Eendenkooi Weerribben-Wieden Introductie: Hoe werkt de Eendenkooi? eendenkooiproject Benodigdheden: - geen Er was hier vroeger een echte eendenschool! Jonge eenden werden hier opgeleid tot lokeend. Lokeenden lokten de wilde eenden de vangkooi in, zodat de kooiker ze kon vangen. Slim hè! Inleiding Op school heeft de boswachter je al veel over de eendenkooi verteld. Nu gaan jullie zelf op optdekkingstocht in de eendenkooi. Onthoud het verhaal goed, zodat je het later zelf kunt vertellen! Op het eind, als je alle opdrachten hebt gedaan, kan je de kooiker nog vragen stellen. Bij de introductie op school is de leerlingen al uitleg gegeven over hoe de eendenkooi werkt. Veel informatie is te vinden op internet, onder andere op de website van de Eendenkooi Stichting: www.eendenkooi.net. Eendenkooi Weerribben-Wieden

Eendenkooi Weerribben-Wieden 1a. De vangpijp eendenkooiproject Benodigdheden: - geen Je staat hier aan het einde van een vangpijp. Vanuit de grote plas in het midden van de kooi, lokt de kooiker de eenden de vangpijp in. Aan het eind van de vangpijp kan hij ze vangen. Maar wilde eenden zijn slim. Hoe zorgt de kooiker ervoor dat ze hem niet kunnen zien of ruiken, zodat hij ze kan vangen in het vanghok? Opdracht Onderzoek hoe de vangpijp eruit ziet. 1. Meet hoe lang deze vangpijp is. Eén grote stap is iets minder dan een meter Ieder van jullie telt het aantal grote stappen vanaf het vanghok naar het begin van de pijp. bereken aan het eind het gemiddelde. 2. Welke vorm heeft de vangpijp? 3. Waar dienen de rietschermen voor? Aan de andere kant van de vangpijp aangekomen bespreek je jullie antwoorden. Daar doe je weer een opdracht Eendenkooi Weerribben-Wieden

Eendenkooi Weerribben-Wieden 1b. De vangpijp eendenkooiproject Benodigdheden: bellenblaas plattegrond Elke kooiplas heeft meerdere vangpijpen. Waarom is één niet genoeg? De kooiker gebruikt verschillende truckjes om de eenden te kunnen vangen. Eenden vliegen altijd tegen de wind op. De kooiker houdt rekening met de windrichting bij de keuze van de vangpijp. De kooiker rookte een pijp of had een stukje brandende turf bij zich. Zo kon hij zijn eigen geur verdrijven. Opdracht Welke vangpijp zou de kooiker vandaag gebruiken? Als je bellen blaast, kan je aan de bellen zien uit welke richting de wind komt. Zou de kooiker vandaag deze vangpijp gebruiken? Wijs op je plattegrond aan welke vangpijp de kooiker vandaag zou gebruiken. Leg tot slot uit hoe de kooiker ervoor zorgt dat hij de eenden in het vanghok krijgt. Denk daarbij aan: - bouwvorm van de vangpijp (opdracht a) - de keuze van de vangpijp (opdracht b) Eendenkooi Weerribben-Wieden

Eendenkooi Weerribben-Wieden 2. Bomen vertellen eendenkooiproject Benodigdheden: - boomschijven - knopspelden - centimeter (indien tijd genoeg) In het kooibos vind je hele oude bomen. Sommige staan er al meer dan 100 jaar. De kooiker plantte bomen rondom de kooi om zo voor beschutting te zorgen. Ook gebruikte hij het hout van de bomen in de kooi. Opdracht 1. Kijk eens goed om je heen naar de bomen van het kooibos. Wat valt je op in het kooibos? Welke boomsoorten herkennen jullie? Waaraan zie je dat? Zijn alle bomen even dik? Zouden bomen van dezelfde dikte even oud zijn? 2. Hoe oud zijn de bomen? De leeftijd van een boom kan je aflezen aan de jaarringen. Luister maar goed naar de uitleg. Eendenkooi Weerribben-Wieden

Eendenkooi Weerribben-Wieden 3. Werken in stilte eendenkooiproject Benodigdheden: - opdrachtkaartjes Om de eenden niet weg te jagen, moet het in een eendenkooi altijd heel erg stil zijn. De kooiker doet zijn werk stilzwijgend. En toch lukt het hem om zijn kooikerhondje precies te laten doen wat nodig is en zo de eenden de vangpijp in te lokken. Opdracht Hoe lokt de kooiker de eenden in de vangpijp? Kijk goed naar wat de kooiker en zijn hond doen. Wat gebeurt er allemaal? De kooiker heeft voor jullie 10 kaartjes. Leg de kaartjes in de juiste volgorde. Vertel hoe de kooiker met z’n hond werkt en gebruik daarbij de woorden van de kaartjes. Eendenkooi Weerribben-Wieden

Eendenkooi Weerribben-Wieden 4a. Ssssssssst eendenkooiproject Benodigdheden: - geen Zoals je weet moest het in de eendenkooi heel stil zijn om de eenden niet weg te jagen. De meeste eendenkooien zijn niet meer als vangkooi in gebruik. Toch is de stilte nog steeds belangrijk. Het zijn nu natuurgebieden, waar dieren rust en beschutting zoeken. Opdracht Loop achter elkaar aan naar het stiltegebied. 1. Welke geluiden hoor je onderweg? 2. En welke geluiden maak je zelf, ook als je zo stil mogelijk beweegt?  Op de stilteplek aangekomen inventariseert de begeleider de bevindingen. Eendenkooi Weerribben-Wieden

Eendenkooi Weerribben-Wieden 4b. Ssssssssst eendenkooiproject Benodigdheden: - zitlap - zandloper - klembord, papier en potlood - dierenkaartjes Je bent nu in het stiltegebied aangekomen van de eendenkooi. Eenden en andere wilde dieren reageren niet op geluiden die er altijd zijn, zoals verkeer en ruisende bomen. Wel schrikken ze heel erg van menselijke geluiden die ze niet kennen. Opdracht Luisteren naar de geluiden in de eendenkooi. Ga lekker zitten. Op een teken van de post draai je de zandloper om. Terwijl de zandloper loopt probeer je zoveel mogelijk verschillende geluiden te horen. Hoorde iedereen hetzelfde? Luisteren als een dier dat in dit gebied leeft: Verdeel de rollen: ree, muis, vos, egel, otter, mol. De begeleider legt uit wat je gaat doen. Wat horen je dierenoren? Klinkt het vertrouwd of bedreigend? Wat zegt je diereninstinct? Hoe zouden eenden op de kooiplas deze geluiden vinden? Eendenkooi Weerribben-Wieden

Eendenkooi Weerribben-Wieden 5. Kooitaal eendenkooiproject Benodigdheden: - kooikerswoordenboek - 5 opdrachtkaartjes De kooiker zegt niet veel. Meestal werkt hij in stilte. Maar als hij zijn mond opendoet, spreekt hij een bijzondere taal: de taal der kooikers. Wist je dat jijzelf soms ook de taal van de kooiker gebruikt? Opdracht 1. Kooikerstaal. Lees eerst het volgende verhaaltje langzaam voor: Vier krikkies en twee grieten zitten op de sating. Aan de vanderhandse kant. in de luwte van de rietweeg. Het lijkt wel een gedicht. Maar wat staat er eigenlijk? Zoek de woorden op in het kooikerswoordenboek. 2. Kooikers hebben ook spreekwoorden en uitdrukkingen toegevoegd aan de Nederlandse taal: - Er zit een vreemde eend in de bijt. - Achter de schermen werken. - De pijp uitgaan. Wat betekenen ze? 3. Maak je eigen gedicht in kooitaal. Trek een opdrachtkaartje en voer die uit. Eendenkooi Weerribben-Wieden

Eendenkooi Weerribben-Wieden eendenkooiproject Benodigdheden: eendenkwartet zitlappen In deze eendenkooi worden geen eenden voor consumptie meer gevangen. Het is nu een mooi natuurgebied, waar veel diersoorten leven. Vroeger ving de kooiker niet alleen wilde eenden. Ook allerlei andere eendensoorten gingen hier de pijp uit. Opdracht Eenden in allerlei soorten. De kans is groot dat jullie bezoek aan de eendenkooi de rust heeft verstoord en er alleen nog wat staleenden op de kooiplas zwemmen. De wilde eend ken je wel, maar ken je ook andere eendensoorten? Speelt het eendenkwartet en leer zo de andere eendensoorten kennen. Eendenkooi Weerribben-Wieden

Eendenkooi Weerribben-Wieden 7. Aan de slag! eendenkooiproject Benodigdheden: - gereedschap In de eendenkooi moet altijd veel gebeuren. De rietschermen moeten in orde blijven, de vangarmen en kooiplas moeten open blijven, paden moeten gemaaid, bomen gesnoeid of de eendenkorven moeten gerepareerd of vervangen. De kooiker heeft het hele jaar wel wat te doen. Opdracht Je gaat hier zelf aan de slag. Jullie gaan hier helpen met het onderhoud van de vangpijpen en de kooiplas. Of is die klus ondertussen geklaard? Dan heeft de kooiker vast wel een ander klusje! Vraag maar aan de kooiker wat er vandaag te doen is. Eendenkooi Weerribben-Wieden