Inbedding van internationaliserig Leren van elkaar Met KIS 2020: Fasen in de ontwikkeling van internationalisering herkennen De context van uw school duiden Met MINT: Koers en doel(en) bepalen Cross sectoraal: onderwijs, jeugdinstellingen, ondernemingen, gemeenten, onderzoeksinstellingen, sociale partners, ngo’s etcetc Eigenlijk iedereen die een toegevoegde waarde kan leveren aan het project (specifieke kennis bundelen voor excellente resultaten, grote en diverse range aan partijen kan dus participeren 1

Kwaliteit en Impact Scan 2020 Instrument gericht op versterking van de internationaliseringfunctie in het mbo, dat voor instellingen als leidraad kan dienen: a. bij zelf-evaluatie en het in kaart brengen van de actuele stand van zaken van internationalisering; b. om doelgroepen (docenten, bestuurders, opleidingsmanagers) te betrekken en eigenaarschap te genereren; c. om een realistisch ontwikkelperspectief te vormen, binnen de eigen context.

KIS 2020 - opbouw Inventarisatiescan: - lijkt op KIS 1.0, maar digitaal met output-rapportage - wordt realistischer, want plaatst internationalisering in context - sluit aan bij EU 2020 agenda Korte scans voor doelgroepen: - docenten - bestuurders - domein managers Werkboek: - werkvormen om doelgroepen bij internationalisering te betrekken - tips en doorverwijzingen - Community of Practice..?

Mapping Internationalisation (MINT) Hendrik Jan Hobbes Nuffic 11 december 2012 4

Wat is MINT? Online zelfevaluatie en vergelijkingstool; Zowel opleidingen als centrale eenheden; Vergelijking of benchmark; Input voor beleidsbeslissingen in internationalisering; Als voorbereiding op accreditatie of visitatie; Classificeren van eigen instelling. 5

Toepassingen Bijvoorbeeld: Ontwikkelen van internationaliseringsbeleid; Sturen op internationaliseringsdoelen; Internationaliseringsprofiel vaststellen; Voorbereiden van visitaties en accreditaties; Verbeteragenda opstellen. 6

Hoe? Overzichtelijk kader voor complexiteit internationalisering Doelen Activiteiten Faciliteiten Kwaliteitszorgmaatregelen Kengetallen 7

Rapportages Vragenlijst Zelfevaluatie rapport Management samenvatting Vergelijking Benchmark 8

Oefening leren-van-elkaar Reflecteer eens op uw eigen ervaringen - rondom het thema inbedding van internationalisering - binnen uw onderwijsinstelling: waar bent u trots op, wat zijn successen? wat zijn de onderliggende succesfactoren/elementen? Uitwisseling in viertallen. 9

Context 1: betekenis van internationalisering binnen uw instelling 1. “Wij vragen subsidies aan en zetten ons in voor het doelmatig organiseren van Internationaliseringsactiviteiten”. 2. “De internationale oriëntatie van onze studenten vergroot hun toegevoegde waarde op de arbeidsmarkt en verhoogt het imago van onze instelling”. 3. “Wij leveren een bijdrage aan de kenniseconomie. Dat vereist een internationale oriëntatie in ons onderwijsaanbod en intensieve samenwerking met internationale partners”. 4. “Internationalisering is dusdanig vervlochten in al onze activiteiten dat het in feite niet meer zichtbaar is: als organisatie staan wij in de wereld, en de gehele wereld zit in ons”.

Context 2: Samenwerking 1. “Samenwerking met een select aantal betrouwbare partners biedt structuur en draagt bij aan onze continuïteit”. 2. “De samenwerking met collega MBO-instellingen geeft ons extra flexibiliteit in bijvoorbeeld het veiligstellen van subsidies voor internationalisering”. 3. “Onze missie en visie impliceren dat wij nadrukkelijk samenwerken met diverse partijen in de regio en in sectoraal verband. Zodoende kunnen we bijvoorbeeld inkomende studenten uit het buitenland relevante werkervaring aanbieden”. 4. “Ons partnernetwerk – regionaal, sectoraal en (inter)nationaal – speelt een rol bij het internationaliseren van onze opleidingen”.

Context 3: Besluitvorming 1. “De besluitvorming vindt getrapt plaats. Op ieder lager niveau worden besluiten geconcretiseerd”. 2. “De top bepaalt de doelstellingen en de kaders waaraan teams en sectoren hun eigen invulling kunnen geven”. 3. “Besluiten nemen is een democratisch proces. Voor richtinggevende vraagstukken verwachten we een grote betrokkenheid en participatie vanuit de organisatie, uitmondend in een breed draagvlak”. 4. “Besluiten worden genomen op basis van voortschrijdend inzicht. In het open besluitvormingsproces kunnen relevante partijen op constructieve wijze aansluiten en bijdragen. Zo ontstaat synergie”.

Context 4: Kwaliteitszorg 1. “Kwaliteit is gedefinieerd in normen, richtlijnen en procedures en draagt bij aan de voorspelbaarheid en de standaarden van het onderwijs”. 2. “Kwaliteit wordt gerelateerd aan prestaties en het scoren op (kwantitatieve) kengetallen en benchmarks”. 3. “Het onderwijs is kwalitatief hoogwaardig wanneer professionals zich intrinsiek gemotiveerd tonen, betrokken zijn en in hoge mate bereid te voldoen aan de behoeften van stakeholders”. 4. “Kwaliteit manifesteert zich wanneer alle belanghebbenden voordeel realiseren (win- win-win)”.

Waardesysteem Cultuur Kwaliteit (gezonde uitdrukking) Valkuil (ongezonde uitdrukking) Controle gedreven Orde, zekerheid Bureaucratische cultuur stabiliteit, transparante structuren managen: regelen en organiseren afspraak=afspraak verstikkende regels, afstand tussen werkvloer en top onvermogen om op veranderende omgeving in te spelen Succes gedreven Zelfontplooiing Prestatiecultuur kansen zien en pakken, ondernemerschap klant centraal focus op (meetbaar) resultaat en effectiviteit winst ten koste van afvallers, doel heiligt de middelen, kwantiteit i.p.v. kwaliteit: 'not everything that counts, can be counted' Zorg gedreven Gemeenschap Professionele cultuur mensgerichtheid ruimte scheppen voor betrokken professionals teamwork gelijke kansen traagheid door eindeloos overleg conflicten mijden, te makkelijk consensus zoeken: grijs compromis Innovatie gedreven Synergie, doorbraken Open cultuur integrale oplossingen: het geheel is meer dan de som der delen duurzame netwerken met elkaar flexibel in kunnen spelen op zich ontvouwende complexiteit in de omgeving door analyseren i.p.v. actie onnodig compliceren

Waardesystemen van Spiral Dynamics Waardesystemen van de mens ontwikkelen zich als reactie op de omstandigheden en complexiteit waarmee ze worden geconfronteerd Het gaat om systemen in mensen, organisaties & de samenleving (niet om persoonstyperingen) Ontwikkeling voltrekt zich niet lineair, maar spiraalsgewijs Ieder niveau in de spiraal OMVAT EN OVERSTIJGT de voorafgaande niveaus.

Ontwikkelstadia van internationalisering Fase 1 Bureau internationalisering Aanbod en compliance-gericht: doorgeefluik van subsidies; organiseren van de werkprocessen dmv handboeken; organisatorisch veelal onderdeel van bestuursbureau. Fase 2 Platform internationalisering Expansie door meer domeinen te betrekken bij internationalisering (intern/ decentralisatie); samenwerking in consortia (extern); strategische positionering; inspelen op trends; sturen op resultaten. Fase 3 Community of professionals internationalisering Leren van elkaar; nadruk op vakinhoudelijke meerwaarde (professionalisering); gelijke kansen (social inclusion); activeringsbeleid onder leerlingen en docenten; afstemming en dialoog met (externe) stakeholders. Fase 4 Internationale organisatie MBO staat in de wereld en de wereld is in de school; internationale oriëntatie is kernproces van het MBO; organiseren van verbinding; faciliteren van studenten en docenten om hun weg te vinden in een maatschappij die snel internationaliseert.

Bureau Platform CoP Internationale organisatie Controle  - - x Succes +  - - Zorg + +  - Synergie + + +  + De context maakt meer mogelijk dan waarin de organisatievorm voorziet  Context en organisatievorm sluiten goed op elkaar aan - De context roept weerstand op; wees hiervan bewust x In deze context is het vrijwel onmogelijk om invulling te geven aan deze organisatievorm

Structuur 19

Internationaliseringsdoelen Internationale en interculturele competenties van studenten verbeteren Kwaliteit van het onderwijs verbeteren Continuïteit (behoud van opleiding/inkomsten verwerven) Maatschappelijke dienstverlening Reputatie verbeteren Kwaliteit van onderzoek verbeteren 20

Internationaliseringsactiviteiten Aanbod niet-Nederlandstalig onderwijs Studentenmobiliteit Werving buitenlandse studenten Internationalisering curriculum Internationalisering personeelsbestand en stafmobiliteit Internationale kennisdeling Internationale onderzoeksactiviteiten Transnationaal onderwijs . 21

Faciliteiten Categorieën Practisch Academisch Financieel Sociaal 22

5. Key figures Algemene data Data over activiteiten Data over services en partners . 23

Structuur 24

Ambitie oefening Formuleer voor uw instelling een realistisch internationaliseringsdoel, passend binnen uw context. Welke eerste stap gaat u zetten om dit doel te realiseren? Schrijf dit op de ansichtkaart 25

Contact? Hendrik Jan Hobbes, NUFFIC hjhobbes@nuffic.nl Peter Luijten, CINOP Internationaal Agentschap pluijten@cinop.nl 26