Frans Goetghebeur Boeddhistische psychologie Studium Generale Maastricht 24 April

Inleiding I.De dialectiek van Boeddha’s pedagogisch project II. Waar gebeurt de aansluiting tussen het boeddhisme en de Westerse cultuur: a. Een fameuze omwenteling b. Van onderdanigheid of over autonomie naar het niet zelf? c. Boeddhisme en wetenschap van de geest III.Boeddhisme als psychologie IV. Het bewustzijn Conclusie 2

Inleiding I. D e dialectiek van Boeddha’s pedagogisch project pedagogisch project 3

II. Waar gebeurt de aansluiting tussen het boeddhisme en de Westerse cultuur: (a) Een fameuze omwenteling: -Omslag in fysica en moleculaire biologie: invloed van het subject en van de gebruikte methode -Neuroplasticiteit - Een verschuiving in het spirituele bewustzijn van onze samenleving 4

(b) ? (b) Van onderdanigheid over autonomie naar het niet zelf? -Flexibiliteit en verantwoordelijkheidszin binnen meer horizontale structuren -Een cartografie van netwerken -Neuronale flexibiliteit: elk individu schrijft door zijn levenservaring en interacties met de omgeving zijn eigen unieke geschiedenis II. Waar gebeurt de aansluiting tussen het boeddhisme en de Westerse cultuur: 5

(c) Boeddhisme en wetenschap van de geest -Wat is het verband tussen de hersenen en het beeld dat men zich van de realiteit vormt, evenals de ervaring die het subject opdoet? -De mentale dimensie van het neuronale en de neuronale dimensie van het mentale de neuronale dimensie van het mentale -Bewustzijn, meer dan louter neurologische activiteit II. Waar gebeurt de aansluiting tussen het boeddhisme en de Westerse cultuur: 6

c). Vervolg - Boeddhisme en wetenschap van de geest –Boeddhisme: accent op gedachten, emoties, meditatieve toestanden en vooral dan de mogelijkheid tot verlichting –Wetenschap: accent op reflexen, zintuiglijke sensaties, cognitieve processen 7 II. Waar gebeurt de aansluiting tussen het boeddhisme en de Westerse cultuur:

-Van bij de start zo gepresenteerd -Een verschillend begrippenkader -Discursief bewustzijn en oorspronkelijke wijsheid -Een fenomenologie van de ervaring -Alles materie, alles geest III. Boeddhisme als psychologie – deel 1 8

-“Als de geest een emergent verschijnsel zou zijn, en geest en lichaam van dezelfde natuur zouden zijn, hoe en wanneer gebeurt dan precies de overgang van de dode naar levende materie en van materie naar bewustzijn” Dalai Lama Dalai Lama III. Boeddhisme als psychologie – deel 2 9

IV. Het bewustzijn – deel 1 –In het begin was er de geest: ongeboren en eindeloos –Verborgen vrouwelijkheid –Een atypisch discours over verlangen –Ontwapenende benadering –Enkele opmerkingen over boeddhisme en psychotherapie 10

IV. Het bewustzijn – deel 2 -“L’homme accède au sacré ( l’émergence du sens) en retrouvant son principe féminin” C. Clément C. Clément –“After being, doing and being done; but, first being” Winnicott –Being = doing 11

Mannelijke Afzondering Necrofilie Oorlog Individualisme Braidotti L’homme veut comprendre Comprendre Dieu = théologie Kelen Vrouwelijke Relatering Biofilie Vredige Vriendschap La femme désire aimer Aimer Dieu = mystique (faire l’expérience de Dieu)

Vrouwelijke Onbegrensde ongrijpbare kwaliteiten van de uiteindelijke aard van de geest Dynamiek: wegruimen van denkbeelden en hindernissen Mannelijke Onbevreesde mededagen Verlichte daden

–Een atypisch discours over verlangen –Ontwapenende benadering –Enkele opmerkingen over boeddhisme en psychotherapie 14

Conclusie - deel 1 Conclusie - deel 1 –Verschil in woordenschat –Belang van de dialoog tussen boeddhisme en wetenschap 15

Conclusie – deel 2 Enerzijds, kan het boeddhisme de redenering volgen dat wat zij het grove bewustzijn noemt (dit wil zeggen alle zintuiglijke ervaringen die mogelijk gemaakt worden door de vijf vormen van bewustzijn: visueel, auditief, olfactief, tactiel en mentaal bewustzijn), verband houdt met de hersenwerking. 16

Conclusie – deel 3 Conclusie – deel 3 Anderzijds blijft de vraag open of het subtiele bewustzijn (dat zich bijvoorbeeld uit tijdens de slaaptoestand, op het ogenblik van het sterven en als gevolg van invloeden vanuit het onderbewustzijn) buiten het feit dat het ervaren wordt, ook te meten en dus in coördinaten van tijd en ruimte te vatten is of niet. 17

Conclusie - slot Voorlopig antwoordt de wetenschap negatief, het boeddhisme wacht rustig af omdat het wel weet dat een ander antwoord op die vraag heel wat gevolgen heeft. 18