Tijdens WO II leiders van de politieke partijen gevangen in Sint Michielsgestel Discussie over de situatie na WO II → er moet een einde komen aan de verdeeldheid (geest van Gestel) Na WO II oprichting van de NVB → oprichting van de PvdA -brede volkspartij -doorbreken van de verzuiling(doorbraak- gedachte) -fusie van SDAP,VDB en CDU

-filosofie is het personalistisch socialisme (persoonlijke vrijheid in maatschappelijke gebondenheid) Verkiezingen van 1946 een teleurstelling → nieuwe partij krijgt minder stemmen dan de 3 afzonderlijke partijen voor de oorlog Oorzaken -oude verzuilde partijen keren terug (RKSP → KVP) en houden hun aanhang -CPH → CPN en gaat van 4 naar 10 zetels

-optreden communisten in het verzet -rol van Stalin in bevrijding Europa -stemmen van teleurgestelde SDAP-ers (PvdA te gematigd) (door de Koude oorlog zakt de CPN weer snel terug) Doorbraak is dus mislukt → PvdA wordt een socialistische partij → liberalen voelen zich er niet meer thuis → oprichting van de VVD (1948)

In 1948 ontstond ook de GPV (protestant) (De Afscheiding 1944 olv Klaas Schilder) Na de verkiezingen de rooms-rode samenwerking → reeks kabinetten olv Drees (PvdA,KVP aangevuld met ARP en CHU) Rooms wil samenwerken -heeft de steun van de arbeiders nodig voor de wederopbouw -moet daarvoor meer overheidsingrijpen toestaan

Rood wil samenwerken -zodat ze eindelijk in de regering komen -moet daarvoor haar radicalere standpun- ten afzwakken (schuift op naar het midden) Ontstaan van de Verzorgingsstaat (burger beschermd van wieg tot graf) -invloed van de socialisten -compensatie voor de lage lonen -nooit meer de ellende als in de crisis

-1952WW en ZW -1954AWW -1957AOW (Volksverzekering met omslagstelsel → werkenden betalen voor ouderen) In 1957 ontstond de PSP (PvdA is niet socialistisch genoeg) -Nederland uit de NAVO -kernwapens de wereld uit -radicale socialisten

In 1958 was de Wederopbouw voltooid → einde rooms-rode samenwerking (PvdA eruit en VVD erin) Hoogconjunctuur → verzorgingsstaat voltooid -1963kinderbijslag -1964ABW -betaald uit de belastingen -voor wie nergens meer voor in aanmerking komt (vangnet)

In 1965 ruzie KVP en VVD over de Omroep- wet (VVD wil commerciële TV) → ontstaan kabinet Cals (KVP en PvdA) In 1966 Nacht van Schmelzer (fractieleider KVP die kabinet laat vallen waar zijn eigen partij in zit) Live op TV te volgen (voor het eerst) → -bewijs van onbetrouwbaarheid politiek -door velen optreden Schmelzer als verraad beschouwd

Gevolgen -roep om meer democratie en inspraak/ medezeggenschap (mn van jongeren → provo) → ontstaan buitenparlementaire oppositie (demonstraties) -afkeer van regentenmentaliteit en achter- kamertjespolitiek (mondige burger eist invloed) -wantrouwen PvdA tov KVP -polarisatie ipv harmoniemodel

-PvdA schuift op naar links (Nieuw Links met programma “Tien over rood”) -ontstaan nieuwe partijen DS ’70PvdA te links (rechtse socialisten) olv zonen van Drees!! D ’66progressieve liberalen en socia- listen pragmatisch denken meer democratie olv Hans van Mierlo

PPR -progressieve christenen -meer aandacht voor milieu en de Derde wereld -olv Ria Beckers VVD groeit sterk olv Hans Wiegel -middengroepen gaan VVD stemmen (niet meer alleen een nette herenclub) -profiteert van de polarisatie en de ont- zuiling

-opkomst TV -uitbreiding van het onderwijs -ontkerkelijking → deconfessionalisering -toename mobiliteit -het anti-autoritaire denken -de verzorgingsstaat -urbanisatie -emancipatie voltooid (arbeider/vrouw)

Sociale voorzieningen: Bijstand Sociale verzekeringen -Werknemersverzekeringen: ZW, WW, WAO, (ZF) -Volksverzekeringen: AOW, AWW, Kinderbijslag Werknemersverzekering -uitkering inkomensafhankelijk Volksverzekering -uitkering voor iedereen even hoog