Het spijsverteringsstelsel De verteringssappen

Ligging verteringsorganen: Voornamelijk in de romp Onder het middenrif

Mondholte, keelholte, slokdarm Vertering begint in mondholte Gebit: voedsel kleine stukjes (oppervlakte vergroot) 3 Speekselklieren : speeksel 1,5 L/24u water Slijm Enzym voor zetmeel: amylase Amylase Zetmeel maltose Ph 6.6 ( 6-7,5) Onder invloed van autonome zenuwstelsel Bv. zien, ruiken citroen  watertanden

slikken Slikken : Neusholte afgesloten met huig Luchtpijp afgesloten met strotklepje  voedsel naar slokdarm

maag Pepsine : Eiwitten polypeptiden Bouw: Constant in beweging Begin : slokdarmkringspier Gespierde maag Einde : maagportier Constant in beweging Tijdelijke opslagplaats voedsel Maagsapklieren maagsap: water zoutzuur  bacteriën gedood slijm  bescherming maag Inactief enzym voor eiwitten : pepsinogeen In contact met zoutzuur pepsinogeen pepsine Pepsine + pepsinogeen pepsine (= + terugkoppeling) Ph optimum : 2,3 Pepsine : Eiwitten polypeptiden

Maagwand/ darmwand Lever+galblaas

Openen en sluiten maagportier Afhankelijk van de pH in de twaalfvingerige darm : normaal pH=8 – 9  kringspier maag ontspant zich  komt zure brij in darm PH laag  kringspier sluit  darmsap + alvleessap PH stijgt

twaalfvingerige darm, lever, galblaas en alvleesklier In twaalfvingerige darm : afvoerbuizen van lever en alvleesklier Lever galblaas galbuis gal twaalfvingerige darm Gal emulgeert vetten Alvleesklier  alvleessap: Enzymen vertering : amylase : Zetmeel maltose Trypsine  polypeptiden  korte polypeptiden Dipeptidasen  korte polypeptiden  dipeptiden , tripeptiden Lipase vetmoleculen  glycerol+ 3 vetzuurmoleculen

Emulgeren en afbraak vetten

Dunne darm disachariden : maltase, lactase, sacharase Voedselbrij ph 7 (door vetzuren is PH gedaald) Bouw: Gespierde laag ( lengte en dwarsspieren) Darmplooien met darmvlokken Darmsapklieren  darmsap: Water Enzymen voor : disachariden : maltase, lactase, sacharase Peptidasen : dipeptiden en tripeptiden  aminozuren  Voedingsstoffen opgelost Verteringsproducten worden door darmwand heen opgenomen in bloed

Vertering van koolhydraten en eiwitten

Blindedarm, dikke darm, endeldarm Blindedarm op overgang dunne darm-dikke darm Uitstulping = appendix of wormvormig aanhangsel Dikke darm 1m Functie: Neemt water op  voedselbrij ingedikt ( als niet: diarree) Veel bacteriën  enzym  vertering cellulose tot glucose Vervoert onverteerde resten endeldarm  kringspier=anus  ontlasting

Spijsverteringstelsel bij dieren