Project Fermentatie: studenten doen onderzoek in een imaginair bedrijf Dr. ir. Leen Van Campenhout Departement Industrieel Ingenieur en Biotechniek Katholieke Hogeschool Kempen Studiedag “COMPETENTIES IN DE PRAKTIJK” 6 September 2007 - K.U.Leuven

Situering Master in de Biowetenschappen  Masterjaar  Project Voedingsindustrie  Project Fermentatie “We merken dat er in practica in feite al veel aan competenties gewerkt wordt, maar dat noch studenten, noch practicumbegeleiders zich daarvan bewust zijn.”

Overzicht Verloop van het practicum Competenties Bevindingen van studenten en docent Tips en valkuilen

Verloop Opzet: imaginair bedrijf Introductiesessie 4 projecten organigram Labodagen Verslaggeving Evaluatie

Verloop Imaginair bedrijf Innoferm Ltd. (innovation for fermentation) Missie: “To create innovative solutions for the expanding fermentation industry and to provide outstanding consultancy in this booming business!”

Verloop Introductiesessie: de projecten wie is de klant? wat is de achtergrond? wat zijn de vragen van de klant? wat is er ter beschikking van literatuur en labomateriaal?

Verloop Introductiesessie: het organigram

Verloop Labodagen studenten maken planning eerste dag uitvoeren van kritische stappen in onderzoeksmethode nadruk op experimenteren en uitproberen proefopzet belangrijk docent stelt kritische vragen op einde van elke dag geeft elk team kort verslag over vorderingen

Verloop Labodagen

Verloop Labodagen

Verloop Labodagen

Verloop Labodagen

Verloop Labodagen

Verloop Labodagen

Verloop Verslaggeving Opdracht: 1. Mondeling en schriftelijk 2. Vorm zelf te kiezen 3. Wetenschappelijk + aantrekkelijk! ppt-presentatie of demo aan fermentor folder, handleiding of uitgebreid wetenschappelijk verslag

Verloop Verslaggeving Bijkomend aspect: teams 1 en 2 stellen kritische vragen bij elkaars mondelinge voorstelling teams 3 en 4 idem vragen voorbereiden zich in positie van klant zetten  leidt tot levendige en wetenschappelijke discussie !

Verloop Evaluatie 1/3: Peer-assessment door studenten = score per team 2/3: Evaluatie door docent = individuele score

Verloop Evaluatie door studenten

Verloop Evaluatie door docent kwaliteit van de resultaten planmatig te werk gaan inzet en initiatief in het labo bijdrage aan werken als team, op basis van de functie kritische vragen tijdens mondelinge toelichting

Overzicht Opzet van het practicum Competenties Bevindingen van studenten en docent Tips en valkuilen

Competenties Onderzoeken “bezint eer ge begint” (o.a. proefopzet) durven (willen) herbeginnen resultaten interpreteren, terug naar (1) literatuur en (2) vraag van klant

resultaten communiceren naar klant: wetenschappelijk + “marketing” Competenties Communiceren met specialisten en leken samenwerken in team waarvan leden verschillende posities bekleden resultaten communiceren naar klant: wetenschappelijk + “marketing”

Competenties Kritisch reflecteren niveau 1: als onderzoeker over eigen resultaten niveau 2: als klant over resultaten van ander team

planning dient werk en niet omgekeerd Competenties Projectmatig en methodisch handelen planning is noodzakelijk (tijdsindeling, materiaalgebruik) maar ook relatief (uitproberen, niet alles te voorspellen) planning dient werk en niet omgekeerd

Overzicht Opzet van het practicum Competenties Bevindingen van studenten en docent Tips en valkuilen

Bevindingen van studenten ... over de 4 teams met elk een ander onderwerp: “Zo kon je kennis maken met een aantal aspecten binnen fermentatie, en één onderwerp in detail uitwerken.” “Als iedereen hetzelfde project heeft, loop je al sneller naar een ander om te horen hoe zij één of ander probleem oplossen, waardoor je vaak een kopie gaat maken. Maar op deze manier stort je je met je eigen groep op jouw opdracht en laat je zelf je creativiteit ook makkelijker de vrije loop.”

Bevindingen van studenten ... over de verschillende functies binnen één team: “Dit geeft een beetje een ‘bedrijfssfeer’ aan het project. Ieder heeft zijn eigen verantwoordelijkheden binnen het team.” “Ik dacht van mezelf dat ik niet zo’n leidertype was. Maar ik voelde me supergoed in een leidinggevende functie.” “Er zijn mensen die liever andere mensen ‘coachen’ en anderen die liever enkel praktisch werk uitvoeren. Ik ervoer dat er voor ieder wat wils was.”

Bevindingen van studenten op de vraag “wat vond je er goed aan?”: “Eens iets anders om te doen! Je mag eens zelf beslissen hoe je het gaat aanpakken, anders staat alles al vast wanneer je wat moet doen.” “Dat je zelfstandig met enkele zaken kon experimenteren. Je was echt wel een beetje ‘op uw eigen bezig’”. “Het feit dat we met min of meer reële situaties/vragen geconfronteerd werden en de bedrijfsstructuur van het project.”

Bevindingen van studenten op de vraag “wat vond je er goed aan?”: “Dat je zelfstandiger werkte maar toch nog genoeg begeleiding kreeg. Ook was het idee van het project leuker dan een normaal labo, waardoor we gemotiveerd waren. Ook het rollenspel was leuk. Zo leer je voor je zelf wat je ligt en wat niet.” “Je mocht zelf experimenteren en onderzoeken. Je moest geen proefjes doen die al 1000 keer zijn onderzocht en uitgevoerd.”

Eigen bevindingen Geen pasklare antwoorden als docent Eigen onderzoeksgeest aangescherpt Onderzoeksresultaten bruikbaar in theorievakken Discussies na presentaties: voorsmaakje voor eindwerkverdediging Geen moeite om studenten te motiveren!

Overzicht Opzet van het practicum Competenties Bevindingen van studenten en docent Tips en valkuilen

Valkuilen Studenten moeten er vatbaar voor zijn Onderzoeksvragen moeten goed geformuleerd zijn: creativiteit toelaten toch afgebakend Teveel improvisatie door studenten kan leiden tot ontsporing van project

Tips Creëer bedrijfssfeer Leg op voorhand de invulling en de waarde van elke functie uit  eventueel “jobrotatie” Doe dit in een discipline waarin je zelf goed thuis bent Moedig studenten aan om problemen zelf op te lossen

Tips Mogelijke uitbreidingen: financieel aspect: budgetmanagement meer geavanceerde projectplanning (verplicht aantal) vergaderingen (elektronisch) laboschrift nieuwe elementen tijdens project, vb. vraag van klant verandert vb. nieuwe wetgeving ...

Project Fermentatie: studenten doen onderzoek in een imaginair bedrijf VRAGEN? OPMERKINGEN? SUGGESTIES? BEDENKINGEN?