Presentatie Prof. Dr. Leo van Wissen Bestuursconferentie Groei en Krimp 20 mei 2011 RUG/FRW en KKNN

Bevolkingsontwikkeling regio:

Migratie

Vertrek gemiddeld per jaar ( ) uit het Landelijk gebied naar Groningen Vanuit landelijk gebied naar de Stad Vooral 17 tot 25 jaar Voornamelijk vanwege studie Gevolg Minder jongeren (15-25 jaar) op platteland Groningen jongste gemeente NL Studie klaar, en dan?

Vertrek gemiddeld per jaar ( ) uit de Stad Groningen Vanuit de Stad naar Randstad (55%) Vooral 21 tot 30 jaar Indien niet naar de Randstad, voor het grootste deel naar regiogebied, maar ook naar landelijke gebieden Vooral vanaf 25 tot 40 jaar Randstad

Saldo gemiddeld per jaar ( ) met de Stad Groningen Randstad Jongeren komen ook uit andere delen van Nederland Per saldo houdt Groningen jongeren over Overig regiogebied profiteert Landelijk gebied niet

Vertrek gemiddeld per jaar uit de Randstad naar Landelijk gebied Vanuit de Randstad naar Oost- Groningen en Landelijk Noord-Drenthe Vooral vanaf 50 jaar (Drenthenieren) Randstad

Bevolkings- ontwikkeling

Vergrijzing

25 tot 45 jaar

Retourmigratie Eemsdelta

Huishoudens- ontwikkeling

Huishoudensontwikkeling regio:

Huishoudenstypes

Huishoudensverdunning Niet personen, maar huishoudens vullen woningen Een gestage daling, maar dit houdt een keer op…

Woningbouw

Nieuwbouw en inwoners Leek (Oostindie) –60% uit Leek –20% uit Stad Groningen (Meerstad) –80% uit Stad –20% voornamelijk uit omliggende gemeenten Appingedam (Oling) –50% uit Appingedam –5% uit Stad –45% voornamelijk overige Noord-Oost-Groningse gemeenten Oldambt (Blauwe Stad) –33% kopers van buiten Noordelijke provincies Assen (Kloosterveen) –67% uit Assen; 12% uit regio Groningen-Assen (voornamelijk uit Groningen, Noordenveld en Tynaarlo); 10% uit overige Drenthse gemeenten Het huishoudenstype van nieuwe inwoners hangt af van de soort woning

Bouwen in de regio Heeft bouwen in de Stad invloed op het Ommeland? Gros van verhuizers verhuist over korte afstand –De wetten van Ravenstein (1876) Stad en Regiogebied beïnvloeden elkaar wel Stad en Landelijk Gebied nauwelijks Landelijk Gebied en Regiogebied wel in de aangrenzende gemeenten

Nieuwe inwoners in Landelijke gebieden Verschillende gebieden met bevolkingdaling trekken verschillende soorten mensen aan De Marne –Vanuit Stad, jong, hoog opgeleid, (nog) kinderloos –Werk in Groningen, dienstensector (zorg) –Gebrek voorzieningen geen probleem, wel natuur. Reiderland –Vanuit Stad en elders Nederland, ouder –40% werkt één of meer dagen in de week thuis –Natuur en lage huizenprijzen Menterwolde –Uit omliggende gemeente, jong –Vanwege geschiktheid woning –Voorzieningen in dorp belangrijk

Arbeid

Banen Groei vooral veroorzaakt door toename banen in niet-commerciële dienstverlening Aantal ZZP’ers blijft in hele gebied achter bij rest van Nederland. Haren, Aa en Hunze, Bellingwedde positieve uitschieters

Pendelgedrag 70% 60% 40% 50% 65% 35% 10% 35% 20% 10% 5% 15% De Stad is de motor Dichter bij Stad = meer gericht op Stadse arbeidsmarkt Verder van Stad = Voor Assen, Noord- en Oost-Groningen: Meer gericht op eigen gebied Voor Landelijk Noord-Drenthe: Meer gericht op Overig Drenthe Lager opgeleiden pendelen minder dan hoger opgeleiden

Banen voor hoogopgeleiden De voorspoedige ontwikkeling van het aantal hogere en wetenschappelijke banen heeft de afgelopen jaren geleid tot een lager vertrek uit de regio Het zijn niet per definitie de beste studenten die vertrekken, dit hangt af van studierichting –Werving uit schoolbanken Afgestudeerden hebben binding met thuisregio, maar creëeren ook een binding met de Stad en omgeving

Onderwijs

HBO en WO De afgelopen jaren is het aantal leerlingen dat VWO volgt in het hele gebied in meer of mindere mate toegenomen. Voorlopig dus geen verminderde toestroom Prognoses 15 tot 20 jaar –Tot 2020: Lichte afname – : Sterke afname –Na 2030:Wisselende beelden Studenten HBO/WO uit groter gebied

Herkomst studenten HBO en WO

Basisonderwijs

Zorg

Zorg in demografisch perspectief Gevolgen van bevolkingsdaling voor ziekenhuizen –de invloed van krimp op de zorgvraag in Oost-Groningen is beperkt (slechts 10% van de zorgvraaggroei door de vergrijzing wordt teniet gedaan door bevolkingsdaling) Zorgaanbod neemt af –Afname beroepsbevolking –Sterker in krimpgebieden Zorgvraag stijgt en verandert door demografische ontwikkelingen –Meer ouderenzorg –Minder kindergeneeskunde

Zorg in maatschappelijk perspectief Zorgaanbod –Marktwerking dwingt tot efficiëntie en hogere kwaliteit –Specialisatie van zorgaanbieders –Ziekenhuizen geen all-service providers meer Zorgvraag –Veranderende leefstijlen zorgen voor andere zorgvraag (bv. Obesitas)

Tot slot

Voorzieningen De relatie tussen een bepaald voorzieningenniveau en bevolkingsontwikkeling is complex Oorzaken voor verdwijnen overige voorzieningen zijn eerder: –Veranderend consumentengedrag (aanbodzijde) –Schaalvergroting (vraagzijde) Meerderheid mensen is mobiel, niet alle voorzieningen hoeven om de hoek te zitten Problemen ontstaan dus bij mensen die niet mobiel zijn

Einde Dank voor uw aandacht Vragen?