Afleiden van grenswaarden met R-zinnen Kick-off grenswaarden voor stoffen zonder grenswaarde Geert Wieling DOHSBase v.o.f. NVT/Arbeidstoxicologie & CGC, 15 maart 2007

Stoffen: grenswaarden & gezondheidschade DOHSBase Compare: 1200 stoffen met 2200 grenswaarden 3500 stoffen met EU R-zinnen ECB: 2485 HPVC stoffen (> 1000 ton/jaar) waarvan 80% met iets van een basis-toxicologisch dossier In dohsbase zitten zo’n 1200 verschillende stoffen met 1 of meer greswaarden 40.000 stoffen in Nederland op de werkplek ! Herziening grenswaardenstelsel: snel meer grenswaarden 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Geert Wieling, DOHSBase v.o.f. Nieuwe systematiek 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Geert Wieling, DOHSBase v.o.f. COSHH Essentials COSHH Essentials groepeert chemische stoffen in vijf categorieën (1999). R-zinnen: 26e aanpassing van Annex I van de EU-Stoffenrichtlijn. Meer recente R-zinnen als R65, R66, R67, R68 ontbreken. Opvallend: R40 voor mogelijk mutagene stoffen (Mut. Cat. 3) in dezelfde gevaarklasse als de bewezen mutagenen. Control Bands beschreven: beperkt onderbouwd 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

COSHH Essentials: Control Bands Hazard Band R-zinnen Control Bands ppm mg/m3 5 (E) R40 (Mut.Cat. 3; oud), 42, 45, 46, 49 “Seek specialist advice” 4 (D) R48/23/24/25, R26/27/28, R39/26/27/28, R40 (Carc.Cat.3; oud), R60, R61, R62, R63 < 0,5 < 0,01 3 (C) R48/20/21/22, R23/24/25, R34, R35, R37, R39/23/24/25, R41, R43 0,5 – 5 0,01 – 0,1 2 (B) R20/21/22, R40/20/21/22 5 -50 0,1 – 1 1 (A) R36, R38; geen R-zinnen in andere klassen 50 - 500 1 -10 Klopt dit met de praktijk? Ouderwets 26e 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Geert Wieling, DOHSBase v.o.f. ECETOC Stoffen ingedeeld in 3 “Hazard categories”: Low, Moderate, High Low: R20-22, R36-38, R65-67 Moderate: R23-25, R34-35, R39-41, R43, R48/20/21/22, R62-63, R68 High: R26-28, R42, R48/23/24/25 R45, R 46, R49, R60, R61 (“CMR”) niet meegenomen! Relatie klasse en grenswaarde onderzocht 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Geert Wieling, DOHSBase v.o.f. ECETOC The relationship between hazard categories and generic exposure values for the most stringent published OELs (25-75 percentiles) 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

ECETOC: Generic Exposure Values Hazard category Generic exposure value Volatiles (ppm) Solids (mg/m3) Low 10 1 Moderate 0,1 High 0,05 0,005 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Andere gevaarklasse indelingen Gebaseerd op R-zinnen TRGS SOMS ILO 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Analyse m.b.v. DOHSBase Grenswaarden met R-zinnen “gezondheid” 385 damp (ppm) 238 aerosol (mg/m3) Trend-analyse: grenswaarde vs. gevarenklasse (Excel) Ondergrensbepaling met HYGINIST 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Verband tussen gevaarklasse en grenswaarde Grenswaarden 4 3 2 1 Gevaarklassen van geordende R-zinnen 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Resultaat: gassen & dampen OELV gas/vapor vs TRGS 440 hazard class (N=385) 1,0E-04 1,0E-03 1,0E-02 1,0E-01 1,0E+00 1,0E+01 1,0E+02 1,0E+03 1 2 3 4 Hazard class TRGS 440 OEL TWA8 hrs in ppm y = 420,53exp(-2,2907x) R2 = 0,3976 ______ Kick-off level _______ 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Geert Wieling, DOHSBase v.o.f. Resultaat: stof OELV aerosol vs TRGS 440 hazard class (N=238) 1,0E-03 1,0E-02 1,0E-01 1,0E+00 1,0E+01 1 2 3 4 Hazard class TRGS 440 OEL TWA8 hrs in mg/m3 y = 22,146exp(-1,517x) R2 = 0,3226 ______ Kick-off level _______ 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Geert Wieling, DOHSBase v.o.f. Resultaat Verband grenswaarde & gevaarklassen: Aerosolen: Best voor TRGS 440 Matig voor COSHH Dampen: Best voor ECETOC & TRGS440 NB: ECETOC 3 ipv 4 gevaarklassen 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Geert Wieling, DOHSBase v.o.f. Kick-off grenswaarde Een indicatieve arbeidshygiënische grenswaarde voor een stof zonder grenswaarde: Eenvoudig af te leiden uit produkt-informatie (R-zinnen) Redelijk hoge gezondheidskundige zekerheid Voldoende voorzorg niveau Bijv: 10%-tiel van OEL’s met gelijk R-zinnen profiel (= gevaarklasse-indeling) 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Kick-off grenswaarde Gevaarklasse 1 2 3 4 R-zinnen OEL10% per TRGS 440 gevaarklasse als kick-off grenswaarden voor stoffen zonder grenswaarden maar met R-zinnen gezondheidschade Gevaarklasse 1 2 3 4 R-zinnen Kick-off grenswaarde 36, 37, 38, 65, 66, 67* 20, 21, 22, 34, 41, 62, 63, 64 23, 24, 25, 29, 31, 33, 35, 40 (Carc.Cat. 3), 42, 43, 60, 61, 68 (Mut.Cat. 3), 48/20/21/22 26, 27, 28, 32, 45, 46, 49, 48/23/24/25 Gassen en dampen (ppm) 0,2 0,01 0,001 Stof (mg/m3) 0,24 0,06 0,02 *: alleen voor gassen en dampen 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Vergelijk Kick-off grenswaarden met COSHH en ECETOC Gev. klasse "Kick off" TRGS 440 OEL10% COSHH Control Bands ECETOC Gen. Exp. Val. ppm mg/m3 4 0,001 0,01 < 0,5 < 0,01 0,05 3 0,02 0,5 – 5 0,01 – 0,1 1 0,1 2 0,2 0,06 5 -50 0,1 – 1 10 5 0,24 50 - 500 1 -10 - OEL10% (kick off grenswaarde) << control bands (COSHH) en GEV (ECETOC) 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Geert Wieling, DOHSBase v.o.f. Samenvatting Op gevaarklasse gebaseerde grenswaarde heeft een breed betrouwbaarheidsinterval en een lage ondergrens COSHH Control bands & ECETOC GEV’s bieden weinig voorzorg/bescherming TRGS 440 beste gevaarsklasse indeling (tov OEL) TRGS OEL10% bruikbaar als Kick-off TRGS OEL10% levert Kick-off’s voor 859+ stoffen zonder grenswaarde (dataset DOHSBase 2004-01) In dOHSBase zijn 859 kickoff’s opgenomen voor stoffen zonder MAC Indien van ### stoffen de physchem gegevens compleet zijn dan zijn daar ook kickoff voor te maken 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.

Toepassing kick-off grenswaarden Ontbreken formele/officiële grenswaarden Beoordelen blootstelling: Indien niet haalbaar/realistisch: evaluatie toxicologische dataset Meer stoffen te gebruiken hazard ranking of vaststellen vervangingsstrategie (bijv. m.b.v. DOHSBase Vergelijk [RAS-score]) 15 maart 2007 Geert Wieling, DOHSBase v.o.f.