12.1 © 2002 by Prentice Hall Hoofdstuk 12 Kennismanagement: kennisverwerking en kunstmatige intelligentie

12.2 © 2002 by Prentice Hall Na dit hoofdstuk ben je in staat om: te bepalen hoe belangrijk kennismanage- ment is in moderne organisaties;te bepalen hoe belangrijk kennismanage- ment is in moderne organisaties; de toepassingen te beschrijven die het meest geschikt zijn voor het distribueren, maken en uitwisselen van kennis in de onderneming;de toepassingen te beschrijven die het meest geschikt zijn voor het distribueren, maken en uitwisselen van kennis in de onderneming; de rol van kunstmatige intelli- gentie in kennismanagement te evalueren;de rol van kunstmatige intelli- gentie in kennismanagement te evalueren;*

12.3 © 2002 by Prentice Hall Na dit hoofdstuk ben je in staat om: te demonstreren hoe organisaties expert- systemen en casusredeneringen (case- based reasoning) kunnen gebruiken om kennis te vergaren;te demonstreren hoe organisaties expert- systemen en casusredeneringen (case- based reasoning) kunnen gebruiken om kennis te vergaren; te verklaren hoe organisaties neurale netwerken en andere intelligente technie- ken kunnen gebruiken om hun kennisbasis te vergrotente verklaren hoe organisaties neurale netwerken en andere intelligente technie- ken kunnen gebruiken om hun kennisbasis te vergroten*

12.4 © 2002 by Prentice Hall Managementuitdagingen Kennismanagement in de organisatieKennismanagement in de organisatie Informatie en kennisverwerkings- systemenInformatie en kennisverwerkings- systemen Kunstmatige intelligentieKunstmatige intelligentie Andere intelligente techniekenAndere intelligente technieken*

12.5 © 2002 by Prentice Hall Kennismanagement in de organisatie Kennismanagement: systematisch en actief managen en ontwikkelen van kennisbronnen in een organisatie *

12.6 © 2002 by Prentice Hall Kennismanagement in de organisatie Kennismanagement: Organisatorsiche leermechanismen Processen voor het opbouwen, verzamelen, onderhouden en verspreiden van kennis Chief knowledge officer (CKO) Digitale onderneming: substantieel gebruik van informatietechnologie vergroot het vermogen om op de omgeving te anticiperen en reageren *

12.7 © 2002 by Prentice Hall Kennismanagement in de organisatie Kennismanagement:KantoorsystemenKennisverwerkingssystemenGroepssamenwerkingssystemen Kunstmatige-intelligentiesystemen (KI) *

12.8 © 2002 by Prentice Hall Informatie en kennisverwerkingssystemen Informatieverwerking: werk bestaat voornamelijk uit het ontwikkelen en verwerken van informatie Gegevensverwerkers: mensen die het papierwerk binnen de organisatie verwerken en verspreiden Kennisverwerkers: mensen die producten of diensten ontwikkelen of die nieuwe kennis voor een organisatie ontwikkelen *

12.9 © 2002 by Prentice Hall Kennismanagement en informatietechnologie Kennis uitwisselen Kennis verspreiden Kennis ontwikkelen Kennis verzamelen en codificeren Groepssamen- werkings- systemen Kantoor- systemen Kunstmatige- intelligentie- systemen Kennisverwer- kingssystemen Netwerken Databases Processors Software

12.10 © 2002 by Prentice Hall Rollen van kantoren Coördineert het werk van plaatselijke professionals en informatie- verwerkersCoördineert het werk van plaatselijke professionals en informatie- verwerkers Coördineert werk op verschillende niveaus en functiesCoördineert werk op verschillende niveaus en functies Koppelt de organisatie aan de externe omgevingKoppelt de organisatie aan de externe omgeving*

12.11 © 2002 by Prentice Hall Kantoorsystemen Documentbeheer: CreëerenCreëeren OpslaanOpslaan ZoekenZoeken VerspreidenVerspreiden Technologie: tekstverwerking, desktop publishing, document imaging, web publishing, workflowbeheerTechnologie: tekstverwerking, desktop publishing, document imaging, web publishing, workflowbeheer*

12.12 © 2002 by Prentice Hall Kantoorsystemen Planning: Voor individuen en groepen: Elektronische agenda’sElektronische agenda’s GroupwareGroupware IntranettenIntranetten*

12.13 © 2002 by Prentice Hall Kantoorsystemen Communicatie: Verzenden, ontvangen, beheren: SpraakSpraak DigitaalDigitaal DocumentenDocumenten Technologie: , voic , digitale antwoordapparaten, groupware, intranettenTechnologie: , voic , digitale antwoordapparaten, groupware, intranetten*

12.14 © 2002 by Prentice Hall Kantoorsystemen Gegevensbeheer: Werknemers, klanten, leveranciers: DesktopdatabasesDesktopdatabases SpreadsheetsSpreadsheets Gebruikersvriendelijke interfaces met de mainframedatabaseGebruikersvriendelijke interfaces met de mainframedatabase*

12.15 © 2002 by Prentice Hall Document-imagingsystemen: systemen converteert documenten en afbeeldingen naar digitaal formaat (bijv. optical character recognition, microfiche)Document-imagingsystemen: systemen converteert documenten en afbeeldingen naar digitaal formaat (bijv. optical character recognition, microfiche) Jukebox: opslagapparaat voor cd-roms en andere optische schijvenJukebox: opslagapparaat voor cd-roms en andere optische schijven Indexserver: imaging-systeem om documenten op te slaanIndexserver: imaging-systeem om documenten op te slaan* Kantoorsystemen Gegevensbeheer:

12.16 © 2002 by Prentice Hall Kennis ontwikkelen Kennisverwerkingssystemen: Informatiesystemen die kennis- verwerkers ondersteunen bij het ontwikkelen en integreren van nieuwe kennis in de organisatie Informatiesystemen die kennis- verwerkers ondersteunen bij het ontwikkelen en integreren van nieuwe kennis in de organisatie *

12.17 © 2002 by Prentice Hall Kennis ontwikkelen Kennisverwerkers: De kennis in de organisatie up-to-date houden: technologie, wetenschap, ideeën, kunstDe kennis in de organisatie up-to-date houden: technologie, wetenschap, ideeën, kunst Interne consultants op hun vakgebiedInterne consultants op hun vakgebied Veranderingsagenten: evaluatie, ontwikkeling, promotie van veranderingsprojectenVeranderingsagenten: evaluatie, ontwikkeling, promotie van veranderingsprojecten*

12.18 © 2002 by Prentice Hall CAD/CAM: Computer Aided Design/ Computer Aided Manufacturing: biedt nauwkeurige controle over het industrieel proces en productieCAD/CAM: Computer Aided Design/ Computer Aided Manufacturing: biedt nauwkeurige controle over het industrieel proces en productie Virtual reality: interactieve soft- ware voor het creëren van fotorealistische simulaties van echte objecten (Virtual Reality Modeling Language: VRML) Virtual reality: interactieve soft- ware voor het creëren van fotorealistische simulaties van echte objecten (Virtual Reality Modeling Language: VRML)* Kennis ontwikkelen Kennissystemen:

12.19 © 2002 by Prentice Hall Investment-werkstations: geavanceerde pc’s die worden gebruikt door financieel specialisten, voor het analyseren van financiële transacties en het beheren van portfolio’sInvestment-werkstations: geavanceerde pc’s die worden gebruikt door financieel specialisten, voor het analyseren van financiële transacties en het beheren van portfolio’s* Kennis ontwikkelen Kennissystemen:

12.20 © 2002 by Prentice Hall Kennis delen Groepssamenwerkingssystemen: Groupware: mogelijkheden tot interactieve samenwerking, goedkeuring van documentenGroupware: mogelijkheden tot interactieve samenwerking, goedkeuring van documenten Intranetten: goed voor relatief stabiele informatie op een centrale opslagplaatsIntranetten: goed voor relatief stabiele informatie op een centrale opslagplaats Teamware: groepssamenwerkingssoftware voor teamprojectenTeamware: groepssamenwerkingssoftware voor teamprojecten*

12.21 © 2002 by Prentice Hall Mogelijkheden van groupware Publicatie, kopiërenPublicatie, kopiëren DiscussielijstenDiscussielijsten DocumentbeheerDocumentbeheer WorkflowbeheerWorkflowbeheer BeveiligingBeveiliging DraagbaarheidDraagbaarheid ApplicatieontwikkelingApplicatieontwikkeling*

12.22 © 2002 by Prentice Hall Kunstmatige-intelligentie- systemen (KI): KI: computergebaseerde systemen waarmee een taal kan worden geleerd, taken kunnen worden uitgevoerd, apparatuur kan worden bediend, menselijke expertise kan worden gesimuleerd en beslissingen worden genomen * KI

12.23 © 2002 by Prentice Hall KI-familie Natuurlijke taal Robotica Perceptuele systemen Expert- systemen Intelligente machines Kunstmatige intelligentie KI

12.24 © 2002 by Prentice Hall KI Zakelijke interesse in KI Expertise bewarenExpertise bewaren Kennisbasis ontwikkelenKennisbasis ontwikkelen Mechanisme niet onderhevig aan gevoelens, moeheid, zorgen of crisesMechanisme niet onderhevig aan gevoelens, moeheid, zorgen of crises Nemen routematige en saaie taken overNemen routematige en saaie taken over Vergroten de kennisbasisVergroten de kennisbasis*

12.25 © 2002 by Prentice Hall Expertsystemen Expertsystemen Kennisintensief programma dat menselijke expertise op specifieke kennisgebieden verzamelt * KI

12.26 © 2002 by Prentice Hall Expertsystemen Expertsystemen Kennisbasis: model van menselijke kennisKennisbasis: model van menselijke kennis Regelgebaseerd expertsysteem: KI-systeem, gebaseerd op de IF-THEN- constructie, regelbasis: verzameling IF-THEN-feitenRegelgebaseerd expertsysteem: KI-systeem, gebaseerd op de IF-THEN- constructie, regelbasis: verzameling IF-THEN-feiten Kennisraamwerk: kennis die in blokken is gebaseerd op basis van relatiesKennisraamwerk: kennis die in blokken is gebaseerd op basis van relaties* KI

12.27 © 2002 by Prentice Hall Expertsystemen Expertsystemen KI-shell: programmeeromgeving van expertsystemenKI-shell: programmeeromgeving van expertsystemen Inference engine: regelbasis doorzoekenInference engine: regelbasis doorzoeken –Forward chaining: –Forward chaining: gebruikt input, zoekt een antwoord in de regels –Backward chaining: –Backward chaining: begint met een hypothese en zoekt naar informatie totdat de hypothese wordt geaccepteerd of weerlegd* KI

12.28 © 2002 by Prentice Hall Expertsystemen Voorbeelden: Expertsystemen Voorbeelden: BlueCross BlueShield: geautomatiseerd medisch kredietsysteemBlueCross BlueShield: geautomatiseerd medisch kredietsysteem Countrywide Funding Corp.: expertsysteem voor kredietenCountrywide Funding Corp.: expertsysteem voor kredieten Verenigde Naties: salarisberekeningen van werknemersVerenigde Naties: salarisberekeningen van werknemers* KI

12.29 © 2002 by Prentice Hall Expertsystemen Beperkingen: Expertsystemen Beperkingen: Vaak gereduceerd bij classificatieproblemenVaak gereduceerd bij classificatieproblemen Kunnen groot, uitgebreid en duur zijnKunnen groot, uitgebreid en duur zijn Onderhoud van de kennisbasis is cruciaalOnderhoud van de kennisbasis is cruciaal Veel managers vertrouwen deze systemen nietVeel managers vertrouwen deze systemen niet* KI

12.30 © 2002 by Prentice Hall Casusredenering KI gebruikt een database met casussen: Gebruiker beschrijft probleemGebruiker beschrijft probleem Systeem doorzoekt database naar vergelijkbare gevallenSysteem doorzoekt database naar vergelijkbare gevallen Systeem stelt meer vragenSysteem stelt meer vragen Systeem vindt beste oplossingSysteem vindt beste oplossing Oplossing wordt aangepast aan situatieOplossing wordt aangepast aan situatie* KI

12.31 © 2002 by Prentice Hall Andere benaderingen Neurale netwerken Fuzzy logic Genetische algoritmen Intelligente agenten * KI

12.32 © 2002 by Prentice Hall Neurale netwerken: software die probeert processen in de hersenen te imiterenNeurale netwerken: software die probeert processen in de hersenen te imiteren Fuzzy logic: tolereert onnauwkeurige overeenkomsten en gebruikt niet- specifieke lidfunctiesFuzzy logic: tolereert onnauwkeurige overeenkomsten en gebruikt niet- specifieke lidfuncties Genetische algoritmen: gebruikt organische modellen om de evolutie van een oplossing te promotenGenetische algoritmen: gebruikt organische modellen om de evolutie van een oplossing te promoten Hybride KI-systemen: combinatiesHybride KI-systemen: combinaties* KI Andere benaderingen

12.33 © 2002 by Prentice Hall Intelligente agent Intelligente agent Programma met ingebouwde, geleerde kennisbasis voor het uitvoeren van specifieke, herhalende en voorspelbare taken voor: individuenindividuen zakelijke processenzakelijke processen softwareapplicatiessoftwareapplicaties* KI

12.34 © 2002 by Prentice Hall Hoofdstuk 12 Kennismanagement: kennisverwerking en kunstmatige intelligentie