Hoofdstuk 2 Aarde: Middellandse Zeegebied Paragraaf 6

inhoud Landdegradatie rond de Middellandse Zee (par. 6)

De draagkracht van het Middellandse Zeegebied ‘De kerk is drie jaar geleden naar beneden gestort. Het had drie dagen achtereen geregend. Als het regent dan begint de grond te schuiven en dan vallen de huizen om. Er glijden er elk jaar wel een paar naar beneden. Over een paar jaar bestaat dit dorp niet meer.’ Carlo Levi over een Zuid-Italiaans dorp in 1935 Er wordt tegenwoordig vanuit gegaan dat de moderne ontwikkelingen de landdegradatie enorm hebben versterkt. Volgens sommigen is er zelfs sprake van verwoestijning. Toch zal er in het verleden ook sprake zijn geweest van land-degradatie door een combinatie van zeer hoge regenintensiteiten, reliëf en een instabiele ondergrond. Vooral tegen ‘zondvloed’-achtige regenbuien met een episodisch karakter is immers niets bestand.

De draagkracht van het Middellandse Zeegebied Door een combinatie van natuurlijke en menselijke factoren is de draagkracht van het landschap in het Middellandse Zeegebied beperkt. Omdat veel moderne ontwikkelingen vaak grootschalig van aard zijn, raakt het landschap van het Middellandse Zeegebied sneller uit balans. Het probleem is alleen dat er vaak een grote periode zit tussen de schadelijke ingreep en het moment dat het probleem zichtbaar wordt. Veel ingrepen die op de korte termijn voordelen opleveren zijn pas op de lange termijn desastreus.

Bodemerosie, erosie en aardverschuivingen Wanneer het hier in de winter regent heeft het regenwater vrij spel, tenminste als het regenwater niet infiltreert. infiltratie grootschalige druiventeelt

Bodemerosie, erosie en aardverschuivingen Wanneer de grond hier na de oogst lange tijd braak ligt en het hier in de winter regent, raakt de grond verzadigd met water, er zijn geen plantenwortels die de grond dan nog bij elkaar houden: het gevolg is een modderstroom. infiltratie lange braakperiode in het najaar

Bodemerosie, erosie en aardverschuivingen Deze modderstroom is het gevolg van ontbossing en illegale huizenbouw in de heuvelachtige omgeving van het Italiaanse stadje Sarno. Realiseer je dat er lange tijd zit tussen de ingrepen en het rampzalige gevolg! ontbossing huizenbouw op hellingen wegenaanleg bodemerosie modderstromen

Verdroging, verzilting en bosbranden Grote hoeveelheden (fossiel) grondwater worden opgepompt, veel meer dan er jaarlijks infiltreert! grondwaterontrekking infiltratie

Verdroging, verzilting en bosbranden Bosbranden horen bij het Middellandse Zeeklimaat! Gedurende een hete en droge zomer zijn bomen licht ontvlambaar Door ontvolking en de aanplant van Eucalyptus bomen wordt de kans op en de schaal van de bosbranden alleen maar groter

Landdegradatie in het Middellandse Zeegebied Bodemerosie Erosie Aardverschuivingen Verdroging Verzilting Bosbranden Landdegradatie is vaak het gevolg van een ‘kettingreactie’. Een combinatie van natuurlijke en menselijke factoren vormen een opeenvolging van oorzaken en gevolgen.

Landdegradatie in het Middellandse Zeegebied Beïnvloedende factoren Bodemerosie Culturele Erosie Economische Aardverschuivingen Sociale Verdroging Politieke Verzilting Technisch Bosbranden Landdegradatie is vaak het gevolg van een ‘kettingreactie’. Een combinatie van natuurlijke en menselijke factoren vormen een opeenvolging van oorzaken en gevolgen.

Landdegradatie in het Middellandse Zeegebied Beïnvloedende factoren Voorbeelden Bodemerosie Culturele Erosie Economische Aardverschuivingen Sociale Verdroging Politieke Verzilting Technisch Bosbranden Landdegradatie is vaak het gevolg van een ‘kettingreactie’. Een combinatie van natuurlijke en menselijke factoren vormen een opeenvolging van oorzaken en gevolgen.

Landdegradatie in het Middellandse Zeegebied Beïnvloedende factoren Voorbeelden Bodemerosie Culturele Maffia Erosie Economische Marktwerking/schaalvergroting Aardverschuivingen Sociale Ontvolking Verdroging Politieke EU Verzilting Technisch Landbouwtechnieken Bosbranden Landdegradatie is vaak het gevolg van een ‘kettingreactie’. Een combinatie van natuurlijke en menselijke factoren vormen een opeenvolging van oorzaken en gevolgen.