Naar een duurzame delta Praktijkcase De Groene Hub Ambitie en aanbesteding als middel idee / visie / proces / conclusie De Groene Hub Remco Hoogma

1 2 3 4 Ambitie en aanbesteding als middel Duurzaamheid is de nieuwe zakelijkheid Idee: de Groene Hub Visie: circulaire economie Proces: regie in de keten Conclusie: de overheid kan veel doen, maar niet alleen 1 2 3 4

1 Regionale keten Verschillende overheidstaken maar gescheiden domeinen Opm laatste punt: De Europese Commissie heeft in het ‘witboek transport’ haar doelstellingen geformuleerd en streeft naar een reductie van de CO2-uitstoot in het wegvervoer van 60% in 2050 ten opzichte van 1990. Tegen 2030 wordt voor vervoer gestreefd naar een daling van de broeikasgasemissies met 20% ten opzichte van 2008. Gelet op de sterke groei van de vervoersemissies tijdens de jongste twee decennia zou de uitstoot daarmee nog steeds 8% hoger liggen dan in 1990. Indien het huidige beleid wordt voortgezet zal de olieafhankelijkheid De Europese Unie heeft de ambitie uitgesproken om in 2050 80 tot 95% CO2-reductie ten opzichte van 1990 te bereiken. Hernieuwbare energie is belangrijk in het realiseren van die ambitie, maar is nu nog duur. Het kabinet voert dan ook innovatiebeleid om ervoor te zorgen dat hernieuwbare energie goedkoper wordt en op de lange termijn grootschalig kan worden toegepast. Naast dit lange termijn doel heeft het kabinet ook doelen voor de korte termijn. Deze zijn: • 20% minder CO2-uitstoot in 2020 (ten opzichte van 1990); • 14% van de energiebehoefte in 2020 moet afkomstig zijn uit hernieuwbare bronnen, zoals wind of biomassa; • 20% energiebesparing in 2020. Dit doel is niet bindend. belastingmaatregelen, normen en afspraken met het bedrijfsleven. van het vervoer nauwelijks onder de 90% dalen en zal het aandeel hernieuwbare energie amper hoger liggen dan de 10%-doelstelling voor 2020. De CO2-uitstoot door vervoer zou tegen 2050 nog steeds een derde hoger liggen dan in 1990. Ontwikkelingen in het busvervoer : Opkomst alternatieve brandstoffen vanwege brandstofprijzen (peak oil) en luchtkwaliteit steden Marktwerking en kwaliteit aanbestedingen EU-doelstelling: 20% CO2 reductie in 2020 Duurzaamheid is nieuwe zakelijkheid. Randvoorwaarde voor economische groei stimulering van de regionale economie innovatie: vernieuwing trekt kennis stabiele ontwikkeling brandstofprijzen bewezen techniek milieudoelen lucht en klimaat bijdrage doelstelling (20% EU / 16% NL) hernieuwbare energie in 2020 (schaarste energie en grondstoffen)

1 Hub als verzamelplaats project van samenwerkende overheden en bedrijven Bestuur De overheden, de partners De deelprojecten productie groen gas afzetmarkt groen gas logistiek kennisdeling

2 Circulaire economie ladder van toegevoegde waarde restafval grondstoffen worden niet verspild nieuwe verdien- modellen nutrienten voedsel Duurzaamheid is zorgen dat de cyclus van grondstoffen zo gesloten mogelijk is Wat zijn de toekomstige verdienmodellen?? Daarnaast ook : social return en marketing transport

2 Mixed strategy Diesel: te grillig (peak oil rectsonder) Naar een mix van: waterstof elektrisch groen gas biobrandstoffen Diesel: te grillig (peak oil rectsonder) En daarbij: Diesel maakt prestaties niet echt waar (bv Euro VI) blijft niet goed presteren Sinds 2010 samenwerkende overheden Stadsregio, Provincie, Nijmegen, Arnhem: mixed strategy alternatieve brandstoffen en luchtkwaliteit IKS project “De Groene Hub” Start voorbereiding aanbesteding OV concessie 2013-2023

risico’s geïdentificeerd 3 Brandstoffen: EEV diesel, H2, groen gas Groene cockpit OV concessie Functionele eis: geen diesel, 75% CO2 risico’s geïdentificeerd financiële bijdrage bus kostendekking: min € 34 – max € 38 mio 3 x klikken! Vroegtijdig Markt 2. Objectief model 3. Geen techniek voorschrijven maar uitstooteisen Rekenmodel en business case is nodig om emotie en wensdenken te vervangen door een zakelijke ratio waarmee bedrijven kunnen calculeren. En waarmee overheden hun uitvraag kunnen modelleren op het door hen gewenste risicoprofiel en de mogelijkheden van de marktpartijen. Dus door een zakelijke benadering (rekenmodel, business case, risicoreductie) kan een marktpartij beter calculeren waardoor de overheid de realisatie van haar beleidsdoel versnelt en faciliteert. Processtappen (in 4 maanden 2010, na verkennende fase met marktpartijen / round tables) September: Collegebesluit SR en organisatie Oktober: Term sheets voor waterstof en groen gas / daarna second opinion Muconsult November: Rekenmodel ontwikkelen en draaien December: Besluit SR tot eis i.p.v. gunningscriterium wensen ritten, stops, etc. OV business case milieu business case reken & simulatie

3 218 1 45 Groene OV concessie 10-jarige concessie naar vervoerder Hermes per 9/12/2012 vraag naar alternatieve brandstoffen

3 Groene Hub… wordt groene handel (Potentiele) vergisting (Potentiele) locaties Vulpunten CNG / LNG Potentiele Hub 10-22 miljoen m3 / jr richting Rijnmond 7-20 miljoen m3 / jr richting Ruhrgebied € 50-70 mio investering bedrijfsleven € 5-7 mio economisch toegevoegde waarde / jaar Wat levert dat op? Bussen Kennisontwikkeling Investeringen Minder gezondheidskosten CO2 reductie EU doelstelling Geen extra kosten 2,4 -6 miljoen m3 / jr

3 Regie in de keten Coördineer de domeinen Keten: 11 Nederland niet ingericht op mobiliteit op groen gas (vb: eenzijdige SDE+ regeling, fiscus kijkt naar de uitlaat) verband prijzen, tarieven en contracten (politiek) productiecapaciteit groen gas moet nog groeien (schaarste) organiseer de biomassa-inzameling (beheercontracten, bundeling) Keten: - regie op verband GFT prijs –certificaten – subsidie - geen verplichting om gas af te nemen - bij aanbestedingen: onafhankelijke scheidsrechter 11 11

3 Regie in de keten: biomassa-inzameling Publiek Privaat Aanbesteding GFT en groenstromen Rioolwaterzuivering, stortgas Privaat Industriële en agrarische reststromen Energieteelt en import Publiek+privaat Landschapsbeheer Bundeling: biomassawerf, veiling, fysieke Hub Controle? Keten: - regie op verband GFT prijs –certificaten – subsidie - geen verplichting om gas af te nemen - bij aanbestedingen: onafhankelijke scheidsrechter 12 12

4 Conclusie: de rol van de overheid heldere koers Samenwerkende overheid heldere koers lobby voor gunstige condities monitoring en communicatie Faciliterende overheid versnellen (weghalen belemmeringen) verbinden (van partijen) verspreiden (van kennis) Aanbestedende overheid marktvraag versterken met aanbesteding & inkoop deskundigheid bij aanbestedende partij, onafhankelijke voorzitter risico’s terugbrengen en onderbrengen bij de juiste partij 13

3 Regie in de keten: nieuwe “arena’s” Enzovoorts! Keten: Enzovoorts 14 Arnhemse trolley op lokaal opgewekte elektriciteit Duurzame Transport Corridor: A15 vracht, binnenvaart, treininfra Samenwerking andere (Gelderse) regio’s: BION, Stedendriehoek, e.a. Keten: - regie op verband GFT prijs –certificaten – subsidie - geen verplichting om gas af te nemen - bij aanbestedingen: onafhankelijke scheidsrechter Enzovoorts Enzovoorts! 14 14

Bedankt voor uw aandacht www.degroenehub.nl