Screenen op ondervoeding op de polikliniek naam datum

Screeningsinstrument Behandeling Onderwerpen Ondervoeding Wat is het? Wat zijn de gevolgen? Hoe vaak komt het voor? Screeningsinstrument Behandeling Implementatie van screening op de polikliniek en dagbehandeling Vragen

Ondervoeding Ondervoeding is een acute of chronische toestand waarbij een tekort of disbalans van energie, eiwit en andere voedingsstoffen leidt tot meetbare, nadelige effecten op lichaamssamenstelling, functioneren en klinische resultaten

Definitie ondervoeding bij ziekte Slechte voedingstoestand: Te laag lichaamsgewicht (BMI < 18,5) of Onbedoeld gewichtsverlies >10% in de laatste 6 maanden >5% in de laatste maand

Gevolgen ondervoeding Verminderde wondgenezing/ toename kans decubitus Meer kans op infecties (verminderde darmwerking en verlaagde weerstand) Afname gewicht en spiermassa Ondervoeding Langere opnameduur Hogere mortaliteit Meer kans op complicaties Afname kwaliteit van leven Hogere behandelingskosten 4

Prevalentie ondervoeding

Prevalentie ondervoeding 1e lijn 35% N = 814 N = 1878 N = 1267 12% 11% J.Schilp, Nutrition, 2012

Prevalentie ondervoeding polikliniek? B – 10% C – 20% D – 25%

Prevalentie ondervoeding polikliniek? B – 10% C – 20% D – 25%

Hoogrisico afdelingen * * * Significant meer ondervoeding vergeleken met andere afdelingen

Prevalentie ondervoeding POS: 2 studies in VUmc 7% 8%

Screenen ondervoeding op de polikliniek! Prevalentie hoog Eerdere herkenning kan veel opleveren Steeds meer aandacht voor ondervoeding in alle sectoren van de gezondheidszorg Prevalentie bij ziekenhuisopname daalt nauwelijks Opnameduur steeds korter (ca. 5 dagen excl. dagopnames) Transmurale voedingszorg!

De route van de patiënt  Voedingstoestand  Interventie Tijd  Symptomen Diagnostiek  Herstelfase Voedingstoestand  Interventie Thuis Opname Thuis Tijd  12

Screening op polikliniek opgenomen in richtlijnen Pre-operatief (2007) Geriatrie (2010) Oncologie (2012)

Screening polikliniek onderdeel PI ondervoeding 2013: start met alleen POS 2014: uitbreiding waarschijnlijk met poli geriatrie

Erratum indicatortekst Screening op ondervoeding op de polikliniek -     Overal waar staat “Polikliniek preoperatief anesthesiologisch onderzoek” moet staan “Polikliniek preoperatief verpleegkundig onderzoek”.    

Stap 1 Hoe gaan we screenen?

Welk screeningsinstrument? Bij voorkeur: definitie ondervoeding  Voedingstoestandmeter SNAQ + BMI MUST 18

Voedingstoestandmeter

Screeningsinstrument: SNAQ + BMI ≤ 65 jaar: BMI < 18.5 : 3 punten BMI 18.5 – 20: 2 punten > 65 jaar: BMI < 20 : 3 punten BMI 20 – 22 : 2 punten

Screeningsinstrument: MUST

Screening geriatrische patiënten Comprehensive Geriatric Assessment: De voedingstoestand als onderdeel van een uitgebreid klinisch geriatrisch onderzoek. Concept indicatortekst=> MNA(-SF) of ongewild gewichtsverlies in combinatie met BMI als gevalideerde screeningsinstrumenten http://www.stuurgroepondervoeding.nl/index.php?id=208

Mini Nutritional Assessment (MNA) http://www.mna-elderly.com/forms/MNA_dutch.pdf

Multidisciplinair behandelplan polikliniek Screening hoogrisicopatiënten Niet ondervoed Ondervoed Geen actie; eventueel brochure ≤ 1 werkdag diëtist in consult gevraagd ≤ 3 werkdagen behandelplan ingezet ≤ 5 werkdagen start behandeling

Aanvullende diagnostiek en behandelplan Stap 2 Aanvullende diagnostiek en behandelplan

Ondervoeding = paraplu-term cachexie wasting sarcopenie

ziekte (Verlies spiermassa 20-30%) (Verlies van spiermassa 70-80%) Er zijn 3 vormen van ondervoeding te onderscheiden: Sarcopenie, gekenmerkt door een lagere spiermassa als gevolg van hormoonveranderingen in het lichaam en verminderde activiteiten op latere leeftijd Verhongering, door onvoldoende energie en eiwit, waarbij het lichaam zuiniger omspringt met de beschikbare energie en spiermassa spaart Cachexie a.g.v. een inflammatoire reactie bij ziekte Bij kanker spelen alle drie deze vormen van gewichtsverlies een rol.   (Verlies van spiermassa 70-80%) bedrust: 3% ↓ in 7 dagen! 28

Behandelplan

Doelen behandelplan handhaven en zo mogelijk verbeteren van de voedingstoestand; handhaven en zo mogelijk verbeteren van functie en activiteiten; handhaven en zo mogelijk verbeteren van de kwaliteit van leven; afname van morbiditeit en mortaliteit

Multidisciplinair behandelplan polikliniek Screening hoogrisicopatiënten Niet ondervoed Ondervoed Geen actie; eventueel brochure ≤ 1 werkdag diëtist in consult gevraagd ≤ 3 werkdagen behandelplan ingezet ≤ 5 werkdagen start behandeling Evaluatie inname : Acute patiënt: ≤ 5 werkdagen Chronische patiënt: ≤ 10 werkdagen Vervolg screening Bij opname Bij volgend polikliniekbezoek

Multidisciplinaire verantwoordelijkheid Screenen verpleegkundige, arts, polimedewerker Diëtist op tijd in consult (≤ 1 werkdag) arts en verpleegkundige Stellen van diagnose arts en diëtist Behandelplan tijdig inzetten (≤ 3 werkdagen) diëtist en arts Start behandeling (≤ 5 werkdagen) patiënt en diëtist Goede uitvoering behandelplan patiënt, diëtist Evaluatie intake vs. behoefte (≤ 5-10 werkdagen) diëtist