Heeft de milieucoördinator een toekomst ? Adri Noort Milieuadviseur VGM

Historie Voor het eerst genoemd eind jaren 80 in Notitie Bedrijfsinterne Milieuzorg Geen officiële status in wetgeving (in NL) Geen eenduidige functiebeschrijving Heeft een functie zonder echte historie toekomst? Over de historie van de milieucoördinator is op internet niets te vinden. De functie MC wordt in Nederland niet in de wetgeving genoemd. In België wel! Als ik het mij goed herinner wordt de MC voor het eerst als zodanig genoemd in de Notitie Bedrijfsinterne Milieuzorg van het Ministerie VROM, eind jaren tachtig. Er is geen eenduidige functiebeschrijving voor de MC. Iedereen weet wat een buschauffeur voor werk doet, maar wat doet een milieucoördinator? Vraag: Als een functie geen historie heeft, heeft hij dan wel een toekomst?

Niveau’s Ondersteunend Uitvoerend Adviserend Strategisch Een MC kan verschillende niveaus functioneren. Zelden werkt een MC op al deze niveaus. Alleen in kleine organisaties komt dit wellicht voor. Maar de taken moeten wel allemaal worden uitgevoerd: veelal verdeeld over verschillende personen en verschillende functies.

Aandachtspunten Energie Afval Vervoer Duurzame bedrijfsvoering (inkoop, bouwen, …) Een MC kan niet alleen op verschillende niveaus nodig zijn, ook de aandachtspunten kunnen sterk verschillen. De aandacht zal in ziekenhuizen vooral uitgaan naar deze ondewerpen, waarvan energie de belangrijkste is.

Is dit de MC van nu? Een MC die alle aandachtspunten op alle niveaus kan behandelen is een echt Schaap met vijf poten. Vijf poten? Veel meer poten! Zie hier een foto van de enige echte milieucoördinator !

Grote organisaties Decentraliseren steeds meer”: verantwoordelijkheden van Raad van Bestuur naar Divisies/ Afdelingen Op ieder niveau worden strategische beslissingen genomen Op ieder niveau is ondersteuning nodig door deskundigen Milieu is geen “core-business” en vooral “lastig en duur Hoe zijn de verantwoordelijkheden in grote organisaties ondergebracht? De Raad van Bestuur kan onmogelijk zelf alle verantwoordelijkheden uitvoeren. Die worden dan ook gedecentraliseerd (let op: de RvB blijft wel altijd eindverantwoordelijk!). Hoe groter de organisatie, hoe meer niveaus, hoe meer personen betrokken zijn en hoe onduidelijker het kan worden. Milieu speelt in dit krachtenveld een ondergeschikte rol: het is geen “core-business”. Managers vinden milieu (en arbeidsomstandigheden) maar lastig en duur. Aan de MC de taak het op alle niveaus op de agenda te krijgen! Bedenk daarbij dat arbo en milieu niet op zichzelf staan. Sluit zoveel mogelijk aan bij onderwerpen die al op de agenda staan (Europese aanbestedingen bij inkoop, etc).

Vragen Waar worden beslissing genomen over “milieu”? Waar staat de milieucoördinator in dit geheel? Kan een MC dit alleen? Voorbeeld: UMC De MC moet weten waar en door wie welke beslissingen over “milieu” worden genomen. Hiervoor moet de MC zich op de hoogte stellen van risico’s voor het milieu, bedrijfsbeleid, invloeden van buiten (wetgeving), “macht” van managers, gevoeligheden, etc. In grote organisaties is dit een onmogelijke taak. Daarom zijn er in dit soort organisaties meerdere personen met milieutaken. Als voorbeeld wordt een willekeurig UMC genomen.

Centraal Milieuadviseur bij centrale afdeling (hoofdtaak) Strategische advisering aan Raad van Bestuur Advisering aan bestuur Divisies en afdelingen Vergunningenbeheer Contacten met huisvesting, arbodeskundigen, facilitair bedrijf, bevoegd gezag Opleiding: HBO+ of universitair De milieuadviseur op centraal niveau.

Decentraal (divisie) Arbo- en milieucoördinator (neventaak; 2-3 dg/mnd) Advisering aan medewerkers, soms bestuur Divisies en afdelingen (over uitvoering) Toezicht Contacten met centrale milieuadviseur, andere AMC’s Opleiding: MBO+ of HBO De arbo- en milieucoördinator (liever: preventiemedewerker) op divisieniveau.

Decentraal (afdeling) Arbo- en milieucoördinator (neventaak; 10% taak) Overleg met afdelingshoofd Uitvoerende taken Toezicht Contacten met AMC’s Divisie Opleiding: MBO De arbo- en milieucoördinator op afdelingsniveau.

Milieuzorg bij UL - LUMC Geen milieuzorg volgens ISO 14001 Gebaseerd op Deming-cyclus (PDCA) Zo min mogelijk administratie Geen onnodige procedures Twee beleidscycli: centraal en decentraal Elk verschillende keren doorlopen bij de Universiteit Leiden Hoe kun je in een grote organisatie waar de verantwoordelijkheden sterk zijn gedecentraliseerd een milieuzorgsysteem onderhouden zonder te verdrinken in procedures en bedolven te worden onder handboeken die niet worden gebruikt? Bij de Universiteit Leiden hebben we een systeem dat goed bevalt en waar ook de managers de waarde van inzien. Hetzelfde systeem wordt nu ook ingevoerd in het LUMC.

Decentrale beleidscyclus RI&E Plan van aanpak Directiebeoordeling Uitvoering Milieuzorg sluit op decentraal niveau aan bij de RI&E-cyclus die de Arbowet verplciht stelt. In de RI&E worden naast arbo ook knelpunten geïnventariseerd op het gebied van milieu, en waar dat relevant is ook straling en biologische veiligheid. De decentrale beleidscyclus wordt jaarlijks doorlopen. De afdeling VGM voert jaarlijks een audit op het systeem uit. Nog niet inhoudelijk. Wellicht gaan we dat in 2009 bij de universiteit doen. Voorlopig alleen op faculteitsniveau/ divisieniveau. Mogelijk in 2009 een proef op instituutsniveau (vergelijkbaar met een afdeling). Evaluatie / jaarverslag

Centrale beleidscyclus Risicoprofiel Arbo- en Milieuplan Uitvoering Management Review door CvB Op centraal niveau is de cyclus al vaker doorlopen. Deze cyclus wordt onderhouden door de afdeling VGM. Het College van Bestuur is erbij betrokken. Er vindt geen audit plaats van deze cyclus. (Wie zou het moeten doen…?) Arbo- en milieurapportage

Audit Decentrale beleidscyclus wordt geaudit Door VGM Gesprekken met faculteitsbesturen Scores voor “stand van het gewas” tussen 0 en 3 -> spoorkaart van de audit Iedere grote faculteit/ eenheid wordt jaarlijks geaudit. De audit is 2x uitgevoerd. Er zijn erg goede resultaten bereikt: vooral in de rapportage en de management review is een sterke verbetering opgetreden. Door bij de audit scores toe te kennen aan de bereikte resultaten, kan er mee worden gerekend en kunnen faculteiten/ eenheden met elkaar worden vergeleken.

“Plan”

“Do”

“Check”

“Act”

Groene cijfers: beter dan gemiddeld Rode cijfers: slechter dan gemiddeld.

De ene faculteit/ eenheid doet het beter dan de andere! Let ook op de blauwe kolom: bestuurders zien resultaten graag positief weergegeven als ze voor de buitenwereld zijn bedoeld!

Hier kan nog wel wat worden verbeterd

Deze faculteit kan tevreden zijn!

Intern werken dit soort plaatjes erg goed Intern werken dit soort plaatjes erg goed. De besturen van de eenheden die hier erg naar beneden steken zijn niet blij en werken hard aan verbetering.

Maar naar buiten toe staat dit beter. (maar er staat hetzelfde!)

Heeft de milieucoördinator een toekomst ? Terug naar de vraag. Wie het weet mag het zeggen! Misschien komen we er samen uit aan de hand van enkele stellingen.

Stelling 1 Dé milieucoördinator bestaat niet Want: Er is geen eenduidige functiebeschrijving De MC heeft geen specifieke taken

Stelling 2 De milieucoördinator wordt een generalist Want: De MC weet van alles een beetje De echte deskundigen zijn de energiecoördinator, vervoercoördinator en de afvalcoördinator.

Stelling 3 De milieucoördinator hobbelt altijd achter de feiten aan Want: Milieu mag geen geld kosten De buitenwereld legt de verplichtingen op Er is zoveel te doen, de MC kan nauwelijks zelf een proactief beleid ontwikkelen