De Provincie Limburg en kwaliteit van zorg Welkomstwoord door mw. Odile Wolfs Lid Gedeputeerde Staten Limburg, portefeuille o.a. Zorg

Openingswoord door gedeputeerde mevr Openingswoord door gedeputeerde mevr. Wolfs op het symposium “De intramurale ouderenzorg in beweging” op 4 april 2006.   Dames en heren, er zijn géén structurele misstanden in de Limburgse verpleeg- en verzorgingshuizen! Dat is de allerbelangrijkste conclusie van het onderzoek naar de door de bewoners en medewerkers van deze huizen ervaren kwaliteit van zorg. Ik ben hiermee ontzettend blij. Het is zonder meer een opsteker voor alle harde werkers in deze zorgsector. Het onderstreept hun gedrevenheid en betrokkenheid. De zorg in de verpleeg- en verzorgingshuizen in ons land heeft de afgelopen twee jaren veel negatieve publiciteit gehad. De noodzakelijke basiszorg zou tekort schieten. Ook in Provinciale Staten is destijds aandacht gevraagd voor de gesignaleerde problematiek. Statenleden vroegen zich bezorgd af hoe het gesteld zou zijn met de kwaliteit van de basiszorg in de Límburgse huizen. Eind november 2004 hebben wij aan de Raad het geld toegekend om het gevraagde onderzoek uit te voeren. Het rapport “Kijk op zorgkwaliteit” geeft nu het antwoord. Zo dadelijk gaat mevr. Vaartjes, een van de onderzoekers, u hiervan het fijne vertellen. Dames en heren, wat ik zo belangrijk vind: er zijn in de loop van 2005 al de nodige trajecten in gang gezet om het tij te keren. Om dat negatieve beeld, van vooral de verpleeghuissector, om te zetten naar iets positiefs. Naar iets waarbij alle betrokkenen zich gewaardeerd voelen. Dat hun kracht en motivatie geeft om er te wonen en te werken. Er is nieuwe aandacht voor kwaliteit, waarbij de persoon waar het allemaal om draait, de bewoner die de zorg ontvangt, uitgangspunt is en ook direct betrokken wordt. Ik noem bijvoorbeeld het verschijnen van de landelijke normen voor verantwoorde zorg. Ruim aandacht wordt daarbij gegeven aan alle wezenlijke inhoudelijke items van invloed op de kwaliteit van leven van de bewoner. Ik vind ook de inzet op kwalificatietrajecten een uitermate goede zaak. Zorgkantoren hechten aan het doorlopen van dergelijke trajecten in relatie tot hun zorginkoop en productieafspraken. Ik juich dit toe. U kent in dit verband vast allen het zogenaamde Bronzen Keurmerk, dat relaties legt tussen zorg, organisatie én waardering van cliënten. Eind vorig jaar mocht ik aan de eerste twee Limburgse huizen het door hen behaalde Bronzen Keurmerk uitreiken. Het Keurmerk is een signaal naar binnen en naar buiten. Medewerkers weten dat ze het goed doen en het is zichtbaar voor de buitenwereld.

Het bevestigt waar het werk van zorgorganisaties om draait: zorgdragen voor goede cliëntenzorg. Ik ben van mening dat Raden van Toezicht, gezien hun verantwoordelijkheden, hun bestuurder zouden moeten verplichten aan een kwalificatietraject mee te doen. Als stimulans heeft ons College besloten om een aantal huizen die het Bronzen Keurmerk behaald hebben, dit letterlijk in brons cadeau te doen. Zo willen wij graag onze waardering tonen. Ik weet zeker dat ook het advies van de Raad zorgaanbieders aanzet tot innovatief en creatief denken om de zorgkwaliteit nog verder te verbeteren. De hoge mate van standaardisatie en regelgerichte controle ontnemen professionals echter vaak de prikkels en ruimte tot innoveren. Er is moed nodig om vernieuwing in de zorgverlening tot stand te brengen. We zullen moeten durven om traditionele, en daardoor ook vertrouwde, werkwijzen, los te laten als ze innovatie belemmeren. Het vraagt ook om doorzettingsvermogen bij zorgverlener én zorgvrager. Een heldere formulering van wensen en behoeften vormt immers de basis voor een goede zorgverlening. Dames en heren, op basis van de Kwaliteitswet ligt de verantwoordelijkheid voor een goede zorgkwaliteit bij de zorgaanbieder. Dit betekent nadrukkelijk niet, dat de Provincie geen aandacht heeft voor wat er in de verpleeg- en verzorgingshuizen gebeurt. Het in gang zetten en financieren van het Raads-onderzoek en het symposium van vanmiddag zijn het bewijs. Wel impliceert dit een, in intensiteit wisselende, provinciale rol op afstand. Een tweetal ontwikkelingen dragen daaraan bij. Ten eerste de demografische ontwikkeling van vergrijzing en ontgroening. Ten tweede gaat het om de vermaatschappelijking van de zorg, samen met een toenemende extramuralisering.   Wij pakken samen met maatschappelijke partners de demografische ontwikkeling op als een kans. Het aantal ouderen met beperkingen, chronische ziekten en dementie groeit. Op vragen naar hulp en ondersteuning moet een antwoord komen van de zorgsector, overheid en samenleving. Hoe kan kwaliteit van zorg gegarandeerd worden als er door de ontgroening relatief minder arbeidskrachten beschikbaar zijn? De Provincie anticipeert hierop door toepassing van ICT in de zorg en het voeren van leeftijdsbewust personeelsbeleid binnen zorginstellingen te stimuleren. Wij proberen meer jongeren te laten kiezen voor een baan in de ouderenzorg, door goede startkansen voor ze te creëren. Dit kan nadrukkelijk ook via stageplaatsen. Vanuit het onderwijs krijgen wij het signaal dat deze te weinig voorhanden zijn. Ik daag u dan ook uit om meer stageplaatsen aan te reiken. Jongeren doen zo ervaring op, lopen hopelijk warm voor de ouderenzorg en het begrip tussen jong en oud groeit.

Een andere vraag die beantwoord moet worden, is in welk vorm aan ouderen met dementie het beste een beschermde woonomgeving geboden kan worden. Wij hebben daarom besloten om een vierjarig onderzoek, ook uit te voeren door de Raad en de Universiteit Maastricht, naar de effecten van kleinschalig wonen mede te financieren. Het onderzoek geeft inzicht in de stand van zaken, de ervaringen en succesfactoren rondom kleinschalige woonvormen in Limburg. De gevolgen voor de bewoners, hun mantelzorgers en het verzorgend personeel wordt onderzocht. De Provincie wil hiermee ook bijdragen aan het bewijzen van effectiviteit van best practices. Professor Hamers zal zo nog verder ingaan op het belang daarvan.   Dames en heren, de vermaatschappelijking van de zorg vereist dat alle zeilen bijgezet moeten worden om ouderen zelfstandig in eigen kern of buurt te laten wonen. Ook bij een toenemende zorgbehoefte. Het provinciaal beleid zet daarom in op het realiseren van voldoende geschikte woningen, mogelijkheden om welzijn en zorg in de buurt of aan huis te ontvangen en een goed geregeld openbaar vervoer. Samen met het Zorgkantoor bewaken we daarbij dat er een voldoende intramurale capaciteit voor verpleging en verzorging in stand blijft. De zorgbehoevende oudere moet in principe immers de keuze kunnen maken tussen thuis wonen of in een instelling. Bovendien is natuurlijk een deel van de ouderen, gezien hun zorgbehoefte, gewoon aangewezen op de beschermende woonomgeving van het verpleeg- of verzorgingshuis. Participatie en integratie zijn kernbegrippen bij vermaatschappelijking van de zorg. Ook binnen het provinciale thema Vitale kernen en buurten. Wij vinden het belangrijk dat de interactie tussen de bewoners van het verpleeg- of verzorgingshuis en de “buitenwereld” wordt vergroot. Wij ondersteunen in dat verband organisaties die hun huizen willen, ik noem het maar even, “opwaarderen” tot een zogenaamde multifunctionele accommodatie. Een multifunctionele accommodatie is een gebouw dat open staat voor buurtbewoners van divérse pluimage, niet persé met een zorgvraag. Ook willen wij projecten ondersteunen die specifiek gericht zijn op het vergroten van het sociaal contact tussen bewoners van de huizen en van de wijk. U kunt daarbij denken aan bijvoorbeeld combinaties met basis- en middelbare scholen of met verenigingen. Het gevoel ”erbij te horen” is immers erg belangrijk voor iemands welbevinden. Dames en heren, ziekte en gebrek grijpen diep in op het individuele leven. Ze bepalen mede het maatschappelijk functioneren van mensen. Kwaliteit van zorg raakt ons dan ook rechtstreeks. Het raakt de kwaliteit van het bestaan. Juist daarom ben ik zo blij met de resultaten van het onderzoek “Kijk op zorgkwaliteit”. Ik ben ervan overtuigd dat met creatief ondernemerschap en innovatie in de zorg deze zorgkwaliteit nog beter zal worden, en daarmee de kwaliteit van leven van hen die op hulp en ondersteuning zijn aangewezen. Ik dank u voor uw aandacht.