallialine.nl Consultteam Palliatieve zorg Noord Holland Noord 072-5484444(vragen naar consultteam PZ) http://www.netwerkpalliatievezorg.nl/noordkennemerland/Consultteam/tabid/4017/Default.aspx Midden Kennemerland 023-5575577 http://www.netwerkpalliatievezorg.nl/middenenzuidkennemerland/Zorgverleners/Consultteam/tabid/3003/Default.aspx Amsterdam Helpdesk tel 0900-2021745 http://www.netwerkpalliatievezorg.nl/amsterdam/Zorgkiezen/helpdeskpalliatievezorgamsterdam/tabid/3702/Default.aspx WOZZ Zorgvuldige zorg rondom het levenseinde Consult specialist ouderengeneeskunde(www.verenso.nl) Boek RESPECTvol omgaan met personen met dementie, een praktijkgids voor de zorgsector door J. Abrahams, ISBN 978-90-334-7602-0 Boek Voor patiënten en familieleden Had ik het maar geweten, Moderne dementiezorg door R. Dirkse& C. Petit, ISBN 978-90-215-4648-3 ©Yvonne van Ingen yvaningen@hetnet.nl