Laboratory of Forensic Genetics and Molecular Archaeology Vader, vanwaar komen wij? - Nieuwe inzichten over onze herkomst via genetische genealogie Metaforum KULeuven 21 februari 2013 dr. Maarten Larmuseau Salvador Dalí – De volharding der herinnering (1931) maarten.larmuseau@bio.kuleuven.be

Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie

Genetica: een verhaal van genen en chromosomen Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Genetica: een verhaal van genen en chromosomen

- het leggen van vele puzzelstukjes DNA Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Wat zit er in mijn genen? - het leggen van vele puzzelstukjes DNA

Genetisch profiel of hoe we allemaal van elkaar verschillen Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Genetisch profiel of hoe we allemaal van elkaar verschillen

Genetische verschillen tussen individuen en populaties Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Genetische verschillen tussen individuen en populaties PCA van 500.000 SNPs van 1.300 Europeanen (Novembre et al. 2008, Nature)

Het gebruik van genealogieën Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Hoe waren de genetische verschillen in het verleden? Het gebruik van genealogieën

Het gebruik van de maternale lijn Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Hoe waren de genetische verschillen in het verleden? Het gebruik van de maternale lijn Vereenvoudigde fylogenetische mtDNA boom

Het gebruik van de maternale lijn Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Hoe waren de genetische verschillen in het verleden? Het gebruik van de maternale lijn Geografische verspreiding van mtDNA lijnen

Het gebruik van de paternale lijn Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Hoe waren de genetische verschillen in het verleden? Het gebruik van de paternale lijn Vereenvoudigde fylogenetische Y-chromosoom boom

Het gebruik van de paternale lijn Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Hoe waren de genetische verschillen in het verleden? Het gebruik van de paternale lijn Geografische verspreiding van Y-chromosoom lijnen

Overleefde Lodewijk XVII de revolutie? Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Historische vraagstukken met genetische bril Overleefde Lodewijk XVII de revolutie? Jehaes et al. (1998, EJHG)

Laatste rustplaats Richard III gevonden? Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Historische vraagstukken met genetische bril Laatste rustplaats Richard III gevonden?

Hoe groot was invloed Dzjengis Khan? Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Historische vraagstukken met genetische bril Hoe groot was invloed Dzjengis Khan? Zerjal et al. (2003, Am J Hum Genet)

Wat zijn de wortels van de Libische Toearegs? Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Historische vraagstukken met genetische bril Wat zijn de wortels van de Libische Toearegs?

Waren er Vikingen in N-O-Engeland? Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Historische vraagstukken met genetische bril Waren er Vikingen in N-O-Engeland? Bowden et al. (2008 Mol Phyl Evol)

Waar waren de Fenicische kolonies? Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Historische vraagstukken met genetische bril Waar waren de Fenicische kolonies? Zalloua et al. (2008 Am J Hum Genet)

Stand 21 Februari 2013: >1300 families Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Stand 21 Februari 2013: >1300 families Larmuseau et al. (2011, FSI:genetics)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Van Geystelen, Decorte & Larmuseau (2013, BMC Genomics)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Individuele genealogische resultaten = <0.1% = 4,2% Y-haplogroep lijnen = 9 haplogroepen met R (66,3%) & I (20,0%) (andere <5%) = >40 sub-haplogroepen met R1b1b2a1 (R-U106) (27,3%) R1b1b2a2* (R-P312*) (21,8%) I1* (I-M253*) (12,0%) R1b1b2a2g (R-U152) (10,3%) (andere <5%) Y-haplotypes = Families zijn perfect van elkaar te onderscheiden via 38 Y-STRs = 3,0% = 20,0% = 4,8% = 0,5% = 0,4% = 66,3% = 0,8% Larmuseau et al. (2012, EJHG)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Individuele genealogische resultaten Bevestiging/uitsluiting van recente voorouder & schatting tMRCA - Juridische stamboom versus biologische stamboom - Vb. ‘Moorkens’, ‘De Wachter’, … Bevesting van relaties tussen spellingvarianten van familienamen - Vb. ‘Cleiren’ & ‘Cleeren’ (oudste voorouder beide van Putte): beide R1b1b2a2g en mutatie bij 1 STR (zeer recente MRCA)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Individuele genealogische resultaten Nieuwe aanknopingspunten voor genealogisch onderzoek - Vb. ‘Goetelen’ & ‘Cornelis’: aanwijzing voor ‘biologische’ voorvader Vaak voorkomende familienamen hebben meer ‘stichters’ dan zeldzame namen - Vb. ‘Janssens’/Jacobs’/’Maes’ vs. ‘Goegebuer’/’Scheys’

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Larmuseau et al. (2012, EJGH)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Larmuseau et al. (2012, EJHG)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Constantin Meunier (1831-1905) Larmuseau et al. (2012, EJGH)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Gradiënt van West-Vlaanderen naar Limburg tot op vandaag: - voor R-L48 van 15.5% (W) naar 7.1% (L) - én voor R-M529 van 9% (W) naar 5% (L) Overeenkomstig met gradiënten op Europese schaal Wijst op isolatie tussen Vlaamse regio’s (R-M529; Busby et al. 2012; PRSB)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Met dank aan onze familienaam Larmuseau et al. (2012, Heredity)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Larmuseau et al. (2012, Heredity)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Larmuseau et al. (2012, Heredity)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Na 1575: immigratie vanuit Noord-Frankrijk (Nord-pas-de-Calais, Picardië, …) Begin 16de eeuw: 10% van de Vlamingen van Noord-Franse afkomst Eerst wantrouwen daarna immigratie => enige overblijfsel zijn familienamen - Ghesquires - Seynaeve - Delanote - Marchal Larmuseau et al. (2012, Heredity)

Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Vader, vanwaar komen wij? – Inzichten vanuit de genetische genealogie Ons genetisch onderzoek in Vlaanderen Resultaten op populatieniveau Larmuseau et al. (2012, Heredity)

Genetic genealogy comes to age -- Research in Imaging & Pathology Acknowledgments Many thanks to: Research group Prof. dr. Ronny Decorte (KUL/UZ Leuven) Research group Prof. dr. Luc De Meester (KUL) Research group Prof. dr. Tom Wenseleers (KUL) Research group Prof. dr. Koen Matthys (KUL) Research group Prof. dr. Filip Volckaert (KUL) Familiekunde Vlaanderen, DNA donors & president Marc Van den Cloot