Regio Actie Diffuse bronnen Locaties rwzi’s en bedrijven Reinaldo Peñailillo B 2 juli 2009

Waarom een Regio Actie? Behoefte aan een validatie en/of verbeterslag van de landelijke emissieschattingen Samenwerking met waterbeheerders regionale informatie Start 2008: Actie Diffuse bronnen 2009: Locaties lozingen van rwzi’s en bedrijven

Regio Actie Diffuse Bronnen Doelstellingen verzamelen, inventariseren en analyseren van regionaal informatie over (diffuse) emissiebronnen naar water en riool inventariseren van vragen en problemen die waterschappen en Regionale Diensten hebben mbt emissierapportages en stofstroomanalyses intensiveren van contacten met ‘regionale waterpartners’ Uitgevoerd door Deltares en Witteveen+Bos Fase 1: Inventarisatie studies en informatie Fase 2: Analyse verzamelde materiaal

Inventarisatie Deltares, Waterdienst en TNO: 5 studies Waterschappen en Regionale Diensten: 52 studies Hydrotheek Zoekcriteria: emissie of bron, vanaf 2000: 68 studies (357) Niet geselecteerd: >Niet over emissies naar water of riool >Metingen en geen directe koppeling met bron >Beleidstudies >Ruimtelijk niet representatief >Effluent rwzi voor bekende stoffen STOWA12 studies Symposium ER4 studies

Reactie waterbeheerders Grootte van bronnen Overschatting van emissie van recreatievaart (Groot Salland) >weinig recreatievaart in gebied van GS, toch grote post in ER >WS standaard post verwijdert >Mogelijke fout bij regionalisatie Overschatting van koperemissie van bovenleidingen >Geen verhoogde koperwaarden in spoorsloot bij Staphorst (Groot Salland) Rioolstelsels in het systeem in 2001 verkeerd aangesloten op rwzi (Groot Salland) STONE niet voor uitspoeling van nutriënten (Delfland) >niet goed afgeregeld in regionale toepassingen >ongeschikt voor scenarioanalyse >gebruik van kentallen uit waternood / nutrical Onderschatting emissie van glastuinbouw (Delfland) >Eigen schatting hoger dan in ER >Emissie naar teelt en/of teeltwijze moeten worden ingedeeld

Reactie waterbeheerders (2) Wensen Onderscheid emissies van zomer- en winterhalfjaar (Rijn& IJssel) Inzicht in bron inlaat en nalevering uit waterbodem (Delfland) Applicatie niet altijd even gebruiksvriendelijk (Zuiderzeeland) Communicatie probleem: jacht en sportvisserij in hoofdgroep landbouw (Groot Salland) Emissie N,P uit landbouw en natuur apart zichtbaar (Groot Salland) Schaalgrootte van systeem sluit niet aan op waterlichamen >gegevens betrekking op meerdere waterlichamen (Vallei en Eem) Waterschappen willen meedenken bij validatieslag >aanvullende meetinformatie in oppervlaktewater, waterbodem en effluent >Rijn&IJssel gaat effecten van maatregelen op uitspoeling van nutriënten en zware metalen uit landbouwgronden monitoren

Analyse verzamelde materiaal Categorieën nieuwe stoffen10 studies nieuwe bronnen 23 studies kwaliteitsverbetering van de huidige data 105 studies verbetering van de regionalisatie 3 studies

Analyse studies Nieuwe stoffen Geneesmiddelen en hormonen Beperkt aantal kan worden gemeten (12%) Concentraties laag tot erg laag Groot gebrek aan gegevens voor emissieschatting Veel van deze stoffen niet in waterkwaliteitsbesluit Conclusies: nog niet opnemen in ER Gewasbeschermingsmiddelen Aantal stoffen in ER Factsheets ‘Atmosferische Depositie’ Endosulfan gerapporteerd Chloorfenfivos, dichloorvos, heptachloor en MCPA genoemd Chloorthalonil, pirimicarb, parathion-ethyl en triallaat wel in ER Conclusies: meer onderzoek nodig

Analyse studies Nieuwe Bronnen RWS-objecten - smeermiddelen Lastig om probleemstoffen te identificeren en te relateren aan bouwwerken ER: binnenscheepvaart → bron van minerale olie Conclusie: niet opnemen in ER Vullen en reiniging van spuitmachine - gewasbeschermingsmiddelen Locale MTR-overschrijding Grotere kans emissies naar riool bij extern reinigen Conclusie: nog niet opnemen in ER Gewasbeschermingsmiddelen op verhardingen ER: emissies glyfosaat, diuron en simazine door afspoeling van verhardingen (EF 50%) Kempenaar et al. (2007) en Withagen et al. (2004) → lagere EF 2% Conclusie: Vebeteringspunt voor ER UV-filters in zonnebrandcrèmes Informatie en metigen uit Duitsland niet representatief voor ondiepe meertjes in NL Conclusie: niet opnemen in ER

Analyse studies Nieuwe Bronnen (2) Uit- en afspoeling N, P van sportvelden N vastgelegd → N-uitspoeling gering, metigen zeggen iets anders Ondergrond relatief arm en planten nemen P op Conclusie: meer onderzoek nodig Grondwater Relevante bijdrage in gebieden (bv. Noord en Zuid Limburg) ER: uit- en afspoeling N&P en metalen vanuit landbouw en natuurbodems Wens: apart overzicht van diepe en ondiepe grondwaterbijdrage in ER Nalevering uit waterbodem ER gaat om primaire bronnen en verontreinigde waterbodem is een secundaire bron Conclusie: niet opnemen Aanvoeren rivieren buitenland: Glyfosaat in de Maas Nog steeds relevante buitenlandse aanvoer Conclusie: opnemen in ‘Aanvoer rivieren buitenland’

2009 Locaties rwzi’s en bedrijven 9 reacties van waterschappen Waterschap Brabantse Delta Gegevens in 2004 aangeleverd, niet verwerkt Waterschap Groot Salland Wijzen deze gegevens (van bedrijven) over de jaren heen? Worden verbeteringen doorverwerkt naar gegevens van (ijk)jaren? Is het eventueel mogelijk bedrijfsgegevens vanaf circa 1998 te bekijken? Waterschap Roer en Overmaas Rwzi aan verkeerd afstroomgebied toegekend >hemelsbreed dichter bij rwzi of lozing naar ander stroomgebied RWZI's die lozen op Rijkswater niet toegerekend aan Rijkswater