Dille Wielakker en Arjenne Bak (Bureau Waardenburg) Willem Faber (RWS) Richtlijn KRW monitoring oppervlaktewater en protocol toetsen & beoordelen Dille Wielakker en Arjenne Bak (Bureau Waardenburg) Willem Faber (RWS) 12 oktober 2010

Achtergrond Update twee documenten: Richtlijn Monitoring (2006) Protocol Toetsen en beoordelen (2007) Proces: 2009: update “wat, wanneer en waar monitoren” 2010: update “hoe monitoren” Resultaat: De instructie (2009) “Richtlijnen KRW monitoring oppervlaktewater en Protocol toetsen en beoordelen” (2010) 12 oktober 2010

Resterende punten voor update 2010 Afstemming Handboek Hydrobiologie (STOWA) QA/QC richtlijn-chemie Quickscan Precisie en Betrouwbaarheid “Wat” voor hydromorfologische parameters Afstemming Handboek Hydromorfologie Monitoring Nader Onderzoek Monitoring in beschermde gebieden (bv N2000) 12 oktober 2010

Afstemming met Handboek hydrobiologie 12 oktober 2010

Afstemming met Handboek hydrobiologie Richtlijnen monitoring KRW en Protocol Toetsen en Beoordelen Opzet meetnet Veldwerk Analyse Dataverwerking / -beheer Toetsen en Beoordelen Cyclus en frequentie Handboek hydrobiologie 12 oktober 2010

Resultaten Afstemming Handboek Hydrobiologie Afstemming in termen, begrippen en/of monsterperioden Monitoringsinspanning en -methodiek: Macrofauna: 1 ipv 6 meetpunten per deelgebied Fytoplankton: per meetpunt 2 (ipv 10) monsterpunten. Wél op meerdere dieptes monsteren; Macrofyten: monstervlak in kleine meren en plassen vlakdekkend bemonsteren; Diatomeeën: per meetpunt 4-8 rietstengels (ipv 10-30 stuks) 12 oktober 2010

Aandachtspunt Afstemming Handboek Hydrobiologie Nieuwe bemonsteringsmethodiek fytoplankton (bemonsteren op meerdere dieptes) aanpassen KRW-deelmaatlat chlf-a? 12 oktober 2010

QA/QC-richtlijn 2009/90/EC Europese richtlijn over technische specificaties voor chemische analyse en monitoring Kwaliteitszorgsysteem conform en analysemethode overeenkomstig de norm ISO/IEC 17025 of een andere gelijkwaardige norm (art. 3 QA/QC Richtlijn) Géén analysemethode vastgelegd wél minimale prestatie kenmerken Ruimte voor innovatieve technieken 12 oktober 2010

QA/QC-richtlijn Afdoende analysemethode welke voldoet aan gestelde criteria (minimale prestatiekenmerken): meetonzekerheid max 50% (k=2) geschat op het niveau van de relevante milieukwaliteitsnormen een rapportagegrens van ten hoogste 30% van de relevante milieukwaliteitsnorm. Indien geen relevante milieukwaliteitseisen / analysemethode best beschikbare technieken geen buitensporige kosten (art. 4 QA/QC Richtlijn). 12 oktober 2010

Quickscan precisie en betrouwbaarheid Quickscan precisie en betrouwbaarheid. KRW-monitoringsprogramma’s oftewel “Quickscan betrouwbaarheid” 12 oktober 2010

Quickscan betrouwbaarheid Betrouwbaarheid en precisie: “kans dat beoordeling “matig” toch in klasse “goed” of klasse “ontoereikend” valt” aggregeren binnen meetjaar en tussen meetjaren; berekening trend; Omgaan met ruimtelijke variatie Spatio-temporele variatie Stoppen met OM monitoring. 12 oktober 2010

Quickscan betrouwbaarheid Berekenen betrouwbaarheid en precisie bij: aggregeren binnen en tussen meetjaar (-jaren); berekening trend; Spatio-temporele variatie Methodiek en formules stroomschema en bijlage 12 oktober 2010

Quickscan betrouwbaarheid Ruimtelijke variatie: Spatio-temporele variatie 12 oktober 2010

Quickscan betrouwbaarheid Stoppen met OM monitoring biologie en/of chemie: meerjarengemiddelde (2-3 jr) beoordeling “goed” met een betrouwbaarheid van 90% óf laatste meetjaar bij een trend een beoordeling “goed” Daarnaast: stopzetten OM-monitoring biologie: de drukken zijn opgeheven. 12 oktober 2010

Handboek hydromorfologie - monitoring Hydromorf monitoring = KRW-verplichting Verschillen Handboek hydromorf en KRW-maatlatten natuurlijke wateren Keuze: minimaal hydromorfologische parameters maatlatten meten bij T&T; rest = facultatief R-typen: 10 parameters M-typen: 9 parameters K- en O-typen: 7 parameters 12 oktober 2010

Hydromorfologie - toetsing, beoordeling en rapportage Hydromorf monitoring = KRW-verplichting Hydromorf parameters bij KRW-beoordeling alleen gebruikt bij natuurlijke wateren voor onderscheid goed (GET) en zeer goed (ZGET). Echter zeer weinig NL wateren natuurlijk én in goede toestand! Vooralsnog in Protocol geen voorschrift voor toetsing, beoordeling en rapportage hydromorfologie Hydromorf. Monitoringsresultaten: gebruik voor EC-rapportage zinvol gebruik voor waterbeheerder? 12 oktober 2010

Monitoring Nader Onderzoek (1) oorzaak overschrijding stofnorm en/of ontoereikende ecologische toestand = onbekend vaststelling omvang en effect incidentele verontreiniging (calamiteit) tbv beperking ongewenste effecten MAATWERK! Satelietfoto Olievlek Golf van Mexico (17 mei 2010) 12 oktober 2010

Monitoring Nader Onderzoek (2) Ad 1. Oorzaak onbekend: Hulpmiddelen: Handreiking diagnostiek Leidraad monitoring gewasbeschermingsmiddelen, Bestrijdingsmiddelenatlas Optie: brede screening chemische stoffen 12 oktober 2010

Monitoring Nader Onderzoek (3) Ad 2. Incidentele lozing: Def. calamiteit: Negatief effect op KRW-beoordeling chemie / biologie eerste volgende SGBP-rapportage NL: alarmeringssysteem met draaiboeken bij provincies en waterbeheerders Monitoring nader onderzoek verklaring tijdelijke verslechtering in EC-rapportage Rapportage Monitoring nader onderzoek: Kort verslag DG-water tbv rapportage KRW-monitoring en samenvatting voor SGBP 12 oktober 2010

Beschermde gebieden - operationele monitoring N2000-gebieden Zwemwateren Oppervlaktewater bestemd voor drinkwaterwinning Schelpdierwateren en viswateren Doelen beschermde gebieden = KRW-doelen, voor zover betrekking hebbend op chemische en ecologische waterkwaliteit Bij verschillende doelen: strengste geldt! Doel beschermd gebied niet gehaald agv ontoereikende kwaliteit wl Operationele monitoring 12 oktober 2010

N2000-gebieden, zwemwater en drinkwater - monitoring, toetsing en beoordeling N2000-gebieden: aanvullende monitoring via N2000-beheerplannen, toetsing conform KRW-systematiek (event. met strengere normen), weergave in KRW- en/of N2000-rapportage Zwemwateren: apart traject met eigen protocollen voor monitoring, toetsing en rapportage (zie o.a. Bkmw en Bhvz) Oppervlaktewater bestemd voor drinkwaterwinning: ook monitoring en toetsing parameters uit Bkmw, bijlage 3: tabel 1 (directe onttrekking) tabel 2 (directe en indirecte onttrekking) Gebruik drinkwatertoetssystematiek indien: Voldoet niet aan strengere KRW-norm Bkmw-norm is strenger dan KRW-norm Aanvullende (niet-KRW)parameter 12 oktober 2010

Viswater en schelpdierwater - monitoring, toetsing en beoordeling Viswateren: beschermingsniveau gewaarborgd met KRW-monitoring en -toetsing; KRW-normen gelijkwaardig (pH, O2) aan of strenger (T, N, P, Zn en Cu) dan (oude) Bkmw-normen geen aanvullende monitoring en toetsing Schelpdierwateren: verschillen in beschermingsniveau door andere parameters (pH, saliniteit; bacteriën, metalen en gehalogeneerde stoffen in schelpdieren en olie op schelpdieren) voortzetting huidige Schelpdierwater-monitoring als onderdeel van KRW-monitoring K- en O-wateren Voortzetting huidige Schelpdierwater-toetsing in aanvulling op KRW-toetsing 12 oktober 2010

Proces Klankbordgroep: RAM-overleg; Conceptrapportage 70% besproken in RAM; 7 oktober 2010: cMRE, conceptrapportage 80%. MRE is akkoord; 12 oktober 2010: landelijke presentatie conceptrapportage 80%; 17 november 2010: Definitieve rapportage Besluitvorming NWO (niet meer naar MRE) Opname in Ministeriële Besluit 12 oktober 2010

Vragen? Reacties t/m 22 oktober 2010 naar: Willem Faber willem.faber@rws.nl Dille Wielakker d.wielakker@buwa.nl Arjenne Bak a.bak@buwa.nl 12 oktober 2010