Design Charles & Ray Eames - Hang it all © Vitra Joost Bollens

Actief arbeidsmarktbeleid Historisch: Zweden 1950s-1960s –Full employment –Geen arbeidsreserve : gevaar inflatie –Werknemers uit krimpende sectoren heropleiden voor behoeften uitbreidende sectoren –Totaal andere context,… – of toch niet? Knelpunten, demografie,… 2

Actief arbeidsmarktbeleid Jaren einde 1970s s –Overheidstekort en staatsschuld –Sociale uitgaven –Aandeel langdurig werklozen (hysteresis) 3

Actief arbeidsmarktbeleid Jaren einde 1970s s –Overheidstekort en staatsschuld –Sociale uitgaven –Aandeel langdurig werklozen (hysteresis) 4

Actief arbeidsmarktbeleid Jaren einde 1970s s –Overheidstekort en staatsschuld –Sociale uitgaven –Aandeel langdurig werklozen (hysteresis) Van “passief” naar “actief” beleid –Van recht naar rechten & plichten –OESO: “rigide arbeidsmarkten” & ALMPs 5

Actief arbeidsmarktbeleid “Klassieke benaderingen” –Beroepsopleiding voor de werklozen –Loonkostensubsidies bij aanwerving –(directe jobcreatie) Allemaal relatief dure maatregelen “Nieuwere benaderingen” –Wortel en stok Sancties Job search training Verwijzingen Relatief goedkope maatregelen 6

Beroepsopleiding voor werklozen 7

8 Threat- effect

Beroepsopleiding voor werklozen 9 Locking in-effect

Beroepsopleiding “Eerste generatie” evaluaties (enkel werkloosheidsgegevens): Deelname aan opleiding verlengt (gemiddeld gezien) de duur van het verblijf in de werkloosheid: LOCKING IN “Tweede generatie” : ook zicht op verdere loopbaan …, maar zorgt er wel voor dat men nadien “beter” en/of meer duurzaam werk vindt Dus –Opleiding = Investering –Echter: balans kosten-baten! (= empirische kwestie) 10

Beroepsopleiding Ook een kwestie van design! (Black box) –Arbeidsmarktgerichtheid, vraaggericht –Voor wie? –Door wie? (ervaring, schaal, contacten met bedrijfsleven,…) –Type? (klassikaal, op de werkvloer, stage, modulair…) –Intensiteit? Duur? –Timing (in de werkloosheidsperiode)? –Combinatie met andere maatregelen? –Relatie effectiviteit – conjunctuur Typisch instrument voor knelpuntsituaties? Anderzijds is “Locking in” minder problematisch wanneer werkloosheid hoog is 11

Loonkostensubsidies Individuel perspectief: + –Maar wat na uitdoven van het voordeel? Collectief perspectief: potentieel heel duur –Directe kosten –Substitutie-effecten –Deadweight loss –Verdringing Voorzichtigheid nodig Meer selectief, én incrementeel ↔ aantrekkelijkheid voor werkgevers 12

Doelgroepgerichte loonkostensubsidies Komen over naar gewesten Zelf doelgroepen kiezen (of omvang reduceren!) Vlaanderen: oudere werklozen? geen goed idee? Wat dan wel? 13

Nieuwere benaderingen Sancties Verwijzingen 14

Een sociale zekerheid voor de 21 e eeuw? Nood aan grondige verbouwing Oude en nieuwe sociale risico’s –Oude : toenemende ongelijkheid? –Nood aan alternatieve financiering Nieuwe risico’s, o.m.: –Risico op langer leven (…) –Snellere veroudering kennis en vaardigheden –Job polarisatie Ook hier grote en toenemende ongelijkheid 15

LLL for all Partieel antwoord op gestelde uitdagingen Wij presteren niet goed Uitdaging : systeem dat de mensen stimuleert om te sparen (of bijdragen laat betalen) ter dekking van toekomstige opleidingsvragen Budgetneutraal ? Wellicht niet, maar middelen te halen uit hoger onderwijs: –Eigen bijdrage te laag (mattheuseffecten!) –Langer of korter studeren? 16

Technological change 1990s : Skill biased technological change –bias in favour of skilled workers Job polarization? Technology replaces labour in routine tasks (+) Well-paid skilled jobs (non routine cognitive skills) (+) Low paid least skilled jobs (non routine manual skills) (e.g. cleaning) (-) Middle jobs : routine man. & cog. skills 17

Globalisation Import low-skill-commodities from low wage countries instead of producing them here: relative demand for unskilled labour decreases More realistically : import commodities and services for which place of production does not matter: e.g. canned food vs fresh food, but also software development vs nursing. Low skill? High skill? Routine or non routine? 18