Afd. Documentaire Informatie Zoeksystemen en -systematiek Gastcollege Opleiding Sportfysiotherapie Hogeschool van Utrecht 15 oktober 2002

Afd. Documentaire Informatie Frans de Meijer Manager afd. Documentaire Informatie Literatuuronderzoeker

Afd. Documentaire Informatie Uw vakreferent: Sylvia P. van den Heuvel Senior vakreferent fysiotherapie Fysiotherapeut / literatuuronderzoeker

De Afdeling Documentaire Informatie Vakreferenten voor elke paramedische discipline: Diëtetiek Ergotherapie Fysiotherapie Logopedie MBRT (medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken) Mondhygiëne Oefentherapie Cesar Oefentherapie-Mensendieck Optometrie Orthoptie Podotherapie

Documentatiecentrum NPi Amsterdamseweg 16, 3812 RS Amersfoort Tel: (033) , Fax: (033)

FG (virtuele) Mediatheek

(Virtuele) mediatheek Uw intermediair: Hetty van Sijl Informatiespecialist fysiotherapie en oefentherapie Cesar Hogeschool van Utrecht Bolognelaan 101, 3584 CJ Utrecht tel.: 

Programma GASTCOLLEGE HOGESCHOOL VAN UTRECHT 18:45-19:30 uur: hoorcollege –Opsporen van informatie –Informatiebronnen via het Internet en/of de mediatheek –Systematisch zoeken voorbereiding met praktijkvoorbeeld 19:30-19:45 uur: pauze 19:45-21:45 uur: werkcollege

Zoeken naar literatuur OPSPOREN VAN INFORMATIE

Opsporen van informatie Protocollen, standaarden Meetinstrumenten Lopend onderzoek Adressen Typen informatie Literatuur “Kennis”

Opsporen van informatie Waar is die informatie te halen? Internet Mediatheek / bibliotheek –Hogescholen en universiteiten –Instellingen en (grote) praktijken –Wetenschappelijke (steun)bibliotheken Kennis- en expertisecentra Collega’s

Opsporen van informatie Typen bronnen Primaire bronnen –Publicatie waarin op grond van oorspronkelijk onderzoek nieuwe informatie wordt gepresenteerd Boek, tijdschrift(artikel), software, rapport Secundaire bronnen –Publicatie waarvan de inhoud is afgeleid van primaire publicaties –Publicatie die een overzicht geeft van primaire publicaties Bibliografie, index (bijv. MEDLINE), referaat(tijdschrift)

Zoeken naar literatuur INFORMATIEBRONNEN

WEBSITES KNGF - NPi - NOC*NSF – VvBN – APTA/SPTS – AOSSM – SportScience – SportScience NZ – Int. Olympisch Comité – ASMI – NSMI – Primaire Informatiebronnen

(ELEKTRONISCHE) TIJDSCHRIFTEN Zie het overzichtsbestand van MedBioWorld – bin/displaycontents.cgi?table=med&type=Journals &filecode=(M)%20Orthopaedic Zie het overzichtsbestand van de virtuele mediatheek HvU – schriften/link-sport.html Primaire Informatiebronnen

Secundaire Informatiebronnen Literatuur HvU NPi Internet MEDLINEVV V CINAHLVV DocOnlineVV V EMBASE/RPMV Cochrane LibraryVV (V) REHADAT D/CDN VV V PEDroVV V SPORTDiscusV LisFV

Secundaire Informatiebronnen Protocollen Databank Protocollen NPi SISO NHG-Standaarden ICF Guideline Library (NZGG) CSP Core Standards CBO-Richtlijnen KNGF Richtlijnen Bureau Richtlijnen NVAB

Secundaire Informatiebronnen Meetinstrumenten Databank Meetinstrumenten NPi (in opbouw) QOLID (Quality of Life Instruments Database)

Secundaire Informatiebronnen Lopend Onderzoek Databank Nederlands Paramedisch Onderzoek (NPO) Nederlands Onderzoek Databank (NOD) REHADAT (D/CDN)

Secundaire Informatiebronnen Productinformatie REHADAT (D/CDN) HandyWijzer

Secundaire Informatiebronnen Overheid en wetgeving OPmaat HandyWijzer

Zoeken naar literatuur NOG ENKELE TIPS VOORAF …

Booleaanse operatoren AND OR NOT ADJ NEAR WITH George Boole ( )

Booleaanse operatoren AND “tennis elbow” AND rest Zoekt naar documenten die zowel tennis elbow als rest bevatten.

Booleaanse operatoren OR “tennis elbow” OR “epicondylitis lateralis” Zoekt naar documenten die óf tennis elbow en/of epicondylitis lateralis bevatten.

Booleaanse operatoren NOT (AND NOT) “tennis elbow” NOT surgery Zoekt naar documenten die tennis elbow bevatten, maar niet surgery.

Booleaanse operatoren ADJ“…” tennis ADJ elbow“tennis elbow” Zoekt naar documenten die tennis elbow bevatten (achter elkaar, mét spatie!)

Booleaanse operatoren NEAR lateral NEAR epicondylitis Zoekt naar documenten die zowel lateral als epicondylitis in dezelfde zin bevatten. (dus ook: lateral and medial epicondylitis)

Booleaanse operatoren WITH utrecht WITH hogeschool Zoekt naar documenten die zowel utrecht als hogeschool bevatten in hetzelfde veld (bijv. uitgever).

Trunceren en maskeren Trunceren Physiother* zoekt naar: –Physiotherapy –Physiotherapeutic(s) –Physiotherapeutisch(e) –etc. Maskeren m?ckenzie zoekt naar: –McKenzie –MacKenzie

Zoeken naar literatuur SYSTEMATISCH LITERATUUR ZOEKEN (THEORIE)

Systematisch literatuur zoeken Stappenplan I. I. Formuleer een probleemstelling II. II. Formuleer daaruit een zoekvraag en bepaal in- en exclusiecriteria III. III. Bepaal het doel van de zoektocht IV. IV. Bepaal het(de) gewenste documenttype(n) V. V. Selecteer de te doorzoeken bronnen VI. VI. Vertaal de zoekvraag naar zoektermen, die bij de gekozen bronnen horen VII. VII. Stel een zoekstrategie op

II. zoekvraag Systematisch literatuur zoeken II. Formuleer een zoekvraag Stel deelonderwerpen van de probleemstelling vast Bedenk suggesties voor zoektermen –synoniemen –Engelstalige termen –verwante ruimere of nauwere termen –namen van auteurs –titelwoorden uit reeds bekende titels Formuleer in- en exclusiecriteria t.a.v.: –leeftijd –geslacht –tijdsperiode –taal en bij effectonderzoek ook: – aandoening – interventie – soort onderzoek (PICO)

III.doel Systematisch literatuur zoeken III. Bepaal het doel Het doel van de zoektocht is bepalend voor –de omvang van de zoektocht –de manier van zoeken en –het type publicatie dat gezocht wordt praktijkprobleem proefschrift / onderzoek publicatie / lezing / referaat onderwijs / cursus scriptie / studie-activiteit beleid(sontwikkeling)

IV.documenttype Systematisch literatuur zoeken IV. Bepaal het documenttype Het documenttype is o.a. bepalend voor de bron waarin gezocht wordt overzichtartikel (review) richtlijn / protocol abstract / samenvatting / referaat tijdschriftartikel (R)CT / meta-analyse meetinstrument website (patiënten)folder etc.

V.bronnen Systematisch literatuur zoeken V. Selecteer de bronnen SPECIFIEK SPORTDiscus Bibliotheekcatalogi Websites van KNGF of NVFS Websites van buitenlandse beroeps- verenigingen (gratis) tijdschriften (op het Internet) CCSport ALGEMEEN MEDLINE CINAHL EMBASE DocOnline PEDro The Cochrane Library NPO (NOD)

VI.zoektermen Systematisch literatuur zoeken VI. Bepaal de zoektermen INDEXTERMEN MEDLINE –medical subject headings (MesH) The Cochrane Library –medical subject headings (MesH) CINAHL –descriptoren (DE) TREFWOORDEN DocOnline INDEXWOORDEN EMBASE/RPM REHADAT Vertaal de zoekvraag naar de juiste zoektermen van de betreffende bron

VI.Trefwoordenindextermen Systematisch literatuur zoeken VI. Trefwoorden & indextermen Trefwoorden Alfabetische lijst van zoektermen Geen onderlinge relaties Indextermen (thesaurustermen) Onderlinge relaties Verwijzingen Scope notes

VI.Indextermen Systematisch literatuur zoeken VI. Indextermen Verwijzingen bij indextermen Scope note (SN): korte beschrijving Use (USE): verwijzing naar correcte term Used for (UF): incorrecte term van waaruit verwezen is Broader term (BT) Narrower term (NT) Related term (RT)

VI.Indextermen Systematisch literatuur zoeken VI. Indextermen (voorbeeld) Clinical Trials SN: Pre-planned studies of the safety, efficacy, or optimum dosage schedule (if appropriate) of one or more diagnostic, therapeutic, or prophylactic drugs, … [etc.] UF: Drug Evaluation ( ) BT: Epidemiologic Study Characteristics; Evaluation Studies NT: Clinical Trials Phase I; Clinical Trials Phase II; Clinical Trials Phase III; Clinical Trials Phase IV; Controlled Clinical Trials; Multicenter Studies RT: Drug Approval; Meta-Analysis; Drug Evaluation; Investigational Drugs

VII.zoekstrategie Systematisch literatuur zoeken VII. Stel een zoekstrategie op (1) Bepaal of je sensitief (ruim) of specifiek (begrensd) wilt zoeken Zoek eerst met gecontroleerde termen, daarna met vrije (eigen bedachte) termen combineer de zoektermen met logische (Booleaanse) en positionele operatoren maak de zoekstring niet te lang beperk op taal via het taalveld (bijv. MEDLINE: english in la) beperk op documenttype via publicatieveld: (bijv. DocOnline: RCT in form)

VII.zoekstrategie Systematisch literatuur zoeken VII. Stel een zoekstrategie op (2) Zoek een bekend document op auteursnaam, jaar en een woord uit de titel Gebruik eventueel vaste zoekfilters (clinical trials, prognosis, diagnosis, etiology, practice guidelines, clinical audit, systematic reviews) Schakel bij het zoeken naar literatuur voor wetenschappelijk onderzoek een deskundige in!

Zoeken naar literatuur VRAGEN? … ook voor brandende vragen!