Spindoctoring in politiek Den Haag Chris Aalberts www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Wie ben ik? Onderzoeker en docent politieke communicatie Boeken Veel gekwetter, weinig wol (2011) U draait en u bent niet eerlijk (2010) Altijd ver weg? (2008) Aantrekkelijke politiek? (2006) In voorbereiding Achter de PVV www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Opbouw Spindoctoring Buitenlandse ervaringen Beeldvormen Framen Liegen Lekken Maatschappijleer www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Spindoctoring (1) Nederland wordt steeds meer een mediacratie Essentieel hoe politici in de media komen Adviseurs helpen daarbij Doelen Beïnvloeding van journalistieke berichtgeving Via de media de juiste beeldvorming onder burgers www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Spindoctoring (2) Een spindoctor is ‘degene die op moderne wijze de media manipuleert en de berichtgeving zo effectief mogelijk naar zijn hand weet te zetten’ Wat zijn de verschillen met voorlichters? Actieve sturing van informatie i.p.v. doorgeefluik Strategisch adviseur i.p.v. uitvoerder Proactief i.p.v. reactief www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Spindoctoring (3) Geen professie, maar een rol Geen professionele kennisopbouw Geen specifieke opleidingen Verschillende personen kunnen deze rol vervullen Voorlichters Politici zelf Politiek assistenten Journalisten www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Verenigde Staten (1) Grote campagne-industrie met vele consultants Ethische discussie (o.m. Irak) Activiteiten Onderzoek naar verleden van tegenstanders Onderzoek naar eigen achterban Betaalde publiciteit Direct marketing (o.m. social media) www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Verenigde Staten (2) Presidentskandidaat en Vietnamheld John Kerry Comite van veteranen voor ‘de waarheid’ www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Verenigde Staten (3) Waarom was de hulp na Katrina zo slecht? Opgeroepen beeld: de lokale overheid is corrupt Werkelijkheid: het had geen prioriteit voor Bush www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Groot-Brittannië (1) Slechte relatie tussen politici en de tabloid-press Agressieve tactieken ‘nodig’ om goed in de media te komen Spindoctoring komt vooral van Labour Ruim 20 jaar geen gewonnen verkiezingen Rebranding tot ‘New Labour’ tijdens Tony Blair Systematische aandacht voor imago in de media www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Groot-Brittannië (2) Agressieve bejegening van journalisten Geen medewerking bij een negatieve toonzetting Straffen en belonen www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Groot-Brittannië (3) Opinieonderzoek, mediamonitoring en planning The grid: strategisch plannen van nieuws Bij rampen slecht regeringsnieuws brengen Meer publieke aandacht voor spindoctoring www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Technieken Hoe relevant is dit alles voor Nederland? Interviews met politici, voorlichters, journalisten en politiek assistenten Vier technieken Beeld vormen Framen Liegen Lekken www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Beeld vormen (1) Scheppen van een mooi beeld Tamelijk onschuldig Technieken Accentueren van karaktereigenschappen Aanpassen taalgebruik Creëren van gewenste omgeving Kiezen van geschikte media www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Beeld vormen (2) Vraag: leidt dit af van de inhoud of ondersteunt het de inhoud? www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Beeld vormen (3) Probleem: wordt dit wel serieus genomen? www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Framen (1) Duiden van politieke thema’s en gebeurtenissen Technieken Framen van het verloop van debatten Geven van achtergrondinformatie Nemen van initiatief Wijzen op fouten van tegenstanders www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Framen (2) Vraag: is dit niet hetzelfde als politiek bedrijven? www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Framen (3) Probleem: frames kunnen ook tegen je werken Spindoctoring www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Liegen (1) Verdergaande vorm van framing Vertellen van verhalen die (deels) onjuist zijn Technieken Roddelen Bedriegen www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Liegen (2) Vraag: is dit wel ethisch verantwoord? Spindoctoring www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Liegen (3) Probleem: eigen imago verslechtert Spindoctoring www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Lekken (1) Specifieke vorm van framing Verspreiden van vertrouwelijke informatie Verspreiden van informatie die onopgemerkt blijft Vaak verbonden met specifieke functie Politiek assistenten Andere voorbeelden zijn schaars www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Lekken (2) Vraag: is er wel zoveel interessante informatie? www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Lekken (3) Probleem: politiek assistent is altijd verdacht www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Maatschappijleer (1) Gebrekkige kennis bij burgers over politiek Beperkte consumptie van politieke informatie Onvoldoende interesse om dit te veranderen Spindoctoring Effectieve manier om hiervan gebruik te maken Vanuit politici werkt het niet altijd Voor burgers levert het vaak slechte informatie op www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Maatschappijleer (2) Essentiële vragen Welke politieke informatie wordt er verspreid? Waar komt die informatie vandaan? Welke belangen spelen hierbij mee? Wat weten we wel en wat niet? www.chrisaalberts.nl Spindoctoring

Bron Maarten Molenbeek & Chris Aalberts (2010): U draait en u bent niet eerlijk: spindoctoring in politiek Den Haag. Den Haag: SDU. www.chrisaalberts.nl Spindoctoring