Het zorgpad stervensfase 5 maart 2014 Alie van ‘t Ende Heily Splinter en Alina Pieterman

Zorgpad stervensfase…weer iets nieuws… Zorgpad, meer dan een checklist Volledig patiëntendossier, een checklist én een evaluatie- instrument in één Een instrument om de kwaliteit van de zorg in de stervensfase te verbeteren

Mw van dalen Zorgpad in ziekenhuis Mw van Dalen…de casus van Lia van Zuylen Zorgpad binnen hospice Lotus

Ervaringen binnen hospice Lotus Het zorgpad bestaat uit 3 delen: Beoordeling van de patiënt aan het begin van de stervensfase Beoordeling van patiëntgebonden problemen, registratie van symptoomlast en interventies Overlijden en zorg na overlijden.

Casus en deel 1 zorgpad Meerdere ziektebeelden en forse onrust Fixatie in ziekenhuis CAD DM Ongeruste, zeer betrokken familie Na een week lijkt de stervensfase aangebroken Dhr is verminderd bewust, drinkt alleen nog kleine slokjes en is niet meer in staat orale medicatie in te nemen

Vervolg casus en deel 2 zorgpad Beoordeling van patientgebonden problemen, a elke 4 uur Doel bereikt? Of A van anders? Interventies en evaluatie Bij dhr D uit de casus bleek al snel sprake van: pijn, droge mond, ongeruste naasten en onrust bij dhr Interventie door arts; medicatie Familie en naasten betrekken Snel overleg na symptoom controles Actieve communicatie van team met naasten

Vervolg casus Na een aantal dagen bleek dat het sederen van dhr niet meer voldoende was. In eerste instantie zorgde dit ervoor dat dhr overdag contact kon hebben met zijn naasten Familie gesprek met arts en verpleegkundige Afgebakend moment van continue sedatie Binnen continue sedatie familie betrokken bij zorg, met behulp van uitleg van verpleegkundige; wisselligging, mondzorg, reutelen

Casus en deel 3 zorgpad Met het overlijden is deel 2 afgesloten Zorg na overlijden Uitgeleide Informeren Evalueren Nagesprek familie

Meerwaarde zorgpad Instrument om stervensfase te markeren Bewustzijn rondom sterven wordt verbeterd en communicatie met gast en naasten wordt verbeterd Minder (onnodige) diagnostische interventies Symptoomcontrole én interventies worden vastgelegd Alle dimenties palliatieve zorg komen samen Waar mogelijk uitleg aan naasten en hen betrekken bij zorgmomenten Multidisciplinair

implementatie Breed draagvlak onontbeerlijk Scholing Digitale versie

Zorgpad Stervensfase Isala Resultaten nul- en nameting pilot afdeling 18 dossiers Onderwerp nul-meting nameting dossiers dossiers Rescue medicatie voorgeschreven 8 14 Levensbeschouwelijke behoeften bepaald 5 16 Op de hoogte brengen patiënt en naasten 11 18 van naderend overlijden Huisarts op de hoogte van naderend overlijden 3 9 Zorgplan besproken met patiënt 5 14 Informatie verstrekt over rouwverwerking 1 12

Nulmeting /nameting pilotafdeling. Patiëntgebonden symptomen Nulmeting /nameting pilotafdeling Patiëntgebonden symptomen 18 dossiers Patiëntgebonden symptomen nulmeting nameting dossiers dossiers Pijn 8 18 Rusteloosheid 16 18 Slijm 10 18 Misselijkheid / braken 3 18 Mondzorg 7 18 Mictie 12 18 Defaecatie 8 18 Dyspnoe 11 18 Begeleiding patiënt 6 17 Begeleiding naasten 10 18

Verbeter- en knelpunten Isala evaluaties Verbeterpunten Markering geeft duidelijkheid aan patiënt, naasten, artsen en verpleegkundigen. Patiënt en familie bewust bezig met stervensfase / afronding leven. Verbeterde documentatie van gegevens / geeft verpleegkundigen zelfvertrouwen. Meer inzage in symptomen behandeling. Beknopte verslaglegging / minder lezen; Bevordert multidisciplinaire communicatie. Knelpunten Wennen aan het afkruisen van doelen; Uitgebreide verslaglegging wordt soms gemist; Markering: niet tijdig herkennen van de stervensfase door artsen en verpleegkundigen; Tijd: argument invullen deel 1 kost veel tijd; Onzekerheid: gesprek m.b.t. de stervensfase wordt soms als lastig ervaren; Misvatting: Zorgpad Stervensfase = palliatieve sedatie

Zorgpad in de thuiszorg

Wat is het zorgpad? Liverpool Care Pathway for the dying Patient Erasmus universiteit en IKNL 3 versies: ziekenhuisversie, thuiszorgversie en verpleeghuisversie. Meerwaarde omdat het: -Bijdraagt aan kwaliteit van zorg -De symptoomlast in de laatste dagen vermindert -De communicatie met zowel gast als naasten verbetert -Bijdraagt aan de multidisciplinaire samenwerking