Vrijheidsberoving en -beperking van kinderen in het licht van de mensen- en kinderrechten Wouter Vandenhole

Overzicht Kanttekeningen bij enkele aanbevelingen Inleiding Kanttekeningen bij enkele aanbevelingen ° ruimer normatief kader + Europees Verdrag over de Rechten van de Mens (EVRM) + (Herzien) Europees Sociaal Handvest ((H)ESH) => strategisch belang Conclusies

Globale aanbevelingen Specifieke gegevensinzameling en –verwerking cruciaal Cf. aanbevelingen Comité Onderzoek naar de beleving en de gevolgen van vrijheidsberoving en –beperking belang multidisciplinariteit (cf. belang van het kind) Armoede: maatschappelijke problemen => individuele problemen Alert blijven: risico’s kaping kinderrechtendiscours -> responsabilisering minimalisme

Vrijheidsberoving: gesloten centra Stopzetten Argumenten: Recht op vrijheid (art. 5(e) EVRM): vrijheidsberoving van minderjarigen toegelaten “om toezicht uit te oefenen op opvoeding” Verbod onmenselijke behandeling (art. 3 EVRM): opsluiten extreem jonge niet-begeleide minderjarigen in gesloten centra voor volwassenen onmenselijke behandeling (ratio: gebrek aan menselijkheid) EHRM 12 oktober 2006, Mubilanzila Mayeka en Kaniki Mitunga t. België Non-discriminatie (interpretatieve verklaring)? Groeiende bezorgdheid Raad van Europa: Commissioner, ENOC, Europese Ministers van Justitie

Vrijheidsberoving: MOF Gesloten federaal centrum Vrijheidsberoving (> gevangenneming): ultieme maatregel – kortst mogelijke duur? Recht op vrijheid (art. 5(e) EVRM): vrijheidsberoving van minderjarigen toegelaten “om toezicht uit te oefenen op opvoeding” CPT Standards; zie ook aanbevelingen CPT-Comité European Rules for Juvenile Offenders subject to Community Sanctions or Measures or Deprived of Their Liberty : equivalent EPR voor minderjarigen in voorbereiding

Vrijheidsberoving: MOF Gesloten afdeling psychiatrie: gescheiden van volwassenen Proeftuin: afstand van recht op gezinsleven? Toelaatbaar? Voorwaarden EHRM: Ondubbelzinnig vastgesteld Niet ingaan tegen een algemeen belang Inmenging in recht op gezinsleven toelaatbaar indien wettelijke basis, legitiem doel, noodzakelijk en proportioneel

Kinderen van gedetineerde ouders Zie Basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van gedetineerden: Bestemming gevangenissen: gedetineerden met kinderen -3 Moeders niet opsluiten in strafcel (tuchtsanctie) Bezoek: dagelijks – 3 per week – minstens 1 dag in weekend en woensdagnamiddag – kinderen recht op bezoek Omstandigheden die banden met affectief milieu in stand houden of bevorderen, inzonderheid indien bezoek minderjarige aan ouder

Vrijheidsbeperking: residentiële zorg Multidisciplinair: uithuisplaatsing in instelling van zeer jonge kinderen altijd schadelijk Uithuisplaatsing: Recht op eerbiediging gezinsleven (art. 8 EVRM): inmenging => wettelijke basis, legitiem doel, noodzakelijk en proportioneel onmiddellijk beginnen werken aan herstel van gezinsleven belang kind doorslaggevend Art. 17 (H)ESH: gepaste en redelijke criteria die wettelijk vastgelegd zijn in mate noodzakelijk voor de bescherming en belang van kind en rehabilitatie van het gezin

Conclusies Normatief kader: internationaal en nationaal Implementatie Vrijheidsberoving Gezinsleven Onmenselijke en vernederende behandeling Implementatie Structurele oorzaken: multidisciplinariteit – blijvend aandachtspunt