Hst 4: De wereld indelen

Planning voor deze les: In de toetsweek Hst 3 en 4 Arm en Rijk!!! (Terugblik artikelen globalisering) Terugblik p4.3 Uitleg paragraaf 4.4 (Oefenopdrachten/vragen leerlingen)

Terugblik artikelen globalisering Loop alle A3vellen langs en kijk goed naar de geschreven antwoorden. Wat valt je op? Kun je iets eenduidigs concluderen? Globalisering is ontzettend ingewikkeld!!! Daarom duurt oplossing van de crisis nu al 3 jaar! Alles is zo met elkaar verweven dat ze moeilijk de oplossing kunnen vinden. Wat is volgens jullie de oplossing, voor de crisis ?

Voor- en nadelen van globalisering/vrijhandel (economendag.nl) Voordelen: Goederen worden geproduceerd, waar dat naar verhouding het goedkoopst is. Globalisering leidt tot efficiëntere en goedkopere productie op wereldschaal en zo ook tot lagere prijzen voor de consument. Globalisering leidt tot meer internationale handel en zo tot toenemende productie en werkgelegenheid op wereldniveau. Door lagere prijzen en toenemende productie leidt globalisering tot groei van de koopkracht van het wereldinkomen. Door de globalisering nemen de kwaliteit van de goederen en de keuzemogelijkheden voor de consument toe. Globalisering leidt tot wederzijds begrip voor de culturele, sociale, politieke en economische omstandigheden in de afzonderlijke landen; dit bevordert de wereldvrede. Nadelen: In sommige landen herschikking productie, daardoor verlies werkgelegenheid Soms beperkende maatregelen: Douanerechten Importquota Exportsubsidies

Voor- en nadelen van globalisering/vrijhandel (libertarian) Voordelen: Afbraak handelsbarrières Zorgt in 3e wereldlanden voor meer werk + hogere lonen dan bij lokale bedrijven Zorgt voor economische groei Nadelen: Zien problemen in kapitalistische systeem Handelsbarrières (om werkgelegenheid te behouden) Slecht voor het milieu Vrijhandelssysteem biedt geen eerlijke kansen aan iedereen, omdat MNO’s en de rijken in de ontwikkelde wereld er het meest van profiteren.

Voor- en nadelen van globalisering/vrijhandel (Amnesty) Voordelen: economische groei het afbreken van onrechtvaardige tariefheffingen werkgelegenheid in landen waar daaraan eerder een gebrek was democratisering door het openstellen van grenzen uitwisseling van informatie via moderne informatietechnologie De mensenrechten zijn in beginsel gebaat bij een proces van globalisering, omdat mensenrechten worden gegarandeerd door een 'globaal', wereldwijd rechtsstelsel (universaliteit). Transnationaal bestuur Nadelen: werkgelegenheid wegtrekt naar landen met het laagste inkomen werknemers machteloos worden tegenover multinationale ondernemingen grootschalig transport het milieu vervuilt macht van burgers en nationale regeringen krimpt Kloof tussen arm en rijk wordt steeds groter Arbeidsregels worden te weinig nageleefd Vrouwen blijven achtergesteld.

Voor- en nadelen van globalisering/vrijhandel (Trendartikel Retail 2020) Voordelen: Glocalisering (globalisering met een lokaal tintje om beter aan te sluiten op de lokale marktomstandigheden. ) Vb: MacDonalds: NL = MacKroket Arabische wereld = MacArabia India = MacMaharaja Kleinere winkels profijt Samenwerking regio Snellere levertijd Nadelen: -------

Voor- en nadelen van globalisering/vrijhandel (NRC) Voordelen: ------ Nadelen: Uitzonderlijke risico’s Gebrek aan toezicht Protectionisme Te weinig zelfreflectie  Er wordt te gemakkelijk aangenomen dat vrijhandel/globalisering goed is! (Theorieën moet je altijd bekritiseren vooral in tijden van crisis).

Terugblik 3 Voorwaarden voor globalisering/global shift? Welke 3? Economische Technische Politieke Noem de vier kernbegrippen van de theorie van Ullman. (Ruimtelijke) Complementariteit Tussenliggende mogelijkheid/hindernis Transporteerbaarheid Afstandsverval

Kolonisatiegolven Azië VOOR 1492: Handelsposten

Spanje hegemoniale macht (machtigste land ter wereld)

Imperialisme begint (laatste witte plekken op de kaart worden gevuld [vooral Afrika]).

Vlak voor WO1 (Engelse hegemoniale macht!)

Vlak voor WO2

De-kolonisatie (na WO2 landen zwak)

(afspelen)

Paragraaf 4.4 (India en GB) Wat zie je hier? Hoe komt dit ? Provincies opgedeeld naar hoeveelheid % Moslims/Hindoeïsten >70%

Paragraaf 4,4 Verenigd Koninkrijk en India in wereldperspectief

Paragraaf 4,4 Paragraaf 4 geeft inzicht vanaf wanneer en hoe globalisering zich verspreid heeft! Dit aan de hand van het vb: GB en India Verstedelijking: Oorsprong in Middeleeuwen Grote verstedelijking vanaf de industriële revolutie Industrialisatie begon in de Midlands (Groot-Brittannië) en verspreidde zich vanaf daar over Europa (zie fig. 4,27) Tegenwoordig is er in de blauwe banaan sprake van de-industrialisatie, Waarom? Antw: Productiekosten drukken, strenge wetgeving milieu + arbeidsrecht  Nu: gericht op zakelijke dienstverlening in de Primate Cities. (= Metropool) VB: Londen, New York, Parijs etc.

Toenemende ongelijkheid Door globalisering groeit regionale ongelijkheid VB:China VS Engeland Sociale ongelijkheid: Betrekking op bevolkingsgroepen

India als wingewest Periode 1800 – 1914 wordt Imperialisme genoemd. West-Europese landen streden om de laatste “witte plekken” op de kaart Dit voor: Beste afzetmarkten Meeste grondstoffen Verenigd Koninkrijk liep in deze race voorop.

Indirect Rule India had 20x zoveel inwoners als het koloniale moederland (Verenigd Koninkrijk [VK]) Hoe kon men India domineren? Via zogenaamde indirect rule VK ging samenwerken met bestaande machtspatronen (Sultans) Op deze manier introduceerde men langzaam aan: De Engelse wetten en regels Engelse taal Engelse gezondsheidszorg etc.

Functie India Kolonies kunnen 2 functies hebben als: Exploitatiekolonie OF Vestigingskolonie India diende als zogenaamde Exploitatiekolonie (=Uitbuiten) India was belangrijk als leverancier van landbouwproducten De goederen moesten zo snel mogelijk naar VK; daarom een spoorwegennet (Fig 4,30) India diende ook als afzetmarkt, ze werden overladen met machinaal gemaakte kledij. Welvaart bleef uit in India vanwege: Winsten stroomden terug naar het moederland Hoge bevolkingsgroei van de bevolking Australië is een voorbeeld van Vestigingskolonie

Steden en Megasteden in India Urbanisatiegraad = laag (30%) 4 in 1 cities: Oude administratieve en religieuze centra Koloniale stad (brede boulevards) Post-moderne stad (Skyline) Krottenwijken (=bustees)

Problemen in de megastad Problemen zijn uiteraard: Bevolkingsdichtheid (overbevolking/ snelle bevolkingsgroei) Verkeerscongestie Luchtverontreiniging Arbeidsonrust (stakingen) Constante toestroom migranten vanuit het platteland (ruraal-urban migratie)! Daardoor belanden velen in de informele sector. Deze problemen spelen op drie schaalniveaus : Lokaal Regionaal Nationaal

Wordt de kloof breder in India? Globalisering is in India een succesverhaal maar ongelijkheid neemt wel toe! Aan de ene kant werken nog veel mensen in de landbouw Aan de andere kant is er een grote middenklasse aan het ontstaan. Sommige regio’s zijn daardoor verdeeld. Ze zijn fragmentarisch (gedeeltelijk) gemoderniseerd.

Kapitalisme vs Communisme Planeconomie Overheid bepaalt wat, waar en hoeveel er geproduceerd word. De staat bepaald wat goed is voor het volk, want het volk = de staat. VB: Sovjet-Unie/Cuba Zorg (gratis) Opleiding (gratis) Woning (bijna gratis) Probleem? De economie goed draaiende te houden (= uiteindelijke val van SU) Hoge kosten overheid (iedereen is in overheidsdienst) Veel corruptie Kapitalisme Vrijemarkteconomie Er wordt handel gedreven volgens vraag & aanbod Ieder individu bepaalt alles voor zichzelf, de staat doet (bijna) niets VB USA: Eigen zorg (min 10.000,- p/j) Eigen opleiding (50.000,- p/j) Eigen woning Etc Probleem? De zwakkere van de samenleving vallen buiten de boot!!! (zorg dragen voor je eigen succes  ‘American Dream’ van krantenjongen tot miljonair! ) Lage kosten overheid (iedereen is vrij om te werken wat, waar en wanneer hij/zij wil) Minder corruptie (minder inmenging overheid, kans op corruptie kleiner). Dit was India eerst, met zijn kastenstelsel! In praktijk loopt het land nog steeds niet soepeltjes

Voor nu: Nog vragen ? Oefenopdrachten