TOEPASSING VAN DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK IN DE DIABETESVOEDING Dominique Verburgh diëtiste diabeteseducator

Diabetesvoeding Wat is de actieve voedingsdriehoek Voorstelling van de voedingsdriehoek Koolhydraten Vetten Toepassing van de voedingsdriehoek in diabetesvoeding

1. Diabetesvoeding Diabetesvoeding: vroeger: beperking van de Kh nu: - voldoende Kh, nl. 50-55 En% - eiwitten: 10-15 En% - vetten: 30-35 En%; waarvan VVZ: max 10 En% EOVZ: > 10 En% MOVZ: 5.3-10 En% omega 3: 1.3-2 En% cholesterol: max 300 mg !!! Dit zijn de normen voor een gezonde voeding!!!

2. Wat is de driehoek? een hulpmiddel bij het samenstellen van een gezonde, gevarieerde voeding geeft een overzicht van de voedingsmiddelen die Kh bevatten en welke soort Kh sinds 2005 wordt ook aandacht besteed aan beweging

3. Voorstelling van de driehoek 1 bewegingsvak: dagelijks bewegen = noodzakelijk 7 voedingsvakken: alle levensnoodza- kelijke voedingsmiddelen: niet kcalorische dranken graanprodukten en aardappelen groenten fruit melkprodukten vlees/vis/ei vetten

3. 1 restvak: = het toemaatje, = alle niet levensnoodzakelijke voedingsmiddelen grotere behoefte aan voedingsmiddelen uit de grote groepen binnen elke groep = variatie belangrijk

4. Koolhydraten Benaming koolhydraten = gluciden = sacchariden suikers = snelle suiker suiker = saccharose = sucrose = tafelsuiker Rol = belangrijkste bron van En zorgen ervoor dat de glycemie constant blijft 1 g levert 4 kcal

Soorten Enkelvoudige Kh = snelle suikers glucose, fructose, lactose, saccharose snelle opname in de bloedbaan  snelle stijging van de glycemie in alle zoetigheden en frisdrank (topje van de driehoek) 2. Meervoudige Kh = trage suikers zetmeel geleidelijke opname in bloedbaan  geleidelijke stijging van de gly aardappelen, brood en pasta’s

Factoren die de opname van Kh wijzigen: eiwitten, vezels en vetten consistentie bereidingswijze samenstelling van de maaltijd

55 % van de totale En-opname, waarvan max 10 % snelle suikers Hoeveel 55 % van de totale En-opname, waarvan max 10 % snelle suikers Enkele voorbeelden: 5 citroenkoekjes vitalinea = 7.4 g snelle suiker 3 chocoladekoekjes vitalinea = 8 g snelle suiker 1 regel gewone melkchocolade = 21 g snelle suiker 1 stuk fruittaart = 20 g snelle suiker

5. Vetten Verschillende soorten vetzuren in de voeding: Verzadigde: van dierlijke oorsprong: vlees, melk, melkprodukten, boter, behalve vis 2 plantaardige vetten: palm- en kokosvet harde vetten doen LDL stijgen

Onverzadigde: Enkelvoudig onverzadigd in olijf- en arachideolie, noten en vloeibare bereidingsvetten doen LDL dalen en HDL stijgen

Meervoudig onverzadigd doen LDL dalen Omega 3: koolzaad-, lijnzaad- en walnotenolie en vette vis Omega 6: zonnebloem-, soja-, saffloer- en maïsolie Omega 3 VZ: daling van de triglyceriden, verminderde samenklontering van de bloedplaatjes en minder hartritmestoornissen

Sterolen en stanolen belemmeren de cholesterolopname ter hoogte van de darm Transvetzuren ontstaan bij het industrieel harden van olie  geharde plantaardige vetten = verzadigd vet doen LDL stijgen en HDL dalen

Verschillende soorten cholesterol in bloed: HDL = goede cholesterol LDL = slechte cholesterol Triglyceriden = vet in bloed

Toepassing in de voeding: VVZ en transvetzuren doen LDL stijgen  diabeten: beperking van deze VZ én van cholesterol (diabeten = gevoeliger voor cholesterol in voeding dan niet-diabeten)

6. Toepassing van de driehoek in diabetesvoeding

BEWEGING voor volwassenen: min dagelijks 30 minuten tips: * kleine boodschappen met fiets of te voet * bushalte vroeger afstappen * de trap nemen in plaats van de lift * de auto wat verder parkeren

Voordelen van extra beweging: daling van de kans op HVZ, hypertensie, osteoporose, diabetes 2, obesitas en dikke darm kanker verkrijgen van méér spieren en minder vet, sterkere botten, een betere conditie en verbeterde slaap vermindering van kans op depressie mogelijkheid tot ontspanning

2. VOCHT niet kcalorische dranken: water, koffie, thee, light frisdranken, magere, niet gebonden groentensoep levert geen Kh behoefte: 1.5 l

3. GRAANPRODUKTEN EN AARDAPPELEN aardappelen, pasta, rijst, brood, corn flakes, beschuit leveren Kh onder vorm van zetmeel daarnaast ook leveranciers van plantaardige eiwitten, onoplosbare vezels, vitaminen en mineralen geef voorkeur aan donkere soorten

4. GROENTEN hoeveelheid Kh = te verwaarlozen leveren oplosbare vezels, vocht, vitamines en mineralen, anti-oxydanten oplosbare vezels: tragere opname van glucose ter hoogte van de darm  tragere gly-stijging eet 2/dag groenten zorg voor voldoende variatie

5. FRUIT levert fructose (= vruchtensuiker) daarnaast ook nog vitamines, mineralen, vocht, oplosbare vezels en anti-oxydanten alle fruit = toegelaten, bananen en druiven = afgeraden max 3 stukken per dag, verdeeld over de dag liefst vers fruit vermijd fruitsap

6. MELKPRODUKTEN melk, yoghurt, karnemelk en pudding leveren lactose vaste kazen en platte kaas: geen lactose daarnaast ook dierlijke eiwitten, Ca, vitamine B2 en verzadigde vetten kies voor magere en halfvolle produkten en voor yoghurt met zoetstof

7. VLEES, VIS, EIEREN EN PEULVRUCHTEN vlees, vis en eieren leveren geen Kh wel dierlijke eiwitten, vitamine B12, ijzer en (verzadigde) vetten beperk portie vlees tot 120 g in warme maaltijd en tot 60 g als beleg op brood vervang vlees min 2 maal per week door vis

8. SMEER- EN BEREIDINGSVETTEN leveren geen Kh, wel vetten en vetoplosbare vitamines margarine bevat evenveel vet als boter  geef de voorkeur aan minarine kies smeer- en bereidingsvetten met < 1/3 verzadigde vetten gebruik vloeibare bereidingsvetten

9. RESTGROEP alle niet levensnoodzakelijke voedingsmiddelen: chocolade, pralines, koekjes, gebak, confituur, choco, alcohol, chips, vetrijke sausen, mayonaise leveren snelle Kh, dikwijls ook veel verzadigde vetten, alcohol of zout confituur met verlaagd suikergehalte = goed voor diabeten (teveel eiwitten = nierbelasting) vermijd produkten met fructose

kies als chocolade de gewone met suiker of met maltitol koekjes: voorkeur = Vitalinea geef de voorkeur aan droge sherry, witte of rode wijn, schuimwijn en champagne eet geen chips, ook geen light vervang de mayonaise door dressing

BESLUIT: TRAGE SUIKERS: - graanprodukten en aardappelen - fruit - melkprodukten SNELLE SUIKERS: - restgroep

Tot slot... 10 geboden voor een gezonde voeding zorg voor een goed lichaamsgewicht de actieve voedingsdriehoek is de basis voor het voedingsadvies van de diabeet vermijd vetten en vooral de verzadigde eet vezelrijk wees matig met zout vermijd kant en klare produkten kunstmatige zoetstoffen zijn een handig hulpmiddel

drink voldoende eet dagelijks 2-3 stukken fruit en 1-2 porties groenten eet min 1 maal per week vis

Nog vragen? Dank voor uw aandacht!