Bloed en afweersysteem

Presentatie over: "Bloed en afweersysteem"— Transcript van de presentatie:

1 Bloed en afweersysteem
1. Anemie (bloedarmoede) 2. Stolingsstoornissen (3. Kwaadaardige aandoeningen)

2

3 Anemie Symptoom, geen ziekte. Oorzaak
Anemie Symptoom, geen ziekte. Oorzaak?? De zuurstofvoorziening is niet optimaal gevolg ‘bloedarmoede’ = Tekort Hb Tekort ery’s Hb zit in ery’s Hb bindt O2 Hb-concentratie  IJzer (Fe) Foliumzuur + vit B12 O2-tekort Vermoeidheid Bleek hartslag duizeligheid oorzaak

4 oorzaken Chronisch bloedverlies Verstoorde aanmaak (Hb / ery’s)
Verhoogde afbraak (ery’s)

5 Door (chronisch) bloedverlies meest voorkomend
Geldt voor iedereen, behalve zwangere vrouwen en kinderen Vrouwen – menstruatie Oudere vrouwen / mannen – occult bloedverlies (maag-darmkanaal) / urinewegen Acuut (ongeval/operatie/bevalling)

6 Verstoorde aanmaak Onvoldoende ijzer:
Microcytair: kleine lichte ery’s door verstoorde aanmaak Hb Vooral bij kinderen en zwangere vrouwen kan behoefte groter zijn dan via voeding binnenkomt (vlees, vis, soja) Staalpillen of drankje (langdurig) Opsporen oorzaak!

7 Onvoldoende vitamine B12:
Tekort aan ery’s, die er wel zijn zitten vol Hb: macrocytair / megaloblastair Oorzaak: (vegetarisch) dieet Ziekte van Crohn Tekort aan intrinsic factor (stof noodzakelijk voor B12-opname in bloed) PERNICIEUZE ANEMIE B12 intramusculair

8 Onvoldoende foliumzuur (= vit B11)
Regelmatig eten van groente en fruit Oorzaak: Onvolwaardige voeding (ouderen / alcoholisten / verslaafden) Meer groente en fruit eten Folimzuurtabletten

9 Leukemie Nierinsufficientie Bij chronische ziekte Oorzaak:
Kwaadaardige cellen verdringen normale cellen, waardoor minder gezonde ery’s worden aangemaakt Nierinsufficientie Tekort aan erytropoëtine (EPO = hormoon): stimuleert aanmaak ery’s in beenmerg Bij chronische ziekte Beenmerg functioneert niet optimaal

10 Verhoogde afbraak ery’s
Hemolytische anemie Auto-immuunziekte Sikkelcelanemie (sikkelvorm ery’s) Thalassemie (afwijkende vorm ery’s) bloedafbraak vindt plaats in milt Mogelijk gevolg: splenomegalie (grote milt) Vrijkomen bilirubine, veroorzaakt icterus (geelzucht)

11 Stollingsstoornisen Trombocytopenie of trombopenie
Tekort aan bloedplaatjes bv. door leukemie auto-immuunziekte verschijnselen: petechiën (kleine huid (punt)bloedinkjes) neusbloeding / overmatig bloedverlies menstruatie

12 Bron: UMCG ‘petechiën of purpora geheten’

13 Trombocytopathie, bloedingen door geneesmiddelen
Trombocyten werken niet goed Oorzaak: Vele NB bijwerking medicijnen!! Acetylsalicylzuur (aspirine) NSAID (pijnstiller) SSRI (antidepressiva) Antistollingsmiddelen (anti-coagulantia) Verschijnselen: bloedingen

14 M. von Willebrand Erfelijk: (autosomaal dominant) Oorzaak:
Tekort aan ‘von Willebrandfactor’ Verschijnselen: Bloedingstijd verlengd Snel hematomen Therapie: Meestal niet nodig Pil (verhoogd aanmaak vWfactor) medicijnen

15 Hemofilie Oorzaak: verschijnselen therapie:
Erfelijk tekort aan stollingsfactoren X-chromosoom Komt voor bij mannen (XY) Vrouwen zijn ‘draagster’ (XX) verschijnselen Snelle bloedingen, hevige bloedingen therapie: stollingsfactoren

16 Kwaadaardige ziekten van bloed en afweersysteem
Leukemie Kanker van de witte bloedcellen (afweer) Oorzaak: ? Acuut kwaadaardig worden Acuut vooral bij kinderen Acute myeloïde (leukocyten) leukemie: AML Acute lymfatische (vd lymfocyten) leukemie: ALL chronisch vooral bij volwassenen CML CLL

17 (H6 Geneesmiddelenkennis)

18 Behandeling van anemie door ijzertekort
extra ijzer toedienen, minimaal 3 maanden middelen: ferrofumaraat, ferrosulfaat op de lege maag! bijwerkingen: - verstopping - zwartkleuring ontlasting - maagklachten (dan na de maaltijd!)

19 Behandeling van anemie door tekort aan vitamine B11 en B12
B11: foliumzuurtabletten B12: vitamine B12 injecties starten met groot aantal injecties in een paar dagen tijd, daarna 1 keer per 2 maanden (levenslang) (anemie door te weinig vlees: tabletten)

20 Bloedstolling Functies: - bloedverlies voorkomen
- binnendringen micro-organismen bij beschadigingen van huid en slijmvliezen voorkomen Gevaar: bloedstolling binnen het vaatstelsel (trombose -> bijv hart- of herseninfarct)

21 Antithrombotica = stoffen die de bloedstolling verminderen
trombocytenaggregatieremmers indirect werkende anticoagulantia of cumarines direct werkende anticoagulantia thrombolytica

22 Trombocytenaggregatieremmers
Werking: beïnvloeden de hechting van de bloedplaatjes aan de vaatwand Gebruik: vooral profylactisch na hartinfarct, beroerte, TIA Bijwerkingen: weinig Middelen: acetylsalicylzuur (Aspirine) carbasalaatcalcium (Ascal)

23 Cumarines (‘bloedverdunners’)
Werking: remmen de aanmaak van protrombine waardoor minder snelle stolling Gebruik: vooral profylactisch Interactie met zeer veel geneesmiddelen en alcohol (verlenging stollingstijd), paracetamol kan wel ! Overdosering: onderhuidse bloedingen (blauwe plekken), bloedneus Middelen: acenocoumarol (werkt ongeveer 48 uur) Sintrom fenprocoumon (werkt dagen) Marcoumar

24 Direct werkende anticoagulantia en thrombolytica
Werking: remmen de aanmaak van trombine Gebruik: In ziekenhuis / onder specialistische controle parenteraal (buiten de darm om) bij operatiepatiënten Thrombolytica: oplossen van al gevormde stolsels Middelen (trombolytica): streptokinase