‘Het voeren van een loopbaandialoog: moeilijker dan gedacht ‘Het voeren van een loopbaandialoog: moeilijker dan gedacht!’ Projectgroep RXH 28 oktober 2008 Dr. Frans Meijers

De loopbaan centraal: waarom? Kwalificatiewinst én betere motivatie (LOB/SLB als vangnet en trampoline) Opkomst kennis/diensteneconomie: noodzaak om hoofd, hand én hart te ontwikkelen (incl. zelfsturing) Burgerschap in een geïndividualiseerde samenleving: zelfsturing

Hoe loopbaanzelfsturing te bevorderen? Loopbaanzelfsturing is geen louter cognitief-rationeel proces. Loopbaanzelfsturing: ‘Wat brengt mij in beweging?’ ‘Waarvoor wil ik in beweging komen?’

Onderzoeksbevindingen 1990-2008 1. Onderzoek naar krachtige leeromgevingen (o.a. Lodewijks): méér motivatie en betere transfer van theorie naar praktijk naarmate de leersituatie levensechter is 2. Onderzoek naar leren (o.a. Simons): leren is sociaal-constructivistisch proces. Aan kennis moet betekenis worden gegeven (‘betekenisgericht leren’) 3. Onderzoek naar schoolsucces van minderheden (o.a. Tinto): essentieel is het leren in groepen plus het gevoel tot een gemeenschap te behoren

Kenmerken van een krachtige loopbaanleeromgeving (v)mbo Essentieel is combinatie van probleem- en vraagsturing Probleemsturing is: levensechte problemen centraal met levensechte probleemeigenaren Vraagsturing is niet:’de leerling is zelf verantwoordelijk voor zijn eigen leerproces’ (laissez-faire à la Studiehuis) Vraagsturing is wel: met de leerling een loopbaangerichte dialoog voeren op basis van concrete ervaringen

Loopbaangerichte leeromgeving (v)mbo 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 OO LD VMBO-groepen: 87 MBO-bol: 98 MBO-bbl: 41 theorie (score > 3.5)

Communicatie met leerlingen in 24 bpv-gesprekken OVER TEGEN MET ONDUIDELIJK Economie 21% 67% 4% 8% G & W 14% 73% 13% 0% ICT 41% 38% 15% 6% Techniek 14% 75% 8% 3% Totaal 21% 65% 9% 5%

Studieloopbaanbegeleiding hbo Studenten spreken over hun loopbaan vooral met klasgenoten Met slb-er 1-4 maal per jaar contact. Slb-er bepaalt de inhoud van het gesprek, aldus 50% van de respondenten Met begeleider uit praktijk worden zelden tot nooit over loopbaan gesproken

Inhoud slb-gesprekken in hbo Opleiding Studie- Zelf-/toekomst- Werk/loop- voortgang beelden baanactie Zorg 2,9 2,4 2,3 Techniek 2,7 2,1 2,1 Economie 2,7 2,1 2,1 Onderwijs 2,9 2,4 2,3 Agrarisch 2,8 2,3 2,4 Totaal 2,8 2,2 2,2 Over studievoortgang wordt het meeste gesproken (maar ook niet veel); over zelf- en toekomstbeeld en over acties met betrekking tot werk en loopbaan wordt slechts sporadisch gesproken

Loopbaancompetenties Competenties HBO (V)MBO Loopbaanreflectie 2,57 2,7 Werkexploratie 2,43 Loopbaansturing 2,24 2,4 Netwerken 2,38 2,4

COLO-onderzoek: resultaten vragenlijst BPV-plaats schiet tekort wat betreft Coaching Reflectiviteit leerdoelen verhelderen nadenken en spreken over werkervaringen

COLO-onderzoek: resultaten interviews  Er zijn wel warme relaties maar die zijn gericht op   ·        het oefenen van vaardigheden ·        socialisatie op de werkplek ·        resultaat: (ongeplande en dus onvoorspelbare) beroepsvolwassenheid  2. Geen ruimte voor reflectie ·        vertraagde tijd ontbreekt ·        praktijkopleiders/begeleiders hebben slechts oog voor reproductief leren 3 Het contact tussen ROC en bedrijf over de leerling is vooral procedureel ·        niet gericht op ervaringen van de cursist in het bedrijf ·        niet gericht op het leerproces, slechts op de uitkomsten ervan ·   niet gericht op het produceren van een leervraag

Integrale loopbaanbegeleiding Intakegesprek Persoonlijk Ontwikkelings Plan (POP) Instroom- assessment POP-gesprekken Doorstroom- assessment Reflectie- verslagen Portfolio Uitstroom- assessment Praktijk-evaluaties Voortgangsgesprekken (inclusief inter- en supervisie)

De structuur van een dialogische school Praktijkgericht onderwijs * probleemgestuurd * praktijkgericht * praktijkgestuurd Samenwerking met het regionale bedrijfsleven * verdeelde verantwoordelijkheid * samen afspraken maken over begeleiding * samen ontwerpen van leersituaties * samen innoveren

Oplossing: trialoog Zoveel mogelijk ‘drie-gesprekken’ over vakbekwaamheid: ontwikkelingen in de markt en de technologie beroepsdilemma’s keuzemogelijkheden goede leeromgeving sterke kanten van de leerling

Voor nuancering en detaillering www.frans-meijers.nl