Wat met het beleid? Aanbevelingen Prof. Dr. Jos Berghman Pensioencolloquium 13 oktober 2009

Uitdagingen Pensioenbeleid heeft 2 uitdagingen  Conjunctureel: Financiële houdbaarheid ? Babyboom en betaalbaarheid  Structureel: Sociale houdbaarheid ? Beveiliging van de klassieke doelstellingen - Minimumbescherming -Levenstandaardbeveiliging Recalibrering aan nieuwe leefpatronen -Arbeidsmarktparticipatie van vrouwen -Samenlevingsvormen

1. Minimumbescherming voor de zwakke categorieën Naar soort pensioen: 1. Gepensioneerden met een IGO - hoogte van het IGO < onder armoedegrens - spanningsveld met het minimumpensioen 2. Gepensioneerden met een ZS-pensioen - zeer lage pensioenen – hoog armoederisico - zeer lage bijdragen? Naar leefsituatie: 1. Alleenstaande vrouwen 2. Koppels met slechts 1 pensioen

1.Minimumbescherming voor de zwakke categorieën Eerstepijlerpensioen naar leefsituatie

Voorzichtig beleid nodig:  Voor nu: beveiliging van overlevingspensioen en gezinstarief  Op termijn: - beleidsshift voor toekomstige gepensioneerden - Piste: Individualisering van pensioenrechten door ‘splitting’ - Pensioenrechten gelijk verdeeld over partners - Solidariteit binnen het koppel: kost keuzes delen - inzetten op arbeidsmarktparticipatie voor RP alleenstaanden - meer algemeen derde doelstelling: activering 1. Minimumbescherming voor de zwakke categorieën

Hoeveel zou het kosten om een inkomen te garanderen dat minstens even hoog is als de armoedegrens (€ 878/1.317)? Alle (individuele) gepensioneerden: € 1,7 miljard Alle gepensioneerde huishoudens: € 0,9 miljard Ter vergelijking: Huidige totale pensioenkost eerste pijler: € 22 miljard op jaarbasis (2006) Schatting fiscale kost derde pijler (AJ 2006): € 678 miljoen op jaarbasis = Fiscale kost bijdragen € 702 miljoen + fiscale kost interesten € 180 miljoen - fiscale kost opbrengsten € 204 miljoen 1. Minimumbescherming voor de zwakke categorieën

2. Levensstandaardbehoud Voor huidige gepensioneerden: 1 e pijlerpensioenen blijven loopbaan- en loongekoppeld maar afgetopt, dus ongelijk en sterk geplafonneerd 2 e pijler als complement schiet tekort: In toegang: Mattheüs Deelname aan de 2 e pijler pas vanaf bepaald 1 e pijlerpensioen In hoogte: Lucas Grote groep van gepensioneerden slechts een zeer laag 2 e pijlerpensioen in fictieve rente Dus: groot Marcus-effect

Voor huidige actieven – Pensioenen in opbouw: 1.Deelname: nood aan democratisering (verplichting?) van de tweede pijler Over alle sectoren en statuten heen Data op ondernemingsniveau (RSZ): ›Laatste kwartaal 2006, privé-sector, onderneming>5 WN ›29% oftewel ondernemingen deden stortingen voor P2 ›85% zuiver ondernemingsstelsel, 13% sectoraal stelsel, 2% beiden ›Aantal werknemers in deze ondernemingen = oftewel 60% van totaal aantal werknemers in privé-sector (assumptie dat iedereen wordt aangesloten) ›Dus minstens 40% zonder P2 in opbouw 2. Levensstandaardbehoud

2.Opbouw: nood aan consolidatie van de tweede pijler Adequaat bijdragepercentage Oefening: ›Loonkost als starter = € /jaar ›Bijdragepercentage = 1,5% ›Loopbaan = 35 jaar ›Netto pensioenkapitaal = € , maandelijkse rente = € 442 ›Netto eerstepijlerpensioen = € ›Totaal pensioen= € of 73% van laatste nettoloon ›80%-grens = bijdragepercentage van 2,1% 2. Levensstandaardbehoud

3.Uitkering: ›in rente ›zeker tot bepaalde vervangingsratio, overschot eventueel in kapitaal ›pensioenbeleid is geen spaarbeleid 2. Levensstandaardbehoud

Tot slot  Beleid in hoogte en/of breedte Bewaak equivalentieprincipe bijdragen – uitkeringen - 1 e pijler - Zelfstandigen - 2 e pijler  Fiscaal beleid, ook sociaal beleid Rente i.p.v. kapitaalsuitkeringen  Nood aan draagvlak Ernstige pensioenactoren nodig - 1 e pijler - 2 e pijler

Dus finaal… Dank u voor uw bereidheid om hieraan mee te werken Tot slot