Voor de groeiende wereldbevolking voedselproductie Voor de groeiende wereldbevolking

Opbrengst van de voedingsgewassen zo hoog mogelijk maken Door abiotische en biotische factoren zo optimaal mogelijk te laten zijn Voor voedingsgewassen: Bemesting bodembewerking bescherming ziekten en plagen Planten : Water en ionen uit bodem als voedingsstoffen  organische stoffen van planten door oogsten en uitspoeling op landbouwgrond mineralen aan kringloop van stoffen onttrokken Uitspoeling : met regenwater zakken mineralen weg naar diepere lagen.

Bemesting/ bodembewerking Bemesting mineralen toegevoegd aan bovenste bodemlaag Kunstmest (nitraat en fosfaat) Stalmest uitwerpselen en urine van dieren Als gier of in vaste vorm vermengd met stro Reducenten in bodem breken mest af  mineralen komen vrij. grond wordt luchtiger en kruimeliger Bodembewerking  bodemgesteldheid verbeterd (ploegen eggen) meer zuurstof beschikbaar Planten wortelen beter Reducenten kunnen functie beter uitvoeren

Monocultuur Monocultuur: Op groot landbouwareaal maar 1 soort gewas geteeld Vergroot kans op plagen voldoende voedselaanbod Ziekten breiden zich sneller uit Plantenziekten en insectenvraat kunnen opbrengst sterk verminderen  beschermen door middel van chemische bestrijdingsmiddelen of biologische bestrijding

Chemische bestrijding Laatste 50 jaar veel pesticiden = chemische bestrijdingsmiddelen tegen ziekten en plagen. Insecticiden ( bestrijdingsmiddelen tegen insecten) Herbiciden (bestrijdingsmiddelen tegen onkruid) Voordeel : effectief Nadeel: - niet soortspecifiek : Ze doden veel soorten organismen ook onschadelijke. ook predatoren gedood! ( zijn wel nodig) - al snel resistentie tegen het bestrijdingsmiddel

resistentie In populatie individuen met gemuteerde genen waardoor ze resistent zijn tegen het gebruikte middel planten zich voort  na enkele generaties resistente populatie  nieuwe plaag  hogere concentratie moet worden gebruikt van pesticide of ander pesticide  ……

gevolgen persistentie Een aantal pesticiden zijn persistent: zeer langzaam afgebroken langs natuurlijke weg Bij dieren  pesticiden : opgeslagen in vetweefsel  Doorgegeven aan volgende schakel in voedselketen  Hopen zich op in dieren aan het eind van de voedselketen = accumulatie Ook accumulatie van andere stoffen o.a. zware metalen, PCB’s ( polychloorbifenylen ), dioxines Deel van de pesticiden komt terecht in grondwater, slootjes en rivieren water vervuild Drinkwater opgepompt uit grond….

PCB (bij verbranding dioxines) als isolatievloeistof in transformatoren en condensatoren, als hydraulische vloeistof, koelvloeistof, smeermiddel en als brandvertrager en stabilisator in kunststoffen, en verder in verf, inkt, lak, kit en lijm. Aangezien productie en gebruik van PCB's sinds 1985 volledig zijn verboden, zijn dit soort PCB-houdende producten al lange tijd niet meer in de handel. Maar een transformator gaat al gauw zo'n veertig jaar mee. Soms sterven zeehonden pas in een periode dat deze dieren hun vetreserves aanspreken, bijvoorbeeld bij voedselschaarste of verzwakking door ziekte. De vergiftiging kan zo ernstig zijn dat de dode dieren als chemisch afval moeten worden behandeld. PCB's worden in verband gebracht met verstoring van de ontwikkeling van jonge kinderen. Uit onderzoek is echter gebleken dat vooral de blootstelling vóór de geboorte van grote invloed is en dat in Nederland de ontwikkeling van kinderen die borstvoeding hebben gekregen niet onder doet voor die van flesgevoede kinderen. PCB's kunnen leverschade veroorzaken en het optreden van kanker bevorderen (carcinogeen). Ze kunnen geboorteafwijkingen veroorzaken (teratogeen) en aantasting van het afweersysteem (verminderde immuniteit). Ook kunnen PCB's een verstorende invloed uitoefenen op de hormoonhuishouding, dit betreft zowel de geslachtshormonen als schildklierhormonen. Verminderde vruchtbaarheid kan hiervan het gevolg zijn. .

Biologische bestrijding Plagen bestrijden met natuurlijke vijanden Vb Witte vliegen zuigen uit planten sappen Toxisch speeksel scheiden honingdauw uit  schimmels groeien  Grote schade aan komkommers en tomaten witte vlieg bestrijden met sluipwespen (verkocht als poppen door speciale bedrijven) Lokken met geuren of geluiden van schadelijke insecten. Gelokte dieren gedood of onvruchtbaar gemaakt vruchtwisseling

vruchtwisseling Vruchtwisseling of Wisselteelt: nooit twee jaar achter elkaar hetzelfde gewas op een bepaald stuk grond Doel  Ziekteverwekkers voor dit gewas uit bodem laten verdwijnen Bv aardappelteelt met ander gewas Anders : aardappelmoeheid (aardappelcystenaaltjes) Als 3 jaar lang andere gewassen  wormpjes gaan dood, daarna weer aardappelen

Verandering van erfelijke eigenschappen Doel : Voedselproductie verhogen door erfelijke eigenschappen van voedingsgewassen en van langbouwhuisdieren te veranderen Veredelen : meest gunstige eigenschappen geselecteerd voor verdere kruisingen hoop op combinatie van gunstige eigenschappen in 1 organisme (vruchtbaarheid , voedingswaarde) Recombinant DNA-techniek- resistentie tegen ziekten en plagen (afb20) bij landbouwhuisdieren bv. stier Herman

veeteelt Kunstmatige inseminatie: Sperma van stier met gustige eigenschappen opgevangen en ingebracht in baarmoeder van koeien In-vitrofertilisatie: Hormonen super-eisprong eitjes opzuigen in voedingsmedium bevruchten door zaadcelen  koe en stier met gunstige eigenschappen kruisen ontwikkelende eicellen worden ingebracht bij normale koeien = draagkoeien  kalfje met gunstige eigenschappen

bioindustrie Intensieve veehouderij =bio-industrie Veel dieren op weinig grond, veevoer gekocht bij veevoerbedrijven uit buitenland Leven in kooien, onnatuurlijk ; wel goed schoon te houden Mestvarkens op roosters poten! Legkippen in legbatterijen Vanaf 2003 geen legbatterijen meer Maar verrijkte kooi met zitstok zandbakje en draadgazen legnesten

Voer-mest Voedselproductie toegenomen door krachtvoer (90%uit buitenland) = Veevoer met speciale samenstelling uit verschillende grondstoffen Doel  optimale hoeveelheid melk, vlees of eieren Bevat veel energierijke stoffen en mineralen (stikstofhoudende minderalen en fosfaat) Bevat Hormonen en geneesmiddelen Mest: meer mest dan voor eigen bedrijf nodig is  (mineralenboekhouding) Mestoverschot mestafzet bij akkerbouwers Hoge vervoerskosten Op eigen grond verspreiden Soms akkers alleen om mest kwijt te raken Schadelijke gevolgen voor milieu

Biologische landbouw Oor gangbare methodes Voldoende voedsel en betaalbaar Nadelen voor milieu Biologische landbouw op aantal bedrijven in Nederland Kenmerken : diervriendelijk, Ruimte om los te lopen Biologisch geteeld veevoer Welzijn van dieren Dierengeneesmiddelen pas als dier ziek milieuvriendelijk Geen kunstmest Geen monoculturen Geen chemische bestrijdingsmiddelen Ziekteresistente rassen Zorg voor bodemstructuur en bodemleven Insectenplagen bestrijden met natuurlijke vijanden Producten = Ecologische voedingsmiddelen keurmerk