13-06-2009 M.F. Nijhoff Arts-assistent interne geneeskunde De invloed van psychische klachten op de kwaliteit van leven na nierpancreastransplantatie 13-06-2009 M.F. Nijhoff Arts-assistent interne geneeskunde

Overzicht Achtergrond Hypothese & onderzoeksopzet Methode Vragenlijsten Uitkomsten Model interactie KvL Conclusie zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Nierpancreastransplantatie Type 1 diabetes belangrijke oorzaak nierfalen & dialyse-afhankelijkheid Sinds ’86 nierpancreastransplantatie, ~300 Verbetering ziektelast en overleving Weinig onderzoek kwaliteit van leven Geen lange termijn Kleine aantallen Geen diabetes controlegroep Poli psychiatrie: meer psychiatrische klachten?  weinig onderzoek naar zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Hypothese Kwaliteit van leven beter na transplantatie en bij type 1 diabetes patiënten Meer psychiatrische klachten transplantatiegroepen Psychiatrische klachten negatieve invloed kwaliteit van leven Patiënten voor en na nier/pancreas transplantatie (eerder bestaande) persoonlijkheidsstoornissen zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Onderzoek ‘Cross-sectioneel cohortonderzoek’ 3 groepen Demografische kenmerken (leeftijd, geslacht, etc.) Kwaliteit van leven psychische gezondheidstoestand Screening persoonlijkheidsstoornissen 3 groepen Voor nierpancreastransplantatie (wachtlijst 2006/2007) 1+ jaar na nierpancreastransplantatie (‘90-’07) Vergelijkbare type 1 diabeten Uitsluiting: ernstige psychiatrische ziekten Subgroepen zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Onderzoek Werving: Drie vragenlijsten (totaal ~30 min) Diabetes/transplantatiepatienten: thuis (papier) / op poli (pc) Pretransplantatiepatienten: tijdens traject op poli Drie vragenlijsten (totaal ~30 min) Brief Symptom Inventory (BSI): psychiatrische symptomen en ernst Dimensional Assessment of Personality Pathology short form (DAPPsf): screening persoonlijksproblematiek Short Form 36 (SF-36): kwaliteit van leven (KvL) zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Onderzoek Tevens mogelijke factoren KvL, psychiatrie Opleiding, geslacht, huwelijkse staat, afkomst Tijd van blootstelling diabetes, tijd na transplantatie, insulinegebruik, kwaadaardige ziekte (huid/overig), HbA1c Diabetes-gerelateerde complicaties Netvliesschade: laserbehandeling ja/nee Vaatlijden: vaatziekte of interventie ja/nee Nierziekte: indeling obv klaring; dialyse-afhankelijkheid Diabetische voet: amputatie vanwege diabetische voet ja/nee Pretransplantatie uitgesloten voor posttransplantatie Vervolgd zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Dimensional Assessment of Personality Pathology – Short form(DAPP-sf) Screeningsinstrument grove persoonlijkheidsproblemen Gebaseerd op de DAPP-BQ (290 items), recent aangepast met 135 items 5-punts vragen: 1 (helemaal niet op mij van toepassing) 3 (evenveel wel als niet op mij van toepassing) 5 (geheel op mij van toepassing) zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

DAPP-sf: subschalen Volgzaam Passief – agressief Cognitieve vertekening Identiteitsproblemen Affectieve labiliteit Behoefte aan prikkels Dwangmatigheid Gesloten Gebrekkige empathie Zelfbeschadiging Passief – agressief Niet gesteld op intimiteit Dominantie Bezorgdheid / angstig Gedragsproblemen Gebrekkig vertrouwen Sociale ontwijking Narcisme Onveilige hechting zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

DAPP-sf Voorbeeldvragen: Een activiteit als parachute springen spreekt mij zeer aan Helemaal niet op mij van toepassing 1 Meer niet dan wel op mij van toepassing 2 Evenveel niet als wel op mij van toepassing 3 Meer wel dan niet op mij van toepassing 4 Helemaal op mij van toepassing 5 Ook al heeft iemand anders de leiding, dan nog heb ik steeds de neiging om de leiding over te nemen 1-5 Hogere score duidt op meer persoonlijkheidsproblemen (echter: screening! Geen diagnose) zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Short form 36 (SF-36) Multidimensioneel kwaliteit van leven meetinstrument Gebaseerd op Medical Outcomes Study (MOS) 36 vragen, 8 sub-schalen; ja/nee, 3-, 5-, 6- puntsantwoorden Pijn Vitaliteit Algemene gezondheidsbeleving Lichamelijk functioneren Geestelijke gezondheid Sociaal functioneren Rolbeperkingen door emotionele problemen Rolbeperkingen door lichamelijke problemen zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

SF-36 Voorbeeldvragen: Hoe zou u over het algemeen uw gezondheid noemen? Uitstekend 1 Zeer goed 2 Goed 3 Matig 4 Slecht 5 Heeft u in de afgelopen 4 weken minder bereikt dan u zou willen vanwege uw lichamelijke gezondheid? Ja Nee Hogere score, meer kwaliteit van leven/minder beperkingen zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Brief Symptom Inventory (BSI) Meetinstrument psychiatrische klachten Afgeleid van de Symptom Checklist-90, 53 items Vragen op 0-4 schaal Mate van hinder van bepaald psychiatrisch symptoom ‘Helemaal geen’ tot ‘zeer veel’ Dimensies: Somatische klachten • Hostiliteit Cognitieve problematiek • Teruggetrokkenheid Interpersoonlijke gevoeligheid • Wantrouwen Depressie • Fobische angst Angst • BSI totaalscore zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

BSI Voorbeeldvragen: In hoeverre had u in de afgelopen week inclusief vandaag last van: Je eenzaam voelen ook al ben je in gezelschap Helemaal geen 0 Een beetje 1 Nogal 2 Veel 3 Zeer veel 4 Problemen met in slaap vallen 0-4 Hogere score meer psychiatrische problematiek zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Statistiek Data patiënten & SF-36 Vragenlijsten BSI en DAPPsf Parametrisch; categorisch en numeriek Ongepaarde t-test One-way ANOVA Chi-kwadraat toets Vragenlijsten BSI en DAPPsf Non-parametrisch Wilcoxon rank-sum; Kruskal-Wallis Correlatie Spearman’s Rank Correlation zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Resultaten: algemene data Pretransplant (n = 47) Posttransplant (n = 72) type I Diabetes (n = 42) Leeftijd (jaar) 43.3* 47.9 49.7 Geslacht (m/v) (%m) 29 / 18 (61.7%) 41 / 31 (56.9%) 25 / 17 (59.5%) Opleidingsniveau (n) -Basisschool -VMBO/MAVO -MBO/HAVO/VWO/HBS -HBO/WO -Onbekend 3 13 19 10 2 5 18 35 1 14 11 Huwelijkse staat (n, %) 30 (66.7%) 56 (78.9%) 37 (88.1%) Afkomst (n, %) 4 (8.9%) 7 (9.7%) 1 (2.4%) Tuesday, April 04, 2017

Ziektegerelateerde data Pretransplant (n = 47) Posttransplant (n = 72) type I Diabetes (n = 42) Blootstelling DM (jaren) 30.0 28.7 29.0 Leeftijd DM (jaar) 13.1 12.4 20.7* Tijd na transplantatie (jaren) NA 6.8 HbA1c (n) <7% 7.1-8% 8.1-9% >9% 11 6 18 69 2 1 16 17 3 Insuline (n, %) Alle 4 (5.6%) Tuesday, April 04, 2017

Ziektegerelateerde complicaties Pretransplant (n = 47) Posttransplant (n = 72) type I Diabetes (n = 42) Nierziekte -Klaring >90 ml/min -Klaring 90-30 ml/min -Klaring <30 ml/min -Onbekend 1 45 9 58 5 38 4 Dialyse (n, %) 18 (39.1%) 1 (1.4%) 0 (0%) Netvliesschade (n, %) 41 (91.1%) 70 (97.2%) 10 (23.8%)* Vaatziekte (n, %) 21 (46.7%) 28 (38.9%) 8 (19.0%)* Diabetische voet (n, %) 8 (17.8%) 13 (18.1%) 1 (2.4%)* Kwaadaardige ziekte (n) -Geen -Huid -Alle andere 46 60 7* 5* 41 Tuesday, April 04, 2017

Resultaten: DAPP-sf Dimensie DAPPs Pretransplant Posttransplant Diabeten Volgzaamheid 1.8 2.2* Affectieve Labiliteit 2.1 2.3 (*) 2.0 Passief - agressief 2.1 2.0 1.9 Narcisme 1.8 1.7 1.9* zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Resultaten: SF-36 Pretransplant Posttransplant Diabeten Fysiek functioneren 64.3 66.1(*) 88.5* Sociaal functioneren 66.8 67.4 82.7* Rolbeperking Fysiek 37.2 45.8 72.0* Rolbeperking Emotioneel 66.7 76.8 84.9* Geestelijke gezondheid 75.1 75.5 79.1 Vitaliteit 52.4 57.3 66.0* Pijn 72.9 71.0 85.4* Algemene gezondheidsbeleving 37.5 47.2* 60.6* Tuesday, April 04, 2017

Resultaten: SF-36 zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Resultaten: BSI Pretransplant Posttransplant Diabeten Somatische Klachten 0.61 0.68 0.37* Depressie 0.48 0.58 0.38 Angst 0.34 0.50 0.27 Hostiliteit 0.38 0.46* 0.21 Wantrouwen 0.45* 0.43 0.21 Totaalscore 0.45 0.54* 0.32 zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Resultaten: correlatie Gehele groep Pretransplant Posttransplant Diabeten SF-36 Totaal vs Totaalscore BSI -0.62* -0.59* -0.71* SF-36 Mentaal vs -0.63* -0.61* -0.64* SF-36 Fysiek vs -0.57* -0.53* -0.67* zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Resultaten: correlatie zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Model Model: Ter identificatie en weging (eventueel verstorende) factoren Uitkomst: SF-36 totaal (kwaliteit van leven) Factoren: BSI-totaal (psychiatrische klachten) Netvliesschade Dialyse Kwaadaardige ziekte Vaatziekte Diabetische voet niet significant zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Model Model: Uitgewerkt: Kwaliteit van leven = β0 + β1*(psych) + β2*(netvliesschade) + β3*(dialyse) + β4*(vaatziekte) + β5(1)*(kwaadaardige ziekte(1)) + β5(2)*(kwaadaardige ziekte(2)) Uitgewerkt: Kwaliteit van leven = 757.4 - 176.9*(psych) - 74.0*(netvliesschade) - 78.0*(dialyse) - 57.8*(vaatziekte) - 99.6*(kwaadaardige ziekte(1)) - 137.4*(kwaadaardige ziekte(2)) zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Conclusie Betere KvL na transplantatie KvL na transplantatie: niet minder beperkingen, wel beter ervaren en positiever over gezondheid Lange termijn: verlies KvL winst Sterk verminderd tov controlegroep diabetespatiënten Meer psychiatrische klachten na transplantatie tov diabeten Negatieve relatie psychiatrie <-> kwaliteit van leven Deel van verlies kwaliteit van leven na transplantatie lijkt te wijten aan psychiatrische klachten Behoudens ‘volgzaamheid’ geen duidelijke relatie met persoonlijkheidskenmerken zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017

Discussie Meer alertheid behandelaars & patiënten en snelle doorverwijzing zou KvL winst kunnen opleveren Vervolgonderzoek nodig om effect van interventie hierop vast te stellen Kritiekpunten Cross-sectioneel Geen structureel psychiatrisch interview Gemixte vragenlijstafname zie : View / Header and footer ? Tuesday, April 04, 2017