Diabetes Deskundigheidsbevorderingspakket Module : Diabetische Voet Nationaal Project Diabetische Voet : multidisciplinaire samenwerking in de eerste lijn Diabetes Project Vlaanderen Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

een kleine wonde kan ernstige problemen veroorzaken Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

ernst van het probleem Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

frequentie 15 % van diabeten ontwikkelen ooit een voetulcus 45 - 65 j : 15 x meer beenamputaties bij diabetes > 65 j : 25 x meer 50 % (40-70 %) van alle majeure amputaties zijn het gevolg van diabetes Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

prevalentie ulcera en amputaties leeftijd ulcera amputaties 20-59 j 2 % 1 % 60-69 j 6 % 2 % 70+ j 8 % 3 % Neil et al. Diab Med 89:6:608-13 Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

recidiefkans recidief ulcus : na 1 jaar : 44 % na 3 jaar : 61 % na 5 jaar : 70 % recidief amputatie : amputatie ander been : 50 % na 4 jaar Apelqvist et al. J Int Med 93;233:485-91 Ebskov, Josephson. Prosth Orth Int 80;4:77-80 Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

diabetische voet : kosten per casus voor voor totaal (in BF) mutualiteit patiënt preventie 23.050 3.197 26.967 ulcus : curatief 143.548 16.672 160.221 kleine amputatie 485.996 45.208 531.204 grote amputatie 1.157.292 129.516 1.286.808 % dat patiënt zelf moet betalen = hoogst bij preventie (12% versus 9-10%) K. Van Acker, Antwerpen Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001© *

diabetische voet : kosten per casus voor voor totaal (in Euro) mutualiteit patiënt preventie 570 79 668 ulcus : curatief 3553 413 3966 kleine amputatie 12030 1119 13149 grote amputatie 28646 3206 31852 % dat patiënt zelf moet betalen = hoogst bij preventie (12% versus 9-10%) K. Van Acker, Antwerpen Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001© *

bij patiënten bij artsen weinig aandacht voor dit probleem bij patiënten bij artsen Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

geloof je oren niet anamnese inspectie gemist voetpathologie 31% 86 % 64 % ulcus voet 6.9 % 8.3 % 24 % Apelqvist, Sweden, 95 Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

voetinspectie bij diabetoloog binnen met kousen aan 20 % voeten bekeken binnen met kousen uit 80 % voeten bekeken Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

late verwijzing gemiddeld 188 dagen tussen ontstaan van ulcus en verwijzing naar voetkliniek indien verwijzing binnen de 25 dagen : 79 % minder amputaties Apelqvist, Sweden Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

fysiopathologie Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

motorisch autonoom sensiebel DIABETES neuropathie motorisch autonoom sensiebel Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

sensiebele neuropathie wonde door knellend schoeisel Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

autonome neuropathie kloven => surinfectie => wonden Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

motorische neuropathie ingezakt voetgewelf Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

ontstaan van malum perforans Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

Charcot arthropathie Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

motorisch autonoom sensiebel DIABETES neuropathie motorisch autonoom sensiebel vormafwijkingen hoge druk trauma DIABETISCHE VOETWONDE Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

limited joint mobility Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

limited joint neuropathie mobility DIABETES limited joint neuropathie mobility motorisch autonoom sensiebel vormafwijkingen hoge druk trauma DIABETISCHE VOETWONDE Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

arteriële insufficiëntie Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

limited joint neuropathie arteriële mobility insufficiëntie DIABETES limited joint neuropathie arteriële mobility insufficiëntie motorisch autonoom sensiebel vormafwijkingen hoge druk trauma DIABETISCHE VOETWONDE Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

interactieve bespreking over screening van riricovoeten Hoe kan men nagaan of een diabeet een verhoogd risico heeft om voetwonden te ontwikkelen ? Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

fotoposter Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

gele vouwkaart Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

risicogroepen 0 geen risicofactoren 1 enkel neuropathie 2 neuropathie + orthopedische misvorming a = licht : prominente MT-koppen of hamertenen of hallux valgus gr. 1-2 b = zwaar : ernstiger orthoped. afwijkingen 3 hoog-risicovoet één van de volgende condities : - Charcot arthropathie - voorgeschiedenis van ulcus of amputatie - perifeer vaatlijden Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

registratiekaart Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

verwijsbriefje Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

casussen hoe hoog is risico ?  risicogroep educatie ? schoeisel ? voetzorg ? follow-up ? Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

casus 1 callus : aanwezig monofilamenten : niet gevoeld pulsaties : aanwezig risicogroep ? educatie ? schoeisel ? voetzorg ? follow-up ? Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

risicogroepen ? Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

0 geen risicofactoren 1 enkel neuropathie risicogroepen 0 geen risicofactoren 1 enkel neuropathie Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

educatie ? Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

educatie traumata vermijden : - nooit blootvoets lopen - dikke kousen - schoenen : goed schoeisel, ook binnenskamers steeds met handen in schoenen voelen - oppassen met warmtebronnen - geen "badkamerchirurgie" - goede voethygiëne : nagels, eelten, hydratatie wonden tijdig bemerken : - regelmatige inspectie  onmiddellijk reageren Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

schoeisel ? Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

schoeisel kousen : - voldoende dik - geen ruwe naden - niet knellen aan het been schoenen : - veter- of velchrosluiting - ruim, maar toch voeten goed omsluiten - plaats voor inlegzooltje - geen hoge hakken - geen puntige tippen - gesloten aan de tenen - geen oneffenheden binnenin Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

schoeisel Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

schoeisel Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

Geachte mevrouw, mijnheer,   Gelieve mijn patiënt, die een hoog risico heeft voor wonden aan de voeten, te helpen bij het kiezen van aangepast schoeisel. De schoenen dienen de volgende eigenschappen te hebben : · goed sluiten aan de wreef met veters of velchro, zodat de voet goed vast zit en niet kan schuiven ·     voldoende ruim zijn, maar toch de voeten goed omsluiten ·     plaats bieden voor een inlegzooltje ·     geen hoge hakken ·     geen puntige tippen ·     gesloten zijn aan de tenen ·     geen oneffenheden vertonen binnenin. Met dank, Dr. X Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

pedicure / podoloog ? Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

pedicure / podoloog preventieve zorg : - nagelverzorging - eelt verwijderen - enz. educatie !! Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

casus 2 callus : aanwezig monofilamenten : niet gevoeld pulsaties : aanwezig risicogroep ? educatie ? schoeisel ? voetzorg ? follow-up ? Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

risicogroepen 0 geen risicofactoren 1 enkel neuropathie 2 neuropathie + orthopedische misvorming a = licht : prominente MT-koppen of hamertenen of hallux valgus gr. 1-2 b = zwaar : ernstiger orthoped. afwijkingen Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

hallux valgus graad 1 mediale bunion 2 hoek < 20 ° 3 hoek 20 - 40 ° 4 hoek > 40 ° (+ overlapping 2de teen) Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

casus 3 callus : aanwezig monofilamenten : niet gevoeld pulsaties : afwezig risicogroep ? educatie ? schoeisel ? voetzorg ? follow-up ? Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

risicogroepen 0 geen risicofactoren 1 enkel neuropathie 2 neuropathie + orthopedische misvorming a = licht : prominente MT-koppen of hamertenen of hallux valgus gr. 1-2 b = zwaar : ernstiger orthoped. afwijkingen 3 hoog-risicovoet één van de volgende condities : - Charcot arthropathie - voorgeschiedenis van ulcus of amputatie - perifeer vaatlijden Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

casus 4 callus : aanwezig monofilamenten : niet gevoeld pulsaties : aanwezig wat is belangrijkste therapeutische maatregel ? hoe snel verwijzen ? Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

drukontlasting wonde niet op steunvlak : - schoeisel aanpassen : vb. sandaal - vilt wonde op steunvlak : - rust - wondschoenen : vb. Barouk - casting - vilt - silicone Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

voetwonde meestal snelle verwijzing nodig wonde t.h.v. drukpunt wonde dicht bij bot arteriële insufficiëntie belangrijke infectie Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

praktische oefening schoenen en kousen uitdoen per 2 inoefenen van - inspectie voeten, kousen, schoenen : waar op letten ? wat is OK, wat niet ? - palpatie pulsaties - detectie neuropathie oefenen van zelfinspectie Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

aftekenen van voetcontouren Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

Semmes-Weinstein monofilament neuropathie opsporen Semmes-Weinstein monofilament Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

neuropathie opsporen monofilament in uw educatiefolder Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©

monofilamenten Smith&Nephew : Kareelovenlaan 3b 02 / 702 29 11 1140 Brussel Distrac : Naamsesteenweg 163 016 / 23 21 91 3001 Leuven Bailey instruments : 527 Wilbraham Road 0044 / 161 860 5849 Chrolton-cum-Hardy Manchester M21 1UF United Kingdom Owen Mumford : Brook Hill 0044 / 199 381 2021 Woodstoch www.owenmumford.com Oxford OX20 1TU United Kingdom ook te verkrijgen via voetcommissie VDV tel. 09242 85 43 of e-mail diab.voetproject@diabetes-vdv.be Diabetes Project Vlaanderen VDV-WVVH 2001©