EHBO - zinvol werk - primitieve omstandigheden - juist inschatten - mogelijkheden - beperkingen

EHBO - zichzelf niet in gevaar brengen - plaats van ongeval niet verlaten - slachtoffer niet verplaatsen

Zichzelf niet in gevaar brengen - omgeving bekijken - plaats van ongeval aanduiden

Plaats van ongeval niet verlaten - bijkomende hulp (laten) roepen - ernst van de situatie inschatten - verstaanbare taal vriendelijk - kordaat - zelfzeker - paniek = grootste vijand

Slachtoffer NIET verplaatsen

Vitale functies - Bewustzijn - Ademhaling - Circulatie

Bewustzijnsstoornissen Oorzaken - trauma - syncope - intoxicatie - CVA - epilepsie - diabetes - lever en/of nierinsufficiëntie - stoornissen - ademhaling - bloedsomloop

Bewustzijnsstoornissen Oorzaken - omstandigheden - verkeersongeval - lege flacons - getuige van ongeval - spierkrampen - acetongeur CAVE : verkeerde conclusies

Bewustzijnsstoornissen Ernst - GCS - E V M - verminderd bewustzijn bewusteloos coma

Bewustzijnsstoornissen Maatregelen - evolutie volgen - ademhaling - controleren - circulatie - onderhouden CAVE - niet rechtop zetten - hypothermie

Verbanden Verband in lagen: -wondverband -tussenlaag beschermen absorberen -zwachtel fixeren

Verbanden Wondverbanden Beschermende tussenlagen Zwachtels Gipsverbanden Kleefpleisters Combinatieverbanden Speciale verbanden Verbandtrommels

Wondverbanden Kompressen Niet-klevend in de wonde Verbanden met actieve bestanddelen

Wondverbanden Kompressen Katoen ‘Nonwoven’ Verschillende lagen Variërende grootte Absorberend Luchtdoorlaatbaar ‘Nonwoven’

Epitheelbeschadiging Wondverbanden Niet-klevende verbanden Kleven Pijn Epitheelbeschadiging  Indrogen voorkomen

Wondverbanden Niet-klevende verbanden  Indrogen voorkomen Vetverband Vochtig houden Niet klevende tussenlaag  Indrogen voorkomen

Wondverbanden Niet-klevende verbanden  Indrogen voorkomen Vetverband Synthetisch vetverband (Siliconenverband) Niet-klevende kompressen Wondreinigend kompres  Indrogen voorkomen

Wondverbanden Vetverband Wolvet Paraffine Vaseline Absorberen geen vocht  Bijkomend wondverband

wolvet, paraffine, vaseline….. Wondverbanden Synthetisch vetverband Voor patiënten overgevoelig aan wolvet, paraffine, vaseline…..

Wondverbanden Niet-klevende kompressen Drie lagen: Polyester Katoen Vochtafstotende laag

polyurethaanverbanden reiniging door capillaire werking Wondverbanden Wondreinigende kompressen polyurethaanverbanden reiniging door capillaire werking

Wondverbanden Verbanden met actieve bestanddelen Antibiotica Antiseptica Cave: - resistentie - allergie

Beschermende tussenlagen Absorberend vermogen vergroten Polstering Natuurlijke Synthetische Watten “gewatteerde kompressen”

Zwachtels Fixatiezwachtels Drukzwachtels Tubulaire verbanden Immobilisatiezwachtels

Zwachtels Fixatiezwachtels Gaaszwachtels - cambriczwachtels Elastische fixatiezwachtels Cohesieve fixatiezwachtels  gefixeerd aan huid en zichzelf

Zwachtels Drukzwachtels Anti-oedeem verbanden - regelmatig controleren - bij stuwing verwijderen Drukzwachtels Anti-oedeem verbanden Tekens van stuwing - verkleuring - cfr. ander lidmaat - toename pijn - paresthesieën - hypoesthesieën - parese

Zwachtels Tubulaire verbanden Elastische netverband Kousverband Tubulair elastisch drukverband

Zwachtels Tubulaire verbanden Elastische netverband - verbandfixatie - bij snelle wisseling - zo geen druk nodig - afgeknipt volgens lokalisatie

Zwachtels Tubulaire verbanden Kousverband buisvormig – elastisch speciale applicatoren - anti oedeemverband anti keloïdverband

Zwachtels Tubulaire verbanden Tubulair elastisch drukverband

Zwachtels Immobilisatiezwachtels Zinklijmverband - Niet-elastisch Taping - halfhard verband - vroeger : verstuikingen en kneuzingen - lymphoedeem - spataders

Zwachtels Immobilisatiezwachtels Taping - stabiliseren gewrichten - bloeduitstorting voorkomen - recidief voorkomen

Zwachtels Immobilisatiezwachtels Taping sporttraumatologie - onelastische klevende drukverbanden sporttraumatologie contusies spierscheuren bandletsels luxaties

Zwachtels Immobilisatiezwachtels Taping Voordelen - minder beperking van gewrichtsfunctie - risico’s bij contactsporten verminderen - minder kans op recidieven - beperken oedeem - synovitis - pijnbestrijding

Zwachtels Immobilisatiezwachtels Taping Nadelen - geen absolute immobilisatie - geen genezend effect - kortstondig (< 72 uur) steuneffect - overbelasting van omgevende gewrichten - huidirritatie - tape “verslaving”

Zwachtels Immobilisatiezwachtels Taping Techniek - Spiergroep ontspannen Gewricht in gecorrigeerde houding Huid instrijken met benzoëtinctuur Mag niet afsnoeren Voorzichtig verwijderen - schaar - ether

Gipsverbanden - immobiliseren - fracturen - luxaties - ernstige distorsio’s - gehydrateerd calciumsulfaat

Aanleggen gipsverbanden - huid beschermen - jersey - webril - ontspannen patiënt - vinger- + teentoppen vrij laten - vingerimpressies vermijden - niet belasten alvorens opgedroogd - hoogstand + controle - beweeglijkheid - gevoeligheid - doorbloeding - gipsspalken - circulair gips

Gipsspalken - in vroege behandelingsfase - vooraf afmeten - omvatten 2/3 omtrek extremiteit - omgeven door onelastische zwachtel

Circulair gips - na regressie hematoom - rolletjes 1/2 over elkaar - binnen 10 min. afwerken

Complicaties van gipsverbanden - decubitus - druknecrose - compressie van zenuwen - circulatiestoornissen

Synthetische gipsverbanden Pro - lichter - waterweerstandig - röntgendoorlaatbaar - patiëntvriendelijk

Synthetische gipsverbanden Contra - moeilijk hanteerbaar - duur

Verwijderen gipsverbanden - gipsschaar gipszaag - onderliggende weefsels niet beschadigen !

Kleefpleisters - linnen - plastic + kleefstof - fixeren verbanden - eerst huid scheren + benzoëtinctuur - NOOIT strak circulair

Kleefpleisters - afknippen op lengte - dagelijks vervangen - met ether verwijderen

Kleefpleisters - hypo-allergische pleisters - klevend verbandgaas - wondhechtende pleisters

Combinatieverbanden Wondpleisters - kleefpleister + wondkussentje - verschillende vormen + ev. ontsmettende stof

Speciale verbanden Driehoeksverbanden Noodverbanden Wondhechtende pleisters Ranselverband Halskraag Collar and cuff Gilchristverband Metallinelaken

Verbandtrommels - Bedrijf - Auto - Thuis

Spalken Nut verdere verplaatsing - beschadiging voorkomen - pijn + bloedverlies beperkt

Spalken Wanneer ? - na controle vitale functie - ev. na evacuatie - wondverzorging - vÓÓr transport

Spalken Hoe ? circulatie blijven controleren - voldoende lang en stevig - boven kledingstukken - na tractie in de lengterichting - na wondverzorging (botstukken meenemen !) circulatie blijven controleren

Metalen spalken Thermoplastische spalken Kartonnen spalken Geïmproviseerde spalken Thomasspalk Opblaasbare spalken Vacuumspalken Vacuummatras Schepbrancard

Thomas spalk - aanhoudende tractie - lus van Collins

Opblaasbare spalken - spalken onder knie of elleboog - klein in omvang - vlug + eenvoudig aan te leggen - röntgen doorlaatbaar - controle circulatie blijft mogelijk - druk rondom ganse lidmaat  hemostase CAVE : NIET voor bovenarm bovenbeen

Vacuumspalken - lucht + harde korrels - goede stabilisatie ook in onnatuurlijke stand - vacuum pomp nodig !

Vacuummatras - immobilisatie romp + hoofd - radiolucent - installeren : omslachtig

Schepbrancard - 2 symmetrische delen - 3 holle vlakken: hoofd romp onderste ledematen slachtoffer hoeft niet opgetild

Wonden en wondverzorging Verstoring van samenhang van weefsels Huid.. Spieren… Botten Weefselbeschadiging… Bloedverlies… Pijn…..

Wonden en wondverzorging Huid onderbroken Vreemd materiaal infectie besmetting Bacteriën

Wonden en wondverzorging Bloeding stelpen Infectie voorkomen Zo snel mogelijk Reinigen Ontsmetten Op rust stellen Cave: Wondabces !

Ontsmettingsmiddelen - Antiseptica Desinfectantia - Toxiciteit ! - Vervaldatum ! - nooit combineren !

Ontsmettingsmiddelen - Fenol - Alcohol - Chloorderivaten - Chloorhexidine derivaten - Joodderivaten - Kwikverbindingen - Zuurstofwater - Ether

Fenol - Carbol - Lister 1868 - Carbolspray

Alcohol 70% - bacteriëndodend - Mycobacterium - doodt - virussen - schimmels - intacte huid - kleine oppervlakte van toestellen 3 jaar houdbaar - werkingstijd 15 sec.

Alcohol 70% - Cave : - vluchtig - weinig penetrerend - ontvlambaar

Chloramine 0,5% in H20 - Carrel-Dakin: - bacteriën + mycobacterium - schimmels - virussen: HIV-HBV - onverdund in open wonden - 1 jaar houdbaar - werkingstijd 15 sec. - na openen gebruiken binnen de week

Chloramine 0,5% in H20 - CAVE :- irritatie - doodt geen sporen !

Chloramine poeder - chloramine T 0,5 in leidingwater = desinfectans - bacteriën + mycobacterium - schimmels - virussen HIV - HBV - onderdompelen van materialen - 5 j. houdbaar - werkingstijd 60 min. - CAVE : irritatie (luchtwegen)

Javelwater - 5% Natriumhypochloriet in water - doodt - bacteriën - schimmels - virussen HIV-HBV - ontsmetten van oppervlakken en materialen - werkingstijd 60 min. - geopend binnen de maand gebruiken

Javelwater - CAVE :- corosief - huidirritatie - weinig werkzaam op sporen

Chloorhexidine derivaten - Chloorhexidine 0,5% in alcohol 70% - HAC - HAC 3,5% in H20 - Hibiscrub

Chloorhexidine 0,5% in alcohol 70% - “verbeterd” alcohol - hibitanetinctuur : ontsmetten operatiestreek

HAC - cetrimoniumbromide 15% in H20 chloorhexidine 1,5% - bacteriën + HIV - verdunning 1% - materialen + meubilair ontsmetting - 3 j. houdbaar - werkingstijd 60 min. - binnen de week gebruiken na openen - CAVE : huidirriatie

HAC 3,5% in H20 - ontsmetting van open wonden - residuele werking - 3 j. houdbaar - werkingstijd 15 sec. binnen de week gebruiken na openen - CAVE : huidirritatie

Hibiscrub chirurgische handontsmetting (2 min.) CAVE : contacteczeem

Joodderivaten - Joodalcohol 1% - 2% - Jodoforen

Joodalcohol 1% - (2%) in alcohol 70% - breedste spectrum - bacteriën - mycobacterium - schimmels - virussen HIV - HBV - chirurgische huidontsmetting - 3 j. houdbaar - werkingstijd 15 sec.

Joodalcohol 1% - (2%) in alcohol 70% - CAVE - geringe werking op sporen - allergie - dermatitis - schildklierpathologie

Jodoforen - complexe ioodisomeren (isobetadine) - even werkzaam - minder irriterend - isobetadinezeep (2 x 5 min. wassen)

Kwikverbindingen Mercurochroom Merfen (minder werkzaam - meer toxisch)

Mercurochroom - in water, in alcohol - oppervlakkige schaaf+ brandwonden

Merfen - gekleurd - kleurloos - zuigtabletten

Zuurstofwater 10% - doodt anaerobe bacteriën - reinigen van vuile wonden - 1 jaar houdbaar - werkingstijd 30 sec. - binnen de week gebruiken na openen CAVE : beperkt spectrum

Ether - NIET antiseptisch - ontvettingsmiddel

Bloedingen Indeling volgens - getroffen bloedvat - bloedingsplaats

Getroffen bloedvat - arterieel - veneus - capillair

Bloedingsplaats - uitwendig - veruitwendigd - inwendig

Veruitwendigde bloeding - epistaxis - hemoptoe - hematemesis - melaena - per anum - hematurie - per vaginam

Inwendige bloeding in - natuurlijke holten - weefsels

Bloedingen CAVE : - hypovolemische shock - localisatie

Te kort aan circulerend volume Inadequate weefselperfusie Bloedingen CAVE : - hypovolemische shock Te kort aan circulerend volume  Inadequate weefselperfusie Zuurstof tekort

Bloedvolume: 1 liter per 13 kg Bloedingen CAVE : - hypovolemische shock Bloedvolume: 1 liter per 13 kg Verlies > 1/5 volume Bloed naar vitale organen

Bloedingen CAVE : - hypovolemische shock - hoeveelheid - tijdsperiode - leeftijd

Hypovolemische shock : herkennen - hyperventilatie - tachypnoe - snelle weke pols - bleke, koude, vochtige huid platgevallen aders misselijkheid - bewustzijnsstoornissen - verminderde urineproductie - bloeddrukdaling

Bloedingen CAVE : localisatie - hersenoverdruk - harttamponade

Bloedingen Maatregelen - >20%  shock - hematemesis haemoptoe epistaxis - hypertensie E.U. zwangerschap haemoperitoneum haemothorax  snel transport - uitwendige bloeding stelpen

Epistaxis- Neusbloeding Ongevaarlijk ! Slag of stoot Hevig niezen Neuspeuteren Warmte-zon Vreemd voorwerp Stollingsstoornissen Hypertensie Cave: -verslikkenluchtpijp -uitbraken

Epistaxis- Neusbloeding “Leeshouding” Door mond ademen 10 min. Dichtknijpen Spoelen met lauw water Rust-niet peuteren Cave: > 20min. Herhaalde bloedingen Neusfractuur

Uitwendige bloedingen Maatregelen - rechtstreekse druk - druk op toevoerende arterie - hoogstand - knelverband

Rechtstreekse druk - volstaat meestal ! - 5 - 10 min. ononderbroken - kompressief verband - stevig voorwerp

Druk op toevoerende arterie - uitgebreide verwondingen - open fracturen - (subtotale) amputatie - a. brachialis - a. femoralis

Hoogstand Niet bij : - open fracturen - hals verwondingen

Knelverband Uitzonderlijk ! - levensbedreigende bloeding - zo lidmaat > 20 min. gekneld zat - in rampsituaties

Knelverband CAVE : - te lage druk - tijdstip vermelden - maximum één uur !

Knelverband zo kort mogelijk bij lies of oksel - “reglementaire” knevel - geïmproviseerde knevel

Bloedingen in de halsstreek CAVE : luchtembolieën niet rechtzetten niet diep inademen Neerleggen Hoofd naar richting wonde Locale druk

(Sub)totale Amputatie drukverband Volledige afrukking voorkomen - (knevel) afgerukt lidmaat dubbel verpakken (geen valse hoop voor reïmplantatie)

Wonden en wondverzorging Vitale parameters Ontstaansmechanisme Localisatie

Wonden en wondverzorging Vitale parameters meestal niet levensbedreigend

Wonden en wondverzorging Ontstaansmechanisme Scherp voorwerp snijwonde onderliggende weefsels Hoog energie trauma onderliggende organen

Wonden en wondverzorging Tijdsverloop Overgevoeligheden? Onderliggende ziekten: stollingsstoornissen? diabetes? Tetanusvaccinatie?

Preventie van verwondingen Veiligheidsmaterialen schoenen, bril, handschoenen Contact met: -tuingerief -dieren Gevaarlijke voorwerpen -glasscherven -scheermesjes…..

Wondverzorging - verzorgen = infectiegevaar verminderen genezing + functieherstel bevorderen

Wondverzorging zo te lang wachten : - ontsteking - infectie - abces - tetanus : clostridium tetani - sporen - spierkrampen - trismus - gasgangreen: clostridium Welchii

Wondverzorging 1. wondreiniging + ontsmetting 2. steriel verbinden 3. op rust stellen

Wondverzorging Wondreiniging - mechanisch spoelen : water + zeep - borsteltje CAVE : geen stolsels verwijderen Wondontsmetting CAVE : geen gekleurde - irriterende antiseptica (Wonddebridement : Niet in EHBO !)

Steriel verbinden van wonde - wondpleisters wondverbanden + kleefpleisters of zwachtels wondhechting - drukkend verband

Steriel verbinden van wonde SLUITEN VAN VUILE WONDE = INDUCEREN VAN INFECTIE NIET sluiten: - na 6 uur - smaller dan diep - dubieus vitaal weefsel

Steriel verbinden van wonde CAVE : sluiten met hechtingsdraden - niet in EHBO - binnen 6 uur

Op rust stellen - in hoogstand - ondersteund - tegen de romp

Soorten Wonden - Schaafwonden - Snijwonden Steekwonden Scheurwonden Bijtwonden Schotwonden Kneuswonden Wonden met een vreemd voorwerp Brandwonden Vrieswonden - Chemische verbrandingen - Drukblaren

Schaafwonden posttraumatische tatouage H2O2-HAC -borsteltje -afdekken Oppervlakkig Capillair bloedverlies Bevuild posttraumatische tatouage H2O2-HAC -borsteltje -afdekken Cave: ook onder de kleren

Omgeving ontsmetten: Iodium Snijwonden Scherp voorwerp Goed doorbloede randen Cave: onderliggende structuren H2O2-HAC Omgeving ontsmetten: Iodium Bloeding stelpen

Omgeving ontsmetten: Iodium Steekwonden puntig voorwerp Kleine wonde  Cave: onderliggende organen abcesvorming H2O2-HAC Omgeving ontsmetten: Iodium Bloeding stelpen

Geen gekleurde antiseptica! Scheurwonden Verkeers- Arbeidsongevallen Cave: weefselversterf wondinfectie H2O2-HAC Geen gekleurde antiseptica! Drukverband- Spalk

Bijtwonden steeds erg besmet diep + verscheurde randen H2O2-HAC Hulp! Gespecialiseerde Hulp!

Bijtwonden Rabies - incubatietijd 10 - 90 d. (gem. 3 weken) - eens symptomen - meestal dodelijk - vaccinatie - dier niet doden - hersenen onderzoeken : Negrilichaampjes

Schotwonden bepaald door lokatie kogel - LVB 300 m/sec - HVB > 900 m/sec

Schotwonden Bloeding stelpen Snel transport

Kneuswonden “ICE” regel Stomp geweld bumper voertuig Onderhuidse weefselschade ecchymosen “ICE” regel

Wonden met een vreemd voorwerp - NIET verwijderen in EHBO ! tenzij - houtsplinters - gebroken naalden - wondverzorging

Wonden met een vreemd voorwerp - NIET verwijderen in EHBO ! Moeilijker dan verwacht Verergereren bloeding Traject te volgen

Wonden met een vreemd voorwerp - houtsplinters - gebroken naalden Steriel splinterpincet naald Wondverzorging !

Brandwonden Verstikking Pijn Vochtverlies Besmetting Littekenvorming

Brandwonden Ernst diepte uitgebreidheid plaats inhalatietrauma Leeftijd CO intoxicatie Ziektetoestanden Systemische gevolgen Ernst

Brandwonden 1e graad 2e graad - oppervlakkig - diep 3e graad Diepte

Brandwonden Diepte 1e graad = roodheid

Brandwonden Diepte 2e graad = blaarvorming pijn

Brandwonden Diepte 3e graad = bruin / wit pijnloos

Brandwonden uitgebreidheid regel van negen

Brandwonden plaats - gelaat, hals - handen + voeten - anogenitale streek - rond gewrichten - thorax bij meisjes

Brandwonden inhalatietrauma -beschadiging luchtwegen alveolen -Asfyxie -Chemische longontsteking Afgesloten ruimte

Brandwonden Leeftijd Co intoxicatie Ziekten Botbreuken….

Brandwonden Systemische gevolgen -hypovolemische shock plasmaverlies oedemen bloedverlies… -hypothermie -nierblokkage -wondinfectie

Brandwonden Hulpverlening -Patiënt blussen -Afkoelen -Steriel afdekken -Vitale functies ondersteunen

CAVE : zichzelf NIET in gevaar brengen ! Brandwonden Afkoelen “Eerst water de rest komt later” CAVE : zichzelf NIET in gevaar brengen !

Brandwonden Patiënt blussen CAVE : onderkoeling ! -Pijn vermindert minder diep CAVE : onderkoeling !

CAVE : kleding NIET verwijderen ! Brandwonden Wonden afdekken -sieraden verwijderen -geen: -(gekleurde) antiseptica - zalven - boter, olie, melk…. CAVE : kleding NIET verwijderen !

Vitale functies ondersteunen Brandwonden Vitale functies ondersteunen -half zittende houding -ademhaling/pols controleren -onderkoeling voorkomen Naar ziekenhuis : -inhalatietrauma ! ->10% verbrand…..

Vrieswonden Onderkoeling  bevroren weefsels  niet bevroren weefsels Afhankelijk van : - koude - vochtigheid -windsnelheid + Algemene toestand

Koud pijnlijk gevoelloos Vrieswonden Onderkoeling zonder echte bevriezing “trench foot” Koud pijnlijk gevoelloos = versterf

Vorming ijskristallen Vrieswonden Onderkoeling met echte bevriezing Vorming ijskristallen Extremiteiten

Vrieswonden Onderkoeling met echte bevriezing 1e graad: grijsgrauw bleek 2e graad: pijnlijke blaren 3e graad: gevoelloos wit

Vrieswonden CAVE: Hulpverlening -Geen antiseptica -Blaren NIET openprikken -Geen alcohol! Droge beschutte plaats geleidelijk opwarmen (40 - 42°) - nadien bloot laten - evolutie afwachten (stappen op bevroren voeten toegelaten !)

Chemische verbrandingen - coagulatie van eiwitten - overvloedig spoelen - kleding WEL verwijderen

Chemische verbrandingen CAVE : exotherme reacties ! - H2SO4, HCL met NaOH, MgOH, zeep - fenol, fosfor, mosterdgas met olie - ongebluste kalk afborstelen - waterstoffluoride met calciumgluconaat CAVE : toxische stoffen !

Drukblaren -door langdurig vrijven voeten handen -branderige roodheid = voorteken -infectierisico !

Drukblaren - enkel openen zo hinderlijk - steriele naald - schaartje - blaar leegdrukken - flarden wegknippen - looiend antisepticum - pleister

Contusio Kneuzing - stomp trauma - inwendige bloeduitstorting oedeem pijnlijke ontstekingsreactie

Contusio EHBO = zwelling voorkomen = ontsteking beperken I : immobilisatie IJS C : compressie E : elevatie

Contusio Koelen: 10 min. - ethylchloride spray - “cold packs” - ijszak - koud water Steunverband (Hoogstand)

Distorsio Verstuiking - scheuren gewrichtsbanden -kapsel - onderscheid - luxatie - breuk

Spier- en peesletsels - vooral bij sportbeoefening - voorkomen: - opwarming - houdingscontrole - training

Spierletsels - contusio - spierscheur - spierkramp - compartimentsyndroom

Spiercontusio Stomp geweld Vomumineus hematoom Kniestoot bij voetballen

Spierscheur - hevige pijn: zweepslag - slechte voorbereiding - I C E - sportstop ? arts raadplegen ?

Spierkramp - plotse spiercontractie zonder relaxatie - hevige pijn - slechte opwarming - R/ spier voorzichtig passief oprekken

Compartimentsyndroom (= loge syndroom) - zwelling  stijging van compartimentdruk Pijn Paresthesiën Parese Stretch pijn gevaar op afsterven van spier- + zenuwweefsel

Compartimentsyndroom (= loge syndroom) R/ - rust (geen hoogstand !) - alle steunverbanden af - (fasciotomie)

Letsels van pezen, peesschedes, slijmbeurzen ontstekingen scheuren - afrukkingen

Ontstekingen pezen, peesschedes, slijmbeurzen - door overgebruik - pijn - functieverlies - opzwellen van slijmbeurzen R/ - rust - ijs - compressie - ontstekingswerende middelen, operatie Tendinitis Tenosynovitis Tendinose

Peesscheuren - afrukkingen - pijn + functieverlies - steeds geneesheren raadplegen - rust - ijs - ev. compressie

Luxaties Fracturen Fractuurluxaties

Luxatie - cfr. distorsio - abnormale dwangstand onbeweeglijkheid - beschadiging bloedvaten zenuwen

Fracturen zeker : - abnormale stand - abnormale beweeglijkheid - beencrepitaties - bot doorheen wond Mogelijk : - pijn - oedeem - functieverlies

Fracturen in EHBO behandelen als fracturen ook zonder zekerheidssymptomen

Fracturen beschadiging controleren - huid gevoeligheid - zenuwen beweeglijkheid - bloedvaten circulatie

Luxatie - Fracturen EHBO - secundaire beschadiging voorkomen - pijn verzachten

Luxatie - Fracturen EHBO - uitwendige bloeding stelpen - steriele wondverzorging - aligneren van botfragmenten - immobiliseren van lidmaat SAVE LIFE BEFORE LIMB

Aligneren van botfragmenten - onnatuurlijke houding  weefsel beschadiging  necrose  infectie - alignatie door tractie volgens lengte as

Immobilisatie van lidmaat - na alignatie - spalken

Immobilisatie van lidmaat Niet reponeerbare fracturen CAVE : - geen weefselbeschadiging door herhaalde pogingen - geen pneumatische spalk - vacuumspalk - geïmproviseerde spalk

Slachtoffer NIET verplaatsen Houdingen-Evacuatie Slachtoffer NIET verplaatsen

Houdingen - rugligging - Trendelenburgse houding halfzittende houding (op aangetaste zijde) - veiligheidshouding - buikligging

Rugligging - meest comfortabel (bewust !) - CPR - fracturen O.L. - CAVE : - bedreiging bovenste luchtwegen - bijkomende stabilisatie halswervels

Trendelenburgse houding - bij hypovolemische shock - historische betekenis !

- CAVE : posttraumatisch Stabiele zijligging Veiligheidshouding - CAVE : posttraumatisch - techniek

Stabiele zijligging Veiligheidshouding - bewusteloos, goed ademend slachtoffer - bovenste luchtwegen open - CAVE : - zinloos voor woelig slachtoffer - omslachtige manipulatie - NIET bij letsels halswervels

Halfzittende houding - middenrif ontlast - comfortabel - bij verminderde hart- ademhalingsfunctie CAVE : - cfr. rugligging - letsels aan wervelzuil

Halfzittende houding op aangetaste zijde - bij eenzijdig thoraxtrauma - comfortabel -CAVE :- bewusteloze slachtoffers - wervelfracturen

Buikligging - bewusteloos + goed ademen + bloedend aangezichtsletsel

Evacuatietechnieken - met steun - met stoel - met twee hulpverleners - Rautek methode - drenkeling - uit zinkend voertuig - door ijs gezakt slachtoffer - afnemen van valhelm - handgreep van Zäch

Rautek methode - vanuit liggende houding - vanuit zittende houding

Redden van drenkeling - droge manier - zelfredzaamheid van drenkeling verhogen - boei, touw, hout - natte manier - zelf NIET duiken - drenkeling langs achter benaderen - hoofd achterover, mond-neus boven water, rugligging

Evacuatie uit zinkend voertuig - gordel = VOORDEEL - voertuig zinkt (nog) niet - gordel los - lichten aan - wagen verlaten (dak !) - (hinderlijke) kleren uit - voertuig zinkt - ev. voorruit stukslaan - steeds KALM blijven - CAVE : hulpverlening van op de wal

Evacuatie van door ijs gezakte persoon - met touw tot aan de opening - breed steunvlak om ijsbreuk te voorkomen

Afnemen van valhelm - alleen bij ademhalingsmoeilijkheden - nadien hoofd ondersteunen + halskraag !

Handgreep van Zäch (immobiliseren van halswervelzuil)

Verkeersongeval - verdere ongelukken voorkomen - signalisatie - plaats markeren - brandpreventie - verkeer attenderen - alarmering

Signalisatie verkeersongeval - gevaar knipperlichten - stoplichten - bruuske manoeuvres vermijden - parkeren rechts naast rijbaan - gevarendriehoek (30 - 100 m.) - verkeer verwittigen - ongevalplaats verlichten

Brandpreventie - verkeersongeval - rookverbod - alle contacten af - zand op benzine - blusapparaten klaar

Alarmering verkeersongeval - 100/112 - praatpalen

Schedel- + hersenletsels - banaal - levensbedreigend - EHBO : - hersenletsel : nihil - schedelletsel : wonde - bloeding - vitale functies controleren

Schedel- + hersenletsels - open verwondingen - misselijkheid - hoofdpijn - amnesie - bloedverlies + verlies C S V - oren - neus

Schedel- + hersenletsels EHBO - ademhaling controleren - goede houding geven - woelige slachtoffers bewaken - CAVE : letsels aan wervelzuil

Aangezichtsletsels schrikwekkend : huid, spieren, botten bij fracturen : - pijn bij spreken, kauwen - slechte tandocclusie - CAVE : letsels : - hersenen - cervicale wervelzuil

Aangezichtsletsels EHBO - ademhalingswegen vrijhouden - bloedverlies stelpen - losliggende prothesen, tandfragmenten - buikligging - onderkaakverband - (tracheostomie)

Losgeslagen tanden - niet verder losmaken - tandarts - fragmenten bewaren

Oogletsels - stomp - “vuiltje” in oog - penetrerend - verbrandingen

Stompe oogletsels - “blauw oog” - koude, niet drukkende kompressen - oogarts raadplegen : - veel pijn - gezichtsvermindering - forse zwelling

Vuiltje in oog - pijn - tranenvloed - niet wrijven - verwijderen met bevochtigd kompresje - bovenste traanzak leegdrukken bovenste ooglid omklappen onderste ooglid naar beneden trekken oogleden uit elkaar trekken ooglid over onderste trekken - beschermend verband bij pijn  oogarts

Penetrerende oogverwondingen - pijn - gezichtsvermindering - soms aanvankelijk weinig symptomen EHBO : - NIET verwijderen - geen zalven of oogdruppels - niet drukkend verband - snijwonden aan oogleden - traankanaal

Oogverbranding - 10 min. spoelen - rugligging - oog open - afdekken - gespecialiseerde hulp - U.V.

Larynxletsels - breuk van larynxskelet - luchtwegobstructie - emfyseem - hals - mediastinum - spanningspneumothorax R/ - intubatie - tracheostomie

Gevaar voor verlamming Cervicale wervelzuil Gevaar voor verlamming + Overlijden

Bewusteloosheid na trauma ! Cervicale wervelzuil Eraan denken: -verkeersongeval -val van grote hoogte -nekpijn Bewusteloosheid na trauma !

Cervicale wervelzuil - rugligging - hoofd ondersteunen - zandzakjes

Cervicale wervelzuil - zachte halskraag - geïmproviseerde halskraag - harde halskraag

Cervicale wervelzuil - hoofd in hyperextensie bij optillen

Thoracolumbale wervelzuil - manipuleren “en bloc” - vacuummatras - schepbrancard

“Borstkasletsels” Thoraxletsels Thoraxwand Inwendige letsels

Thoraxletsels - pneumothorax - hemothorax - harttamponade - aorta ruptuur Geen EHBO : snel naar ziekenhuis

Thoraxwand Ribfracturen Open wonden

Thoraxwand Ribfracturen Pijn bij ademen - eenvoudige rib- sternumfracturen - fladderthorax Pijn bij ademen

Thoraxwand Open wonden Pneumothorax - steriel wondverband - NOOIT hermetisch afsluiten !

Inwendige thoraxletsels Pneumothoraxspanningspneumothorax Hemothorax Harttamponade Aorta letsels

Spanningspneumothorax - mond op mond - ZINLOOS zo geen thoraxdrains - hartmassage

Spanningspneumothorax hartstilstand Spanningspneumothorax

Hemothorax - shock - hemopneumothorax

Harttamponade - “Forward faillure” - BD  CVD  ictus  EHBO : - pericardiocentesis

Aortaruptuur 80 % onmiddellijk overlijden

Buiktrauma - stomp : verkeer, werk, sport - penetrerend : schot, steek

Stomp buiktraumata - gevoelige opgezette buik - snel transport - IV vocht

Penetrerende buiktraumata wondverzorging - ingewanden NIET reponeren wel afdekken -snel transport