Wat is chronisch myeloïde leukemie (CML)? Afdeling Hematologie Universitair Medisch Centrum Groningen www.hematologiegroningen.nl

Leeftijds- en geslachtsverdeling bij 170 CML-patiënten

CML kan gepaard gaan met een zeer hoog leukocyten-getal

Chronisch myeloïde leukemie Symptomen Soms geen; vaak toevalsbevinding Moe, malaise, botpijn Buikpijn door sterk vergrote milt Zelden: bloedingsneiging Zelden: leukostase door zeer hoog aantal witte bloedcellen met benauwdheid, wazig zien, verwardheid of sufheid

De milt normaal vergroot

Bloedbeeld van patiënt met CML Normaal bloedbeeld Bloedbeeld van patiënt met CML Meta- en myelocyten lymfocyt monocyt blast baso staafk. segment segmenten

Normaal beenmerg- uitstrijkje Beenmerg-uitstrijkje van patiënt met CML: veel meer cellen

Hematopoiese stamcel B-cel T-cel basofiel eosinofiel neutrofiel trombocyt erytrocyt monocyt plasmacel

Chronisch myeloïde leukemie t(9;22) stamcel B-cel T-cel basofiel eosinofiel neutrofiel trombocyt erytrocyt monocyt plasmacel

1960: Philadelphia-chromosoom Winnaars van de Nobelprijs Peter C. Nowell David Hungerford Winnaars van de Nobelprijs

CML heeft een zeer karakteristieke chromosomale afwijking Deze afwijking ontstaat in de hematopoetische stamcel De afwijking is in de rijpe cellen ook aantoonbaar m.b.v PCR- technieken

Chronisch myeloïde leukemie Karakteristieke vroegere beloop Chronische fase Geaccelereerde fase Blastencrise 2e chronische fase Dood

Overleving CML ‘vroeger’ met twee verschillende behandelingen (1994) De helft van de patiënten is na 5-6 jaar nog in leven

Chronisch myeloïde leukemie Nieuw eiwit (‘kinase’) dat celgroei bevordert Chronisch myeloïde leukemie

Imatinib (Glivec) Van achter de ‘keukentafel’ gemaakt Selectieve BLOKKER van deze CML-kinase Blijkt spectaculair te werken bij CML-patiënten Weinig bijwerkingen Imatinib mesylate (formerly STI571) is a selective tyrosine kinase inhibitor that has been shown in both in vitro and in vivo studies to target and inhibit the activity of a few specific tyrosine kinases. Having demonstrated measurable and significant antitumor activity in clinical studies, imatinib mesylate is indicated for the treatment of Newly diagnosed chronic phase Philadelphia chromosome–positive (Ph+) CML in adults Ph+ CML in blastic phase, accelerated phase, or chronic phase following failure of IFN-a therapy Ph+ CML in pediatric patients who experienced recurrence following stem cell transplantation (SCT) Ph+ CML that is resistant to IFN-a therapy in pediatric patients Druker BJ, Tamura S, Buchdunger E, et al. Effects of a selective inhibitor of the Abl tyrosine kinase on the growth of Bcr-Abl positive cells. Nat Med. 1996;2:561-566. Kantarjian H, Sawyers C, Hochhaus A, et al. Hematologic and cytogenetic responses to imatinib mesylate in chronic myelogenous leukemia. N Engl J Med. 2002;346:645-652. O’Brien SG, Guilhot F, Larson RA, et al. Imatinib compared with interferon and low-dose cytarabine for newly diagnosed chronic-phase chronic myeloid leukemia. N Engl J Med. 2003;348:994-1004. Sawyers CL, Hochhaus A, Feldman E, et al. Imatinib induces hematologic and cytogenetic responses in patients with chronic myelogenous leukemia in myeloid blast crisis: results of a phase II study. Blood. 2002;99:3530-3539. Talpaz M, Silver RT, Druker BJ, et al. Imatinib induces durable hematologic and cytogenetic responses in patients with accelerated phase chronic myeloid leukemia: results of a phase 2 study. Blood. 2002;99:1928-1937.

Deininger, M. W.N. Hematology 2005;2005:174-182 Progressievrije overleving van CML-patiënten ‘nu’ behandeld met imatinib, afhankelijk van hun verbetering op 12 maanden Deininger, M. W.N. Hematology 2005;2005:174-182 Copyright ©2005 American Society of Hematology. Copyright restrictions may apply.

CML: van chronische fase naar blastencrise Blastencrise CML Chronische fase CML

Chronisch myeloïde leukemie Karakteristieke beloop nu Chronische fase: therapie met imatinib >90% vrijwel verdwijnen van ziekteactiviteit Na verloop van jaren soms ziekte weer actief Andere blokker (bv. dasatinib) Wederom goede respons Toekomst: optimistisch