Start de presentatie Kies je eigen route door in de dia’s te klikken ! Klik nu in deze pijl ! Paragraaf 2.2: Het Middellandse Zeeklimaat. Vanwege het klimaat in de zomer een geliefde vakantiebestemming

Cs-klimaat: koele (geen koude) winter met neerslag. Noodtoestand in Zuid-Spanje In het zuiden van Spanje is in de afgelopen dagen enorm veel regen gevallen. Vanwege de wateroverlast hebben inmiddels al zo´n 1.500 mensen uit veiligheid hun woning moeten verlaten. In sommige wijken moesten de mensen vandaag worden opgehaald met rubberen boten. De Guadalquivir, de langste rivier van de regio Andalusië, trad op sommige plaatsen buiten haar oevers. Een groot deel van de stuwdammen langs de Guadalquivir moesten water in de stroom aflaten omdat de stuwmeren dreigden te overstromen. Door de enorme wateroverlast zijn veel wegen onbegaan geworden.

Cs-klimaat: warme, droge zomer ATHENE - De bosbranden die Griekenland teisteren, lijken in aantal en omvang af te nemen. Mede dankzij massale hulp uit het buitenland krijgen de Griekse brandbestrijders steeds meer controle over de zwaarste bosbranden. Daarnaast nam de wind af en daalden de temperaturen. Woensdagochtend woedde het vuur nog op 25 plekken op het schiereiland Peloponnesos en op het eiland Euboea, meldde de brandweer. Dinsdag werden nog 36 brandhaarden bestreden. De jongste reeks branden, die zes dagen geleden begon, heeft ruim zestig mensen het leven gekost. Minstens 184.000 hectare land - een gebied groter dan de provincie Zeeland - is daarbij verwoest. Cs-klimaat: warme, droge zomer

Deelvragen: -Beschrijf de kenmerken (temperatuur, wind en neerslag) van het Mediterraan klimaat? -Hoe zijn deze eigenschappen te verklaren? ´Het mediterraan klimaat kan m.b.v. de mondiale luchtdrukverdeling en het grote windsysteem worden verklaard´. -Beschrijf de mondiale luchtdrukverdeling / het grote windsysteem! -Verklaar de mondiale luchtdrukverdeling / het grote windsysteem? `Wind ontstaat door luchtdrukverschillen en luchtdrukverschillen worden veroorzaakt door temperatuurverschillen op aarde.`

Wat moet je te weten? Weer = de toestand van de dampkring / atmosfeer op een bepaald moment (veranderlijk!) en op een bepaalde plaats (klein gebied) Klimaat = de gemiddelde weerssituatie berekend over een langere periode (30 jaar) en van toepassing op een groot gebied

Köppen  kennen Hoofdletter A, C of D + …..: Definitie van ‘droog’: Er valt minder neerslag dan er zou kunnen verdampen EH (hooggebergteklimaat) Hoofdletter A, C of D + …..: -f = droge periode ontbreekt / fehlt -w = wintertrocken / droge winter -s = sommertrocken / droge zomer

Cs-klimaat C= Zeeklimaat s= droge zomer -Warme, droge zomer -koele, natte winter Groot gebied !

Vergelijk dit eens met Nederland ! Typisch klimaat diagram van een Cs-klimaat. Vergelijk dit eens met Nederland !

Lees af uit de grafieken ! De gemiddelde januaritemperatuur -Tunis  °C -De Bilt  °C De hoeveelheid neerslag in december -Tunis  mm -De Bilt  mm De gemiddelde julitemperatuur -Tunis  °C -De Bilt  °C De hoeveelheid neerslag in juli -Tunis  mm -De Bilt  mm Probeer eerst zelf af te lezen. De antwoorden krijg je als je doorklikt. 10 3 65 76 28 18 2 75

Vijf factoren die de temperatuur op aarde bepalen: Kennen! Zie volgende dia´s

1-Breedteligging. (Let op de seizoenen!) Begrippen: -Bolvorm -Invalshoek -hoge breedte -lage breedte Kleiner oppervlak ! FILMPJE Kortere weg door de dampkring !

2-Hoogteligging. Begrip: Temperatuurgradiënt  1000 meter stijgen = 6° C temperatuurdaling

3-Gesteldheid van het aardoppervlak. Niet alle soorten aardoppervlak worden door de zon even sterk verwarmt. Begrip: albedo = Hoeveelheid weerkaatst zonlicht. Vier redenen waarom land sneller opwarmt dan water ! ?

Verschillen in verwarming tussen water en land. Filmpje

4-De ligging van gebergten. Gebergten kunnen transport van warmte en koude belemmeren  klimaatscheiding.

De ligging van gebergten: Loef- en lijzijde / regenschaduw. Wel / geen matigende invloed van de zee. Filmpje

5-Transport van warmte en koude door zeestromen en wind. Filmpje

Hoe ontstaat wind? Temperatuurverschillen  warme lucht zet uit / stijgt op  luchtdrukverschillen  wind 2-Lucht stroom van B naar A. 1-Opwarming Uitzetten Opstijgen 3-Minder lucht in kolom B. 5-Wind Geen temp verschillen ! Geen wind ! H L I II III

Weerskenmerken in een hoge- en lagedrukgebied: -Beschrijven ! -Verklaren ! Dalende lucht warmt op Wolkendruppels verdampen De atmosfeer is helder Tijdens de heldere nachten kan het aan het aardoppervlak zo sterk afkoelen dat de waterdamp in de dunne koude laag boven het aardoppervlak condenseert  mist ! Stijgende lucht koelt af Onzichtbare waterdamp condenseert tot zichtbare druppels Wolk  neerslag

Luchtstromen / wind veroorzaken neerslag ! Klik in de pijl voor de uitleg over neerslag ! Na dit ‘uitstapje kom je hier weer terug in de uitleg.

Wet van Buys Ballot. 1-Lucht stroomt van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied. 2-Lucht krijgt op het noordelijk halfrond een afwijking naar rechts en op het zuidelijk halfrond naar links. (Als je met je rug in de wind staat) Dit komt door de rotatie van de aarde. (Corioliseffect).

Stapsgewijs uitleg over het grote windsysteem Eenvoudig schema van de grote windsystemen. Na dit ‘uitstapje’ kom je hier weer terug in de uitleg ! Let op: -gelijke verdeling van land en zee ! -rechte aardas  geen seizoenen ! Stapsgewijs uitleg over het grote windsysteem Filmpje

Met de seizoenen verschuift ook de ITC Met het verschuiven van de ITC verschuift ook het regengebied en het subtropisch maximum. Klik in de figuren voor meer info.

Waar ligt het subtropisch maximum? Januari Waar ligt de ITCZ? Waar ligt het subtropisch maximum? Welke wind waait er in het M’Zeegebied? 40°NB Wind 20° NB + + + + + + + + + + + + + Evenaar Het (Azoren)hogedrukgebied heeft zich teruggetrokken. De westenwind brengt koele, vochtige lucht van de oceaan en neemt depressies mee. Weerbeeld ?

Waar ligt het subtropisch maximum? Wind - - - - - - - - - - - - - - - - - Juli Waar ligt de ITCZ? Waar ligt het subtropisch maximum? Waar ligt het subpolair minimum? 40°NB + + + + + + + + + + + + + 20° NB Evenaar Hoge drukgebied over het MZG blokkeert westenwind. Weerbeeld ?

‘s Winters ligt het M.Z. gebied open voor de westenwind, die depressies meeneemt.

De westenwind voert depressies aan. Zonbestemmingen in de herfstvakantie ?

Mistral, Sirocco, etc…. ‘s Winters lage druk boven –relatief warme- Middellandse Zee en hoge druk boven land.

Warme en koude winden. Welke regel is af te leiden uit onderstaande kaart?

Mistral -3 ͦ Met Mistral …ͦC ? 20 °C 25 ͦ 3.000 m Zonder mistral Alpen Harde wind ! 25 ͦ Rhone dal De lucht wordt onderweg wel wat opgewarmd ! 0 m M’Zee

Dit was de laatste dia van deze dia-les. Hierna staan alleen nog de dia’s van de ‘uitstapjes’. Klik in de raket om af te sluiten.

Uitleg: het grote windsysteem -Zonnestralen vallen loodrecht op de evenaar. Het aardoppervlak heel warm. -Het aardoppervlak verwarmt de lucht. -Warme lucht stijgt op. (veel neerslag !) -Er ontstaat een lagedrukgebied aan het aardoppervlak. H +++ Subtropisch maximum +++++ L - - - - - Equatoriaal minimum - - - - H +++ Subtropisch maximum +++++ -De lucht daalt op ongeveer -De opgestegen lucht daalt weer op 30° NB en 30° ZB. Hier ontstaat een hogedrukgebied aan het aardoppervlak

En verder…… -Aan de polen is het extreem koud. De lucht krimpt / daalt. Polair maximum ++ -Aan het aardoppervlak ontstaat een hogedrukgebied. -Van het polair maximum stroomt lucht naar lagere breedte. ++ -Van het subtropisch maximum stroomt de lucht naar lagere en hogere breedte. Polair maximum

L - - subpolair minimum - - En dan…… -Bij de evenaar botsen de luchtstromen die van hogere breedte komen = convergentiezone. L - - subpolair minimum - - Hoge- of lage druk is bepalend voor het weerbeeld InterTropische Convergentie Zone L - - subpolair minimum - - -Op ongeveer 60°NB en 60 °ZB botst de warme subtropische lucht op de koude polaire lucht. Langs het frontvlak stijgt de warme lucht over de koude lucht  lagedrukgebied aan het aardoppervlak. De stijgende en dalende lucht vormt circulatiecellen !

Hier ligt Nederland ! Zuidwesten wind ! Polair Maximum En hoe ziet het grote windsysteem er dan uit? Subpolair minimum Subtropisch maximum 1-De luchtdrukverdeling op aarde… + Equatoiraal minimum ITCZ - - - - - - - - - - - - - - - - - - Hier ligt Nederland ! Zuidwesten wind ! + + + + + + + + + + + + + + + + + + - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - + + + + + + + + + + + + + + + + + + - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2-Buijs Ballot toepassen ! 2a-Lucht stroomt van H  L + 2b-afwijking naar rechts op het NH …en naar links op het ZH

- - - - - - - - - - -ITCZ - - - - - - - - - - - - - Maar………. de aardas staat (23 ½ °) scheef ! -Nu schijnt de zon loodrecht op 23 ½ ° NB. Dat is de situatie op…. + - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - + + + + + + + + ++ + + + + + + + + + + + + + + + ….21 juni -Het equatoriaal minimum schuift naar het NH. - - - - - - - - - - -ITCZ - - - - - - - - - - - - - -…...de andere drukgebieden schuiven mee ! + + + + + + + + ++ + + + + + + + + + + + + + + + - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - +

Terug overzicht grote windsysteem Oefenen en daarna terug Dat betekent voor de wind in de tropen …… -Dat op het traject van H naar L de evenaar wordt overgestoken.. Klik even door om te kiezen wat je nu wil gaan doen. Je krijgt 2 mogelijkheden -En als je dan regel 2 van Buijs Ballot toepast… Terug overzicht grote windsysteem Oefenen en daarna terug

Verstandig ! Je hebt dus gekozen voor oefenen ! Welke kaart geeft de situatie weer in de maand juli ? A B Klik op de pijl met het juiste antwoord

A B Antwoord B is fout, want de ITCZ –die ontstaat waar de zon het aardoppervlak het sterkst verwarmd- ligt op deze kaart op het zuidelijk halfrond. In januari schijnt de zon loodrecht op het zuidelijkhalfrond. Klik door naar de volgende dia !

A JUIST ! De ITZC ligt op het noordelijk halfrond. In juni schijnt de zon loodrecht op het noordelijk halfrond. Klik door naar de volgende vraag.

Waarom schijnt de zon in juni loodrecht op het noordelijk halfrond? Klik straks in de gele pijl

H Klik op de pijl die de juiste windrichting aangeeft. Ga er vanuit dat het subtropisch maximum ten zuiden van de evenaar ligt. A B C D H

-Lucht stroomt van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied. FOUT ! Denk aan de wet van Buijs Ballot ! -Lucht stroomt van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied. -….en krijgt daarbij op het noordelijk halfrond een afwijking naar recht en op het zuidelijk halfrond naar links. A B C D Klik HIER en probeer het nog eens !!

Prima ! De lucht stroomt van het subtropisch maximum op het zuidelijk halfrond naar het lagedrukgebied van de ITCZ. Op het noordelijk halfrond krijgt de wind daarbij een afwijking naar rechts. Klik door naar de volgende vraag. Hogedruk

H A H B Je begrijpt nu dat…… Wanneer valt de meeste neerslag in Mumbai? Klik in de juiste pijl Je begrijpt nu dat…… -Mumbai In juni / juli heeft te maken heeft met een aanlandige wind. -Mumbai in december / januari te maken heeft met een aflandige wind. In de periode december / januari In de periode juni / juli

FOUT ! H Want………(klik verder) De –AFLANDIGE- wind neemt de eigenschappen mee uit het gebied van herkomst. De lucht komt van het Aziatische continent en heeft dus geen vocht op kunnen nemen. Je koos voor ‘B’ ?. B

Klik verder voor een filmpje over de moesson ! Dat is dus GOED ! Klik verder voor een filmpje over de moesson ! H Klik nog eens om het filmpje te starten. Daarna in de camera klikken. Klik na het filmpje in deze pijl om terug te gaan naar de uitleg over het grote windsysteem A H Zoals je ziet komt de lucht uit het gebied van de evenaar en is dus warm. De warme lucht neemt veel vocht op uit de –eveneens warme- Indische Oceaan. De vochtige lucht zorgt voor veel neerslag in de periode juni / juli ! Zo, zo, jij koos dus voor optie ‘A’!

welke 3 vormen van neerslag moet je kennen? Hoe ontstaat neerslag? welke 3 vormen van neerslag moet je kennen? 1- Stijgingsneerslag -Verwarmde lucht stijgt op -de lucht koelt af -onzichtbare waterdamp condenseert tot zichtbare druppels = wolken -uit de wolken kan neerslag vallen

welke 3 vormen van neerslag moet je kennen? Hoe ontstaat neerslag? welke 3 vormen van neerslag moet je kennen? 1-Stijgingsneerslag 2-Stuwingsneerslag -lucht stijgt op tegen een heuvel of berg -de lucht koelt af -onzichtbare waterdamp condenseert tot zichtbare druppels = wolken -uit de wolken kan neerslag vallen -aan de lijzijde daalt de lucht -lucht wordt warmer -(wolken)druppels verdampen -helder weer

welke 3 vormen van neerslag moet je kennen? Hoe ontstaat neerslag? welke 3 vormen van neerslag moet je kennen? 1-Stijgingsneerslag 2-Stuwingsneerslag 3-Frontale neerslag -Warme en koude lucht botsen. -de lichtere warme lucht stijgt op tegen de zwaardere koude lucht. De warme lucht koelt af  condensatie  wolken  neerslag

Terug naar de uitleg over het grote windsysteem Hoe ontstaat neerslag? Verschillende oorzaken van neerslag

Dit was het ! Hopelijk heb je er wat aan gehad. Heb je vragen of opmerkingen, stuur dan een mailtje naar r.visser@trinitascolleg.nl Nog 2x klikken om af te sluiten.