Houdbare solidariteit in de gezondheidszorg prof. dr. T.E.D. van der Grinten, voorzitter RVZ Utrecht, 30 september 2005

De problematiek: risico’s voor het draagvlak onder de solidariteit? Kosten stijgen en kunnen steeds moeilijker vanuit extra economische groei worden opgevangen Solidariteitsoverdrachten raken steeds schever verdeeld Tegelijkertijd sterke vermogensaccumulatie babyboomers Sociaal culturele trends Gedrag als belangrijke succesfactor voor de toekomstige effectiviteit van onze zorg

Ontwikkeling bbp, beslag groei zorgkosten op nominale ontwikkeling bbp en totaal beslag zorgkosten op bbp Nominale groei bbp (index) Nominale beslag groei zorg op nominaal bbp Beslag zorg op bbp ,3% ,1%3,9% ,3%4,3% ,7%5,4% ,5%6,8% ,6%7,7% ,2%8,4% ,5%8,1% ,1%8,3% ,3%8,8% ,0%8,8% ,5%8,4% ,4% ,9%10,5% ,5%11,8% ,5%12,6% [i][i] Er is sprake van een statistische trendbreuk in de zorgkosten vanaf 1998 in vergelijking met voorgaande jaren. Vanaf 1998 zijn ook de kosten van pgb, dagverblijven, gezinsvervangende tehuizen, verzorgingstehuizen, alternatieve geneeswijzen, kinderopvang en sociale zorg in de statistieken opgenomen (totaal ca. ƒ 14 mrd).

Beslag groei zorgkosten op groei BNP Regional Communities18%20%23%26% Strong Europe16%18%21%23% Transatlantic Markets17%20%23%27% Global Markets16%19%23%27%

Schadelast 10% duurste verzekerden %59%66%70%72%70%

Veranderingen in het aandeel van leeftijdscategorieën in de zorgkosten en totale bevolking 2020 t.o.v op basis demografie

Groei gemiddeld nominaal vermogen ( ) per huishouden naar leeftijd Leeftijd hoofdkostwinnerAbsolute toename (€)% toename < ,7% ,2% % 45 – % 55 – % 65 – ,6% > %

Burger ziet kostenstijging toch wel als een probleem (UvT, onderzoek mei 2005) Ik ben bang dat mijn premie fors gaat stijgen Ik wil solidariteit in stand houden ook bij hogere premie De stijging mag echter niet meer bedragen dan 10% Helemaal mee eens 67,4% Ja50,2%80% Nee33,3%

Enkele trends in ongezond gedrag 1990 (%) 1995 (%) 2000 (%) 2003 (%) % burgers met overgewicht34,937,944,146,1 % rokers37,5 35,932,730,8 % zware drinkers12 12,912,811,3 % zuigelingen met flesvoeding (6 maanden)72,673,175,5

Ziekenhuisclaims van mensen in een op gezond gedrag gebaseerd ‘health plan’ met savings account

Beleidsstrategieën 1.Restrictief collectief gefinancierd pakket 2.Premiedifferentiatie bij gezond gedrag en gepast patiëntschap en 3.premiedifferentiatie naar leeftijd binnen bandbreedte 4.Eigen betalingen bij prijsgevoelige dienstverlening 5.Services en zorg scheiden 6.Individuele preventie en arbeidsgerelateerde zorg 7.Fiscaal gunstig sparen voor toekomstige (ouderen)zorg 8.Stimuleren van extra solidariteit uit de samenleving

Groei aanvullende ziektekostenverzekeringen