Maricultuur

Bron afbeelding: Doug Houghton htpp://www.orkney.com

Inleiding De aquacultuur is een ware booming business op wereldvlak. Enthousiaste voorstanders vergelijken de opkomst van de kweekvis zelfs met de stap die de mensheid enkele duizenden jaren geleden van de nomadische jacht naar de sedentaire landbouw zette : waarom nog op vis jagen als je het ‘vlees’ zelf kan kweken? Het kweken van zoutwatersoorten, ‘maricultuur’, kent door de hedendaagse technologie en wetenschappelijk onderzoek steeds meer toepassingen. Soorten worden wereldwijd zowel voor voeding als voor verwerking in b.v. farmaceutische producten geteeld, dit op kleine, middelgrote en grote schaal. Het nabootsen van de habitat van de vissen in een visboerderij op het land is een grote uitdaging. Vaak worden ze ook in grote kooien in zee gehouden. Een grondige kennis over voedingsgewoonten en gedrag in alle levenstadia van de dieren is onontbeerlijk. Dit staat bij vele soorten nog in een experimentfase. Het cultiveren van vissen is dan ook niet zonder uitdagingen.

Inhoud 1. ‘Mari’cultuur 2. Teelten 1. Schelpdieren 2. Schaaldieren 3. Zeewier 4. Vissen 3. Uitrusting 1. Op land 2. Visboerderij in zee 3. Binnenzijde van kooien 4. Buitenzijde van kooien 5. Bescherming 4. Voeding 5. Verzorging 1. Noodzakelijke voorwaarden 2. Extensief, semi-intensief of intensief 6. Uitdagingen

‘MARI’CULTUUR ‘Mari’ komt van ‘Mare’= zee ‘Cultuur’= telen van bepaalde dieren = teelt van zoutwaterorganismen onder gecontroleerde omstandigheden Bron afbeelding: Doug Houghton htpp://www.orkney.com

OPVISSEN OM TE VERPLAATSEN 2. TEELTEN OESTERPERCEEEL IN SPUIKOM 1. SCHELPDIEREN (weekdieren die in schelp leven) Oesters Jonge oesterlarven hechten zich van nature aan een vast oppervlak. Tijdens het groeiproces verplaatst de kweker de oesters af en toe naar andere percelen opdat de oester steeds in optimale omstandigheden zou verblijven. Na enkele jaren zijn ze klaar voor consumptie. In België worden enkel oesters in de Spuikom, een kunstmatige waterplas in Oostende gekweekt. In Nederland liggen er o.a. percelen Zeeuwse oesters in de Oosterschelde OPVISSEN OM TE VERPLAATSEN Boven: http://www.aquacultuur.be/foto/oesterfoto1.htm Onder: http://www.nioz.nl/vleet/ECOIMAGE/LQ/NED/FFF832.JPG Info: http://www.zeeuwseoesters.nl

HANGMOSSELS Mosselen Mosselen hechten zich met (byssus)draden (baarden) aan touwen of harde oppervlaktes zoals b.v. houten palen. Na 2 jaar zijn de mosselen groot genoeg om geoogst te worden. HOUTEN PALEN MOSSELTUINEN Foto boven links: http://www.noaanews.noaa.gov Foto boven rechts: http://www.baiedesomme.org/ Foto onder rechts: http://www.ifremer.fr/aquaculture/aquaculture/conchyliculture.htm

2. SCHAALDIEREN Garnalen, kreeften, krabben worden (geleedpotigen met schaal als uitwendig skelet) Garnalen, kreeften, krabben worden in kweekvijvers of overdekte tanks gekweekt. Het kweken van schaaldieren is niet makkelijk. De jonge larven zijn erg gevoelig voor temperatuurs-verschillen en voor de kwaliteit van het water. Het is erg moeilijk om hun natuurlijke leefomstandigheden na te bootsen. Jonge larven voeden zich nl. met fytoplankton dat moet geproduceerd worden. KWEEKVIJVERS

3. ZEEWIER Zeewier groeit gemakkelijk rondom een touw dat op de zeebodem kan rusten. Ook kan het in bassins op land worden gekweekt. Het wordt niet alleen voor menselijke en dierlijke consumptie gecultiveerd, maar ook voor de farmaceutische industrie en aquacultuur: -Japanse sushi -bindmiddel voor ijscreme -tandpasta: alginaat, een bestanddeel van zeewier, dient als verdikkingsmiddel -huidverzorging -zuiveren afvalwater aquacultuur -... Onder:http://www.c-weed-aquaculture.com/ links:Bruinwier Undaria pinnatifida rechts: Laminaria digitata Boven: http://www.seaweed.ie/ BRUINWIER VINGERWIER

4. VISSEN Het teeltproces en de uitrusting is afhankelijk van de soort. De dieren worden vaak in zee gehouden. De voornaamste commercieel gekweekte soorten zijn o.a. kabeljauw, tarbot, heilbot, zeebaars, tonijn, zalm en steur. Voortdurend vergaren onderzoekers meer kennis over het mogelijk kweken van andere vissoorten om aan de steeds stijgende vraag naar visproducten te voldoen. ZALM

3. UITRUSTING 3.1 Visboerderij op land Net zoals veeteeltboerderijen bestaan visboerderijen uit verschillende ruimtes waar de dieren kunnen opgroeien: In broedplaatsen (Eng. :’hatchery’) van een laboratorium worden de eitjes uitgebroed. De pootvissen worden in kleine bassins gezet om te groeien (Eng:’nursing’). Vervolgens worden ze volgens soort en leeftijd gegroepeerd (anders eten ze elkaar op) en naar grotere bassins of vijvers (Eng:’grow out pond’). buiten verplaatst. Ze krijgen specifieke voeding afhankelijk van het levensstadium.

vistanks in openlucht De vistanks zijn gevuld met zeewater en hebben filtersystemen om afvalstoffen te verwijderen en zuurstof te leveren. Bron: http://www.marineconstruction.com

ONDERWATERCONSTRUCTIES 3.2 Visboerderij in zee CONTROLE EN OOGST LOOPGANGEN WONING VISBOER WONING PERCELEN OPSLAG Bron: http://www.marineconstruction.com BEVOORADING ONDERWATERCONSTRUCTIES

Offshore percelen Bron: http://www.marineconstruction.com SCHIP ALS WERKPLATFORM, WONING, OPSLAG,...

Visvangst op de visboerderij Bron: http://ooa.unh.edu/ Bron: Prof. Sorgeloos ARC Universiteit Gent

3.3 Binnenzijde van een kooi De natuurlijke omstandigheden zoals temperatuur, zoutgehalte, ... blijven bewaard. Bron NOAA

3.4 Buitenzijde van een kooi Door de dynamische omgeving moeten de kooien regelmatig geïnspecteerd en gerepareerd worden. DUIKERS Bron: http://ooa.unh.edu/

3.5 Bescherming Zowel tegen ontsnapping van de gekweekte vissen als tegen predatoren die de rijk gevulde kooi van buitenaf proberen binnen te dringen. Bron foto haai: http://www.fotograferen.net/wallpaperfolders/scuba-wallpapers.htm Bron: http://ooa.unh.edu/

KORRELS VERRIJKT MET VISOLIE/MEEL 4. VOEDING Gekweekte vissen krijgen speciale korrels met veel voedingsstoffen. KORRELS VERRIJKT MET VISOLIE/MEEL Bron: http://www.marineconstruction.com http://www.theaquarians.net/ArticlesandWallpapers/images/feeding.gif

MEER VIS NODIG ALS VOEDSEL DAN OPBRENGST Aquacultuur-paradox: vissen die als voedsel voor de mens gekweekt worden, worden gevoed met vismeel afkomstig uit industriële visvangst. Bron FAO: http://www.vegetarisme.be/php/aquacultuur.html?menu=&s=&ss=&sss= < 1 MEER VIS NODIG ALS VOEDSEL DAN OPBRENGST Momenteel zijn er nog geen plantaardige alternatieven voorhanden die het vismeel kunnen vervangen. Predatoren kunnen als vegetariër niet overleven.

5. VERZORGING 5.1 Noodzakelijke voorwaarden om soort te kweken: 1. Beheersing van de levenscyclus: De vissen kunnen laten broeden en de eitjes tot een volwassen dier laten opgroeien 2. Controle van het groeiproces: Kennis over de voedingsstoffen die vissen in elk levensstadium nodig hebben en welk gedrag ze vertonen om ze succesvol te kweken. Bloedafname bij heilbot http://www.businesscc.com.au/images/pics/aquaculture_1.jpg http://www.heighwayevents.com/aquaculture_2004/images/fishfarm_700.jpg

5.2 Extensief, semi-intensief of intensief de garnalenboerderij EXTENSIEF -oogst: 500 kg/hectare per jaar -lage dichtheid (25.000 garnalen/hectare) -weinig verzorging -garnalen leven grotendeels van voedsel dat in natuur aanwezig is -lage bedrijfskosten SEMI-EXTENSIEF -500 - 5000 kg/hectare per jaar -aanvullen van natuurlijke voedselvoorraad -groeivijvers die bemest worden -hogere kosten voor uitrusting en voeding INTENSIEF -5000 - 20.000 kg/hectare per jaar -hoge dichtheid (300.000 garnalen/hectare) -absolute controle alle levensstadia -geen natuurlijk voedsel meer -hoge investeringen: technologische apparatuur, arbeidskrachten, ... -lagere productiekosten per kg -grotere milieu impact Herwerkt naar bron: http://www.shrimpnews.com/

6. UITDAGINGEN ziekten bestrijden en bij opgroeien optimale condities garanderen door toedienen antibiotica, vitaminen, ... gemaakt van olierijke ‘vis’ zoals ansjovis en makreel niet-inheemse soorten supplementen visvoeding en visolie predatoren predatoren hoog risico tot sterfte uit lucht en uit zee Ze proberen de bassins binnen te geraken om zich zich daar rond te eten. mortaliteit ontsnappingen moeilijk terug te vangen en te controleren Herwerkt naar bron: http://www.johnyanson.com/ ziektes hoog risico door grote concentraties -van buiten naar binnen -van binnen naar buiten afval voedseloverschotten en uitwerpselen zakken naar bodem