Echtscheiding: gevolgen voor kinderen Een pleidooi voor ondersteuning aan kinderen en ouders Tineke van den Berg

Inleiding http://www.youtube.com/watch?v=JeUXiMwgfwk Gevolgen echtscheiding Negatief: veel problemen, verdrietig Positief: vergroten van zelfstandigheid en zelfvertrouwen Programma’s voor hulpverlening kinderen KIES Zandkastelen JES! Kind Extra ontwikkelingstaken uitvoeren Krijgt geen instrumenten om ermee om te gaan Volwassenen Laat kind teveel in de steek

De ontwikkeling van een kind Geboren  ontwikkelen Bv: huilen  voeding brabbelen  aandacht krijgen Volwassene helpt om vaardigheden aan te leren Tijdens echtscheiding komen extra taken bij  vraagt inzet van ouders om hen hierbij te begeleiden

De ontwikkelingstaken van een kind Normale ontwikkelingstaken: Lichamelijk Verstandelijk Sociaal Emotioneel Extra ontwikkelingstaken: gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling

Extra ontwikkelingstaken voor kinderen, na het meemaken van een echtscheiding 4.1 Het aanvaarden van het einde van het huwelijk van vader en moeder Kind wil opgevoed worden door beide ouders Middel voor goede ontwikkeling Aanvaarden dat Ouders niet meer van elkaar houden Ouders niet meer bij elkaar willen wonen Afvragen ‘Had ik wel geboren moeten worden?’

Extra ontwikkelingstaken voor kinderen, na het meemaken van een echtscheiding 4.2 Losmaken van het conflict van de ouders Leren veel van ruzies ouders, hoe ze opgelost worden Genoodzaakt partij te kiezen -> leren dat ouders er samen verantwoordelijk voor zijn Houden zich bezig met ouders -> minder aandacht besteden aan gewone ontwikkelingstaken (school, vriendjes) Leren dat het niets te maken heeft met conflict Leren dat ouders er samen verantwoordelijk voor zijn

Extra ontwikkelingstaken voor kinderen, na het meemaken van een echtscheiding 4.3 Oplossen van het verdriet en het leren doormaken van een rouwproces Soms kinderen opgelucht Eerder geleerd met verdriet omgaan Leren wat bij hen helpt (wel/niet uiten) Rouwproces: gevoelens van verdriet en gemis Rouwtakenmodel van Psycholoog Worden 4 taken volbrengen na verlies van dierbare

Extra ontwikkelingstaken voor kinderen, na het meemaken van een echtscheiding 4.3 Oplossen van het verdriet en het leren doormaken van een rouwproces 4.3.1 Het aanvaarden van het verlies Verlies onder ogen kunnen zien Verstandelijk niveau: lukt (weet dat papa niet meer komt) Gevoelsmatig aanvaarden: meer tijd Lukt als ouders niet meer samen optrekken in omgeving kind ↔ Ontkenning Kunnen niet onder ogen zien Doen alsof niets is gebeurt (geloven dat ouders terug samenkomen) Kunnen niet met gevoelens omgaan

Extra ontwikkelingstaken voor kinderen, na het meemaken van een echtscheiding 4.3 Oplossen van het verdriet en het leren doormaken van een rouwproces 4.3.2 Het voelen van de pijn die het gevolg is van het verlies Verschillende emoties: verdriet, angst, schuldgevoelens Intensiteit van gevoel: hevigheid Uiten van gevoel: wel/niet uiten ↓ Onvoldoende kans om te leren omgaan met gevoelens Kunnen op onverwachte manier een – rol spelen: niet meer praten met ouder, geen emoties meer tonen

Extra ontwikkelingstaken voor kinderen, na het meemaken van een echtscheiding 4.3 Oplossen van het verdriet en het leren doormaken van een rouwproces 4.3.3 Het aanpassen aan een leven en een situatie waar de ander geen (dagelijks) deel meer van uitmaakt Grote veranderingen: verhuizing, nieuwe school, andere vriendjes Kleine veranderingen: geur van papa’s parfum, vuilnisbak buiten zetten

Extra ontwikkelingstaken voor kinderen, na het meemaken van een echtscheiding 4.3 Oplossen van het verdriet en het leren doormaken van een rouwproces 4.3.4 De (vertrokken) ouder een nieuwe plek geven in het veranderende leven en op die manier verder leven Op zinvolle manier vorm geven aan bestaande band met ouder Klein kind  band ontwikkelen met beide ouders belangrijk Niet even gemakkelijk: lukt niet om band te veranderen  staan ‘vinden van nieuwe plek’ in de weg bv: blijven kijken naar ‘moeder die hen verlaten heeft’ ‘vader die met andere vrouw vertrok’

Extra ontwikkelingstaken voor kinderen, na het meemaken van een echtscheiding 4.4. Oplossen van woede en zelfverwijt Kinderen worden boos op ouders Zwart-wit denken versterkt boosheid Leren de scheiding aanvaarden, los van persoon Leren dat zijzelf niet schuldig zijn aan echtscheiding

Extra ontwikkelingstaken voor kinderen, na het meemaken van een echtscheiding 4.5. Oplossen van woede en zelfverwijt ‘mama en papa zijn uit elkaar en dat verandert niet meer’  maar verlangen blijft naar vertrouwde leven 4.6. Het vormen van realistische, hoopvolle relaties Aangaan van realistische relatie met vader en moeder, ongeacht hun aandeel Door relatie met ouders verder te ontwikkelen  kind later zelf gezonde relaties opbouwen