Organismen reageren op prikkels Inleidende begrippen Organismen reageren op prikkels

Wat zijn prikkels? Prikkel = veranderingen waarop organismen reageren. → Bv. je ogen toeknijpen als er fel licht op invalt. Prikkels Receptoren Uitwendige prikkel: verandering in de omgeving lokt reactie uit; Inwendige prikkel: verandering in het lichaam van het organisme lokt reactie uit; Chemische prikkel: stoffen die prikkelend werken. Fysische prikkel: druk, zwaartekracht, licht, geluid … Effectoren Conductoren Samenhang Prikkeldrempel = minimumsterkte van een prikkel < minimumsterkte  prikkel niet waarneembaar; = minimumsterkte  prikkel waarneembaar; > minimumwaarde  prikkel waarneembaar + reactie.

Welke structuren registreren de prikkels? Receptoren = cellen gevoelig voor bepaalde prikkels. Prikkels Receptoren Receptoren maken deel uit van zintuigen; Ze hebben een bepaalde zin. Effectoren Conductoren Samenhang Zin = het vermogen om je zintuigen te gebruiken Horen  gehoor; Zien → gezichtsvermogen; Voelen → tastzin; Proeven → smaakzin; Ruiken  reukzin.

Welke structuren reageren op prikkels? Effectoren = werking van spieren en klieren Prikkels Receptoren Werking spieren: zij brengen een beweging tot stand (= reactie); Sapafscheiding: klieren scheiden sappen af (= reactie). Effectoren Conductoren Samenhang

Hoe worden de signalen getransporteerd? Conductoren = zenuwstelsel en hormoonstelsel werken als geleider tussen receptoren en effectoren. → Ze zorgen ervoor dat het signaal (impuls) van de receptor tot bij de effector komt. Prikkels Receptoren Effectoren Conductoren Samenhang

Samenhang: receptoren – conductoren - effectoren Prikkel Prikkels Receptoren Receptor Signaal Effectoren Conductoren Samenhang Conductor Signaal Effector Reactie

Met zintuigen kan je prikkels waarnemen Met zintuigen kan je prikkels waarnemen. Ze bevatten receptoren waarmee dit mogelijk is. Het oor Het oog

Klieren scheiden sappen af. Bv. Zweetklieren produceren zweet. Zweetklieren zijn effectoren.

Spieren trekken samen  beweging. Spieren zijn effectoren.

Het oor Het oog Inwendige prikkel: dorst Reactie: drinken

Het oor Het oog Uitwendige fysische prikkel: klap tegen het oog ontvangen. Inwendige chemische prikkel: stoffen die vrijkomen bij weefselbeschadiging. Reactie: ontsteking met plaatselijke zwelling en roodheid.