Elsy Verhofstadt Presentatie Studiedag Steunpunt Loopbanen Leuven, 26 november 2010 Meten van Jobkwaliteit Illustratie adhv SONAR data

Elsy Verhofstadt 2 Inleiding “Meer en betere jobs” …maar hoe jobkwaliteit meten? Multi-dimensioneel concept  Indexing probleem Vergelijken van verschillende bestaande indicatoren (objectieve en subjectieve) en ontwikkelen van een alternatieve indicator (tussenin objectief en subjectief) Illustratie adhv SONAR data voor kwaliteit eerste job

Elsy Verhofstadt 3 Inleiding Paper: SCHOKKAERT E., VAN OOTEGEM L., VERHOFSTADT E. (2009), Measuring job quality and job satisfaction, Ghent University FEB Working Paper, nr. 09/620, 31 p Erik Schokkaert Luc Van Ootegem Wellbebe

Elsy Verhofstadt 4 Inleiding Paper: SCHOKKAERT E., VAN OOTEGEM L., VERHOFSTADT E. (2009), Measuring job quality and job satisfaction, Ghent University FEB Working Paper, nr. 09/620, 31 p Vandaag meer focus op de data:  voor-en nadelen van de SONAR data voor dit onderzoek  de gemaakte keuzes  problemen  …

1. Inleiding 2.Vereisten voor een maatstaf van jobkwaliteit 3.Vergelijken van verschillende indicatoren (theorie) 4.De SONAR data voor dit onderzoek (voor-en nadelen) 5.Vergelijken van verschillende indicatoren (toepassing) 6.Conclusie Structuur Elsy Verhofstadt 5

Job characteristic 1 Job characteristic 2 A B Conditie 1: Dominantie Elsy Verhofstadt 6

Job characteristic 1 Job characteristic 2 individual 1 individual 2 Preference ordening R i =R(Z i ) Z i : vector of personality characteristics Conditie 2: Respecteren van individuele preferenties Elsy Verhofstadt 7

Job characteristic 1 Job characteristic 2 Conditie 3: Onafhankelijk van aspiratieniveau’s Girl from a deprived family Aspirations Ai = A( i )  i : vector of personality characteristics S4S4 S5S5 Professor’s daughter S2S2 S1S1 S’’ S’ Elsy Verhofstadt 8

Vereisten Conditie 1: Dominantie Conditie 2: Respect voor individuele preferenties Conditie 3: Onafhankelijk van aspiratieniveau’s Elsy Verhofstadt 9

Job characteristic 1 Job characteristic 2 individual 1 A D B C Individual 2 Maar…dominantie incompatibel met respect voor preferenties Dominance Preferences Q D >Q C Q C >Q B Q B >Q A Q A >Q D Solution: subset dominance  Q D >Q B  Q B >Q D Elsy Verhofstadt 10

1. Inleiding 2.Vereisten voor een maatstaf van jobkwaliteit 3.Vergelijken van verschillende indicatoren (theorie) 4.De SONAR data voor dit onderzoek (voor-en nadelen) 5.Vergelijken van verschillende indicatoren (toepassing) 6.Conclusie Structuur Elsy Verhofstadt 11

Arbeidstevredenheid als samenvattende maatstaf Subjectieve indicatoren =gerapporteerde abeidstevredenheid gebruiken Q S (C i, R i, A i ) = S(C i, R i, A i ) ‒ respecteert preferenties ‒ hangt af van apsiratieniveau’s ‒ voldoet niet aan dominantievoorwaarde Elsy Verhofstadt 12

Objectieve indicatoren van jobkwaliteit Objectieve indicatoren = opleggen van een specifieke referentie preferentie- ordening en een specifieke cardinalisatie van de nutsfunctie Q O,r (C i, R i, A i ) = S(C i, R r, A r ) Elsy Verhofstadt 13

Job characteristic 1 Job characteristic 2 individual 1 A C individual 2 Referentie voorkeuren en aspiraties S’’ S’ Elsy Verhofstadt 14

Objectieve indicatoren van jobkwaliteit Objective indicators = opleggen van een specifieke referentie preferentie- ordening en een specifieke cardinalisatie van de nutsfunctie Q O,r (C i, R i, A i ) = S(C i, R r, A r ) ‒ negeert individuele preferenties ‒ onafhankelijk van aspiratieniveau’s ‒ voldoet aan dominantievoorwaarde Elsy Verhofstadt 15

Twee extremen Objectieve indicatoren: te objectief Subjectieve indicatoren: te subjectief Is er een oplossing tussenin deze twee extremen (tussen objectieve en subjectieve indicatoren)? Elsy Verhofstadt 16

Een nieuwe preferentie- gevoelige maatstaf: equivalent inkomen Respect voor preferenties incompatibel met dominantie Equivalentie benadering: voldoet aan respect voor preferenties en ‘subset dominantie’ Equivalent inkomen Q EI,r (C i, R i, A i ) = Y i * (C i, R i, A i ) met Y i * impliciet gedefinieerd door (Y i,D i ) I i (Y i *, D r ) Elsy Verhofstadt 17

Y individual 1 A B individual 2 Equivalent inkomen D DrDr B’A’ Y* B2 Y* A1 Elsy Verhofstadt 18

1. Inleiding 2.Vereisten voor een maatstaf van jobkwaliteit 3.Vergelijken van verschillende indicatoren (theorie) 4.De SONAR data voor dit onderzoek (voor-en nadelen) 5.Vergelijken van verschillende indicatoren (toepassing) 6.Conclusie Structuur Elsy Verhofstadt 19

Data-nood Elsy Verhofstadt 20 S: arbeidstevredenheid Y: loon D: andere jobkarakteristieken Z en : persoonlijkheidskenmerken die verschillen in preferenties en apsiraties weergeven  Uitgebreide informatie over jobkenmerken en veel achtergrondkenmerken aanwezig in SONAR data

Welke job ? Elsy Verhofstadt 21 “Kalender-gegevens” bevatten basisinformatie over elke job (statuut, percentage, contract)  Te beperkte informatie Uitgebreide informatie is enkel aanwezig voor: C76: eerste job en laatste / huidige job C78 & C80: eerste job en huidige job ( bij C78 & C80 in kalender extra informatie zoals leiding geven voor de eerste drie significante jobs)  Keuze eerste job

Overwegingen Elsy Verhofstadt 22 Op moment eerste bevraging (23j) heeft nog niet iedereen eerste job gehad (vnl hoger opgeleiden niet)  je wil zo volledig mogelijke eerste job informatie, dus ook informatie van latere bevraging  C76 of C78 (ook info op 26j, voor C80 later op 29j maar nog niet beschikbaar)  op volgende slides vergelijking relevante vragen voor C76 en C78

Arbeidstevredenheid Elsy Verhofstadt 23

Loon Elsy Verhofstadt 24 C76(23): loon enkel bevraagd via loonschalen C78(23): “Wat was uw officiële maandelijkse NETTOLOON ? Indien u werkte als zelfstandige of uw loon varieerde sterk, neem dan het gemiddelde van het eerste jaar, zonder voordelen in natura” (bij weigering exacte loon in te geven, werd gevraagd naar schaal) Opletten:  geen/weinig cleaning aangebracht aan loonvariabele  BEF/EURO  voltijds/deeltijds

Jobkarakteristieken Elsy Verhofstadt 25 Mijn eerste job vroeg veel lichamelijke inspanning Mijn eerste job vroeg veel geestelijke inspanning Mijn eerste job vroeg veel creatieve ideeën van mij Ik moest werken in gevaarlijke of onveilige omstandigheden Ik moest werken aan een hoog tempo of onder tijdsdruk (2 items in C76) Ik moest werken in lawaaierige of stinkende omgeving (2 items in C76) Het was werk waarbij ik mij vuil moest maken Het was werk met veel verantwoordelijkheden Het was werk waarvan ik de resultaten zag Het was werk waarbij ik kon tonen wat ik kan Het was werk waarbij ik met andere mensen moest samenwerken Het was werk waarbij ik steeds dezelfde dingen moest doen Het was werk waarin ik mij kon uitleven Het was werk waarbij ik regelmatig moest studeren Ik kon zelf beslissen op welke wijze ik mijn werk deed Ik kon zelf beslissen hoeveel werk ik op een dag deed Ik kon zelf beslissen welk werk ik op een dag deed mijn werk was een uitdaging (niet in C76) ik deed in mijn job dingen die de moeite waard waren (niet in C76)

Jobkarakteristieken Elsy Verhofstadt 26 Enkel in C76: 10 extra vragen (afwisselend werk, contact met andere mensen, vragen naar specifieke vaardigheden, overuren,…) Antwoordschaal C76(23): van (1) helemaal akkoord tot (4) helemaal niet akkoord C78(23): van (1) helemaal niet akkoord tot (4) helemaal akkoord

Persoonlijke kenmerken Elsy Verhofstadt 27 Klassiekers: opleidingsniveau (afgeleid uit kalender), gegevens over ouders, etniciteit,… Gebeurtenissen: eerste keer onafhankelijk, samenwonen,.. (verschillen over de cohortes) Offerbereidheid (in C76(23) andere filters waardoor meer missings) Locus of control (niet in C76(23)) Arbeidsmotivatie (niet aan iedereen gesteld in C76(23) – omgekeerde schaal) …

Keuze van de cohorte Elsy Verhofstadt 28 Doel onderzoek: illustratie indicatoren jobkwaliteit  focus op nodige variabelen  keuze om enkel gegevens C78 te gebruiken

Aanpassen variabelen Elsy Verhofstadt 29 Loon in voltijdse equivalenten= netto maandloon X100/percentage tewerkgesteld Groeperen van jobkarakteristieken Impressie respondent: factorscore gebaseerd op antwoorden van enquêteur over respondent (vriendelijk, gemotiveerd, optimistisch, open, actief,…) …

1. Inleiding 2.Vereisten voor een maatstaf van jobkwaliteit 3.Vergelijken van verschillende indicatoren (theorie) 4.De SONAR data voor dit onderzoek (voor-en nadelen) 5.Vergelijken van verschillende indicatoren (toepassing) 6.Conclusie Structuur Elsy Verhofstadt 30

Arbeidstevredenheid: ordered logit schatting Jobkarakteristieken Preferenties: interactie effecten van persoonlijkheid met jobkarakteristieken Aspiraties : directe effecten van persoonlijkheid  Bij schatting persoonlijke karakteristieken is Z=   Schattingsresultaten: zie paper Elsy Verhofstadt 31

Berekening indicatoren Subjectieve indicator: gerapporteerde arbeidstevredenheid (Q S ) Objectieve indicator Q O,EW : gelijke gewichten voor de dimensies Objective indicator Q O,r : referentie individu met gemiddelde waarden voor Z en  Equivalente inkomen indicator Q EI,r referentiewaarden voor D r zijn de waarden voor een perfecte job Elsy Verhofstadt 32

Correlatie tussen de verschillende indicatoren Elsy Verhofstadt 33 QSQS Q O,EW Q O,r Q EI,r QSQS 1 Q O,EW 0,5631 Q O,r 0,6460,8811 Q EI,r 0,6560,8320,9631

Karakteristieken van goede en slechte job Elsy Verhofstadt 34 Welke jobs zijn (en welke werknemers hebben) betere en slechtere jobs? Standaardisering van de verschillende indicatoren Gemiddelde van deze score per ‘groep’ Dubbele vergelijking mogelijk (1) over groepen per indicator en (2) per groep over indicatoren Vergelijking voor job karakteristieken, sector van tewerkstelling en enkele achtergrondkenmerken (zie paper voor alle resultaten) Opgelet: bivariate resultaten

Jobkarakteristieken Elsy Verhofstadt 35 QSQS Q O,EW Q O,r Q EI,r Net monthly wage in FTE: low-0,099-0,483-0,358-0,28 Net monthly wage in FTE: high0,1830,5070,4240,374 Physically demanding, dangerous,dirty job: low0,1050,4110,2930,223 Physically demanding, dangerous, dirty job: high-0,404-0,732-0,592-0,512 Job with a lot of autonomy to decide: low-0,566-0,845-0,796-0,753 Job with a lot of autonomy to decide: high0,5120,920,8940,858 Permanent contract0,0610,1120,1130,077 Temporary contract-0,093-0,095-0,093-0,064 Learning new skills during the first job: no-0,538-0,981-0,781-0,717 Learning new skills during the first job: yes0,1870,3490,2790,252

Achtergrondkenmerken Elsy Verhofstadt 36 QSQS Q O,EW Q O,r Q EI,r Men-0,018-0,006-0,040*-0,038* Women0,0180,0060,040*0,038* Education mother: primary or lower secondary-0,065-0,18-0,157-0,014 Education mother: higher secondary0,050,0730,064-0,017 Education mother: tertiary0,0730,270,2360,137 Succesful school years: max 5-0,043-0,518-0,424-0,261 Succesful school years: min 100,0730,4450,360,246

1. Inleiding 2.Vereisten voor een maatstaf van jobkwaliteit 3.Vergelijken van verschillende indicatoren (theorie) 4.De SONAR data voor dit onderzoek (voor-en nadelen) 5.Vergelijken van verschillende indicatoren (toepassing) 6.Conclusie Structuur Elsy Verhofstadt 37

Conclusies Objectieve indicatoren: te objectief Subjectieve indicatoren: te subjectief Equivalente inkomensindicator: respecteert preferenties maar corrigeert voor aspiraties Sonar: rijke dataset (uitgebreide job en persoonlijke informatie) die vergelijking tussen verschillende indicatoren toelaat voor de eerste job Rangschikking van jobs verschilt sterk naargelang de gehanteerde indicator Elsy Verhofstadt 38

Vervolg Methode toepassen op algemeen welzijn Luc Van Ootegem & Elsy Verhofstadt -Dataverzameling aan HoGent (LEVO data) -Analyses in het kader van het Wellbebe project Verder gebruik SONAR data Dieter Verhaest & Elsy Verhofstadt -De rol van autonomie en werkdruk in de relatie tussen overscholing en arbeidstevredenheid -Panel data C76 & C78 Elsy Verhofstadt 39