Preventie: goed bezig ? Leuven 24 mei 2008 Dirk Dewolf Kabinet Vlaams minister Steven Vanackere

Doelstellingen: gezondheidswinst Méér gezondheid = langer leven in jaren én betere kwaliteit van leven Meetbaar gegeven (epidemiologische maatstaven)  Gemiddelde levensduur, vermijdbare sterfte en ziekte, verloren potentiële levensjaren  QALY: quality adjusted life years (0 -1) Aanvaardbaar: euro per gewonnen QALY

Vermijdbare sterfte Onder vermijdbare doodsoorzaken worden die oorzaken (en ziektes) verstaan die hetzij door preventieve maatregelen, hetzij door medische interventies theoretisch zouden kunnen voorkomen worden Vermijdbaar door primaire preventie zijn doodsoorzaken (en ziektes) die te voorkomen zijn indien de volledige bevolking er een standaard gezonde levenswijze op na zou houden en alle voertuigen, wegen en bestuurders 100% betrouwbaar zouden zijn

Belangrijkste doodsoorzaken VL 2003

Ziektepreventie Trendbreuk in het medisch denken aan eind van de 18 e eeuw: inenting voorkomt ziekte Kennis over ontstaansmechanisme van ziekten leidde tot model van ziektepreventie: voorkomen (primair) of tijdig detecteren van ziekte (secundair) Concept gaat uit van een te voorkomen of te bestrijden kwaad

Gezondheidsbevordering Nieuwe omwenteling in medisch denken in tweede helft van de 20 e eeuw: kanker en ‘welvaartsziekten’ als gevolg van ongezonde leefstijl Model van de gezondheidsbevordering wint aanhang: individuen en groepen in staat stellen om gezonde keuzen te kunnen maken Concept gaat uit van een actief te verwerven goed

Gezondheidsbescherming Derde denkmodel is dat van de gezondheidsbescherming waarbij producten, consumptiegoederen en installaties zo veilig en gezond mogelijk moeten gemaakt (voedsel, voertuigen, machines, milieueffecten..) via reglementering binnen een marktgegeven.

Gezondheidsdoelstellingen “Op het vlak van gezondheid na te streven, tijdgebonden, meetbare, haalbare en maatschappelijk aanvaardbare doelstelling, die op initiatief van Vlaamse Regering wordt goedgekeurd door Vlaams Parlement” 10 jaar Vlaamse beleidservaring:  Gezonde voeding (+ beweging)  Ongevallenpreventie  Tabak  middelengebruik (+ alcohol en drugs)  Depressie en suïcide  Infectieziekten (vaccinaties)  Borstkankeropsporing

Vaccinatiegraad maanden Vooruitgang van 1999 tot 2005:  97% van de zuigelingen zijn volledig gevaccineerd tegen polio, tetanus, difterie (kroep), kinkhoest en H influenzae type b in de loop van de eerste 6 maanden.  Meer dan 92% ontving een vierde dosis in het tweede levensjaar.  Meer dan 92% van de kinderen is volledig gevaccineerd tegen hepatitis B.  94% is gevaccineerd tegen mazelen, bof, rubella en meningokokken C Enkel Finland en Nederland in EU beter

Serogroep C meningokokkeninfecties serogroep B and C January-March 1999 April-June 1999 July-September 1999 October-December 1999 January-March 2000 April-June 2000 July-September 2000 October-December 2000 January-March 2001 April-June 2001 July-September 2001 October-December 2001 January-March 2002 April-June 2002 July-September 2002 October-December 2002 January-March 2003 April-June 2003 July-September 2003 October-December 2003 B C

Predictieve geneeskunde Tegen 2020 zal individuele risicobepaling op basis van genetische gegevens meer verfijnd kunnen gebeuren voor single gene ziekten (Huntington, familiale hypercholesterolemie, mucoviscidose, sikkelcelanemie, Duchenne, hemofilie). Geen DNA-hype voor polygene ziekten (diabetes, meeste kankers, hypertensie, reuma, dementie, schizofrenie, leerstoornissen, meeste cardiovasculaire aandoeningen…) De toekomstige generaties zullen beter leren omgaan met risicoperceptie dan de huidige De toekomstige maatschappij zal moeten leren omgaan met meer en meer vraagstukken over opspoorbare aandoeningen

Besluit Bevolkingsonderzoek Bevolkingsonderzoek in Vlaanderen onderworpen aan regels m.b.t.  Evidence based karakter  Veiligheid en communicatie  Gezondheidseconomische aspecten Multidisciplinair adviesorgaan (clinici, ethici, juristen, gezondheidseconoom, overheid) Borstkanker, baarmoederhalskanker, colorectale kanker (piloot)

Huisarts en preventie Vertrouwensfiguur op eerste lijn is allerbelangrijkst Databeheer en informatisering (reminder systemen), vergoedingssysteem, opleiding (praktijkrichtlijnen) moeten op praktijkniveau neergaande trend kunnen ombuigen Politieke verantwoordelijkheid inzake ondersteuning van eerste lijn bij opnemen rol in preventie K&G, CLB en bedrijfsgezondheidszorg in partneriaat Ook specialismen zullen in toenemende mate rol opnemen in preventie (beeldvorming, genetica, gastro-enterologen, pediaters..)

Huisarts, preventie en eerste lijn Locoregionale overlegstructuren (van n=26 naar n=15) of LOGO’s trachten op regionaalstedelijk gebied de gezondheidsdoelstellingen om te zetten in acties naar doelpopulaties Daarnaast eerstelijnsstructuren (van SIT’s naar Samenwerkingsinitiatieven Eerste Lijn; n=15) met oog op zorgcoördinatie rond zorgbehoevende patiënt

Zorgregio’s

Overheid  Omgevingsfactoren (school, werkplek, woonomgeving) in gunstige zin beïnvloeden (facettenbeleid)  Preventief gezondheidsbeleid zal zich steeds meer buiten gezondheidszorg situeren  Laagdrempelig en kwalitatief aanbod van preventieve gezondheidszorg waarborgen  Relevante gegevens patient of client centered laten doorstromen mits beveiliging en toestemming doorheen diverse disciplines