Stervensfase Symptoombestrijding.

reutelen Secreet in de hogere ademhalingswegen Meeste patiënten in de laatste uren Mediane tijd tot overlijden 24 uur

reutelen Bewustzijn sterk verminderd Waarschijnlijk geen lijden Minder vaak belastend voor familie dan gedacht

reutelen Bespreken met familie bij ingaan van stervensfase en herhalen Lichaamshouding Vermijd uitzuigen

reutelen Medicatie: Scopolaminebutyl 20 mg sc./iv . of 60-120 mg/24 uur continu sc./iv. Scopolaminepleister 1,5 mg per 3 dagen Atropine oogdruppels 1% sublinguaal 2-3 druppels a 4 uur Effectiever bij vroeger begin

Ademhalingsproblemen Stikken uiterst zelden Stapeling CO2 Onregelmatige ademhaling, Cheynes- Stokes ademhaling

Ademhalingsproblemen Goede houding, ventilatie, frisse lucht, mondverzorging Morfine eventueel in combinatie met benzodiazepines Corticosteroiden en diuretica voortzetten Zuurstof weinig effectief Ascitespunctie indien nodig

Misselijkheid en braken Vaak al eerder aanwezig Houding belangrijk Staken emetogene medicatie

Misselijkheid en braken Metoclopramide 4 dd 20 mg sc./iv./supp Haloperidol 1-3 dd 0,5-1 mg buccaal/sc./iv.

Misselijkheid en braken Ileus Octreotide 3dd 100 -300 ug sc. Scopolaminebutyl 40-120mg/24 hr sc./iv. Maaghevel

Terminale onrust Delier kort voor overlijden Luxerende factoren Medicatie opioïd rotatie? Urine retentie, obstipatie

Terminale onrust Rust, veiligheid, prikkelarme omgeving Instructie naasten Haloperidol 1-3 dd 0,5-1 mg buccaal of sc. Palliatieve sedatie

Angst Onttrekking medicatie ? Nieuwe medicatie? benzodiazepine Anti-emetica Corticosteroïden Overweeg benzodiazepines

Therapie opioiden Morfine Oxycodon Hydromorfon( =palladon) Methadon MS-contin Oxycodon Oxynorm Oxycontin Hydromorfon( =palladon) Methadon Fentanyl pleister (+ neusspray,buccale tablet,actiq)

FENTANYL transdermaal MORFINE oraal MORFINE s.c./i.v. OXYCODOn oraal OXYCODON s.c. FENTANYL transdermaal HYDROMORFON oraal mg per 24 uur microgram/h 30 10 15 7,5 12 4 60 20 25 8 120 40 50 16 180 90 45 75 24 240 80 100 32 360 150 48 480 160 200 64

therapie Morfine Stapeling bij slechte nierfunctie, aanpassing van dosering of over op fentanyl Medicatie bij doorbraakpijn : kortwerkend preparaat +/- 1/6 van de totale dagdosering ( echter niet evidence-based ) Goed te combineren met paracetamol en NSAID’s ( mogelijk synergistisch effect)

therapie Morfine Obstipatie: movicolon, magnesiumoxyde ,methylnaltrxon Misselijkheid :metoclopramide, haloperidol, ondansetron Hallucinaties : haloperidol Sufheid : evt Ritalin Jeuk : antihistaminica, paroxetine, ondansetron Evaluatie na 24 uur

therapie Fentanyl Transdermaal Minder obstipatie niet renaal geklaard Lange halfwaardetijd Loslaten pleister Kosten hoger Evaluatie na 48 uur Doorbraakpijn : Actiq 400 microgram

therapie Opioidrotatie 75 % van de equivalente dagdosering tenzij onvoldoende effect op vorige medicatie

Adjuvante therapie Antidepressiva Benzodiazepines Corticosteroiden