How to make the familiar strange? Omgevings- onderwijs en veldwerk Adwin Bosschaart KNAG-dag december 2011

How to make the familiar strange? 1 Twee voorbeelden van het W.de Zwijgercollege te Bussum 2 Theorie 3 Aan het werk 4 Vakoverstijgendproject

Het landschap rond de school natuurlandschap en cultuurlandschap Voorbeeld 1 Het landschap rond de school natuurlandschap en cultuurlandschap Een veldwerk in de Ankeveense plassen en de Bussumer heide

De schoolomgeving

1km

Uitwerkingsopdracht

Poster leerlingen

Bouwstijlen en historische stadsontwikkeling in Bussum Voorbeeld 2 Bouwstijlen en historische stadsontwikkeling in Bussum

Naarden Weesp Bussum

Laren Blaricum Bussum

De ligging van jullie wijken

De ligging van jullie wijken

De ligging van jullie wijken

De beide straten die jullie moeten onderzoeken zijn met twee Spieghel: Willemslaan Westereng: Prinses Margrietplantsoen De beide straten die jullie moeten onderzoeken zijn met twee rode stippen gemarkeerd.

B Kwaliteit van de huizen 2 Tabel met kenmerken Type de namen in van wijk 1 en 2 Wijk 1 Wijk 2 A Type huizen -In rijen -Twee-onder-een kap -Flats -Vrijstaand B Kwaliteit van de huizen -groot of klein -grote/kleine/geen tuin C Bouwperiode -voor 1900 -1900-1940 -1945-1970 -1970-1980 -na 1980 D Straatbeeld -wel of geen voortuin -brede/smallestraat -veel of weinig parkeergelegenheid -wel of geen parkeerprobleem -veel of weinig groen E Opbouw wijk -alle straten anders/hetzelfde -rechte/onregelmatige straten -alleen woningen / andere functies

Organisatie

Theorie A Leefwereld en leefomgeving B De inhoud van omgevingsonderwijs en veldwerk C Didactiek en organisatie van omgevingsonderwijs en veldwerk

Didactiek en organisatie Een cyclisch proces A Inhoud B Didactiek en organisatie Doelstellingen

Inhoud Fysisch en/of sociaal geografisch of … Patronen en/of processen Grenzen en/of overgangen

Didactiek en organisatie Didactische keuzes Organisatorische keuzes Opzet veldwerk

De didactische keuze Welke rol spelen de waarnemingen die je de leerlingen laat doen? 1 bevestiging achteraf (deductief) 2 verzameling gegevens waaruit je een conclusie kunt trekken (inductief) (inventariseren – analyseren – interpreteren) Buiten als illustratie: excursie Buiten als bron van informatie: veldwerk

De organisatorische keuze 1 Alle groepen doen hetzelfde 2 idem maar op een andere plaats 3 Alle groepen doen iets anders maar op dezelfde plaats 4 Alle groepen doen iets anders

De organisatorische keuze 1 Alle groepen doen hetzelfde 2 idem maar op een andere plaats groepsinformatie is complementair 3 Alle groepen doen iets anders maar op dezelfde plaats 4 Alle groepen doen iets anders

De organisatorische keuze Groepsinformatie is complementair... per groep een aparte straat per groep een aangrenzend gebied per groep een aparte periode Per groep een aparte …….

Het maken van veldopdrachten -waterdichte instructies -duidelijke kaart en/of routebeschrijving -met opzet kaart-informatie weglaten -waarnemings- en inventarisatie formulieren -verwerking op school -zelf uitgevoerd en gecontroleerd -wisselen van schaalniveau

Natuur/cultuurlandschap in uw schoolomgeving Zes groepen Voor elke groep Topkaarten 1:25.000 1:50.000 Noord-oost Noord Holland Midden NL Zuid Holland Rivierengebied Brabant

Natuur/cultuurlandschap in uw schoolomgeving A Uit welke landschapstypen of landschappelijke eenheden bestaat het gebied? B Welke landschapstypen of landschappelijke eenheden zijn van belang om leerlingen te laten waarnemen en onderzoeken? C Op welke plaats of plaatsen zou de landschapsopdracht uitgevoerd kunnen worden? D Kies je voor een overgang of voor twee verschillende plaatsen? E Welke organisatorische keuze wordt gemaakt? F Biedt de topografische kaart voldoende informatie ter voorbereiding van de docent? G Welke top kaart is het geschiktst, 1:25.000 of 1:25.000? H Welke kaart-informatie zou voor de opdracht weggelaten moeten worden?

Landschap als onderdeel van vakoverstijgende projecten Een driedaags project voor 3e klassen HAVO en VWO

Laren geschilderd>> Cultuur en maatschappij Laren geschilderd>> Economie en maatschappij <<Een project-ontwikkelaar in Bussum Natuur en techniek / Natuur en gezondheid Natuurbeheer in het Gooi>>

Economie en maatschappij Een projectontwikkelaar in Bussum

Economie en maatschappij Een projectontwikkelaar in Bussum Onderzoeksvragen -Aan wat voor nieuwbouw-koophuizen is er behoefte in Bussum? -Waar kunnen deze woningen het beste worden gebouwd? Eindopdracht: Het kiezen van een woningbouwlocatie en het ontwerpen van een nieuwe wijk

Natuur en techniek / gezondheid Natuurbeheer in het Gooi

Natuur en techniek / gezondheid Natuurbeheer in het Gooi Onderzoeksvragen a Hoe komt het dat er zoveel natuurgebieden rond Bussum voorkomen? b Welke flora en fauna komt er voor? c Welke grondsoorten komen er voor en hoe verschillen die? d Hoe worden deze gebieden beheerd? Eindopdracht: Het maken van twee posters over de verschillen tussen de natuurgebieden en de diverse beheersmaatregelen

Laren geschilderd

Cultuur en maatschappij Laren geschilderd Onderzoeksvragen a Waarom was Laren rond 1900 zo aantrekkelijk voor schilders? b Hoe zag Laren er uit rond 1900? c Welke schilders gingen er naar toe en welke stijlen gebruikten zij? Eindopdracht: het schilderen van een zelfgekozen schilderachtige plek

De eindproducten

Veldwerk is -’voorgekookt’ -’full proof’ -’fool proof’ Tenslotte 1 Veldwerk is -’voorgekookt’ -’full proof’ -’fool proof’

Je ziet niet wat je ziet, je ziet wat je weet Tenslotte 2 Erfgoedsensatie How to make the familiar strange? Je ziet niet wat je ziet, je ziet wat je weet