Aan de slag met het leerplan RK-godsdienst Marie-Ann De Cocker HIGW Antwerpen september 2010

Uitgangspunt Godsdienst = schoolvak  leerplan, i.c. raamplan. godsdienst is een schoolvak, heeft dus een leerplan Meerdere leerplannen zijn tegenwoordig raamplannen: een kader dat grote vrijheid biedt, aanpasbaarheid aan de doelgroep, aan de actualiteit HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Raamplan RK-godsdienst SO HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Inhoud eerste bijeenkomst Kennismaking Bijsluiter raamplan RK-godsdienst Visie op het vak Wie zit hier bij elkaar: leraren met een “ander” bekwaamheidsbewijs – wat is uw basisopleiding – welke opdracht neem je nu waar (richtingen, leerjaar, “aantal uur) – welke opleiding heb je vakinhoudelijk al genoten voor het vak RKG Wie ben ik? Moeder – ooit leraar in diverse richtingen en jaren – vaste stek in 4de graad psychiatrische VPK (nu HBO5) + vervangingen Arteveldehogeschool Gent: sociaal werk, leraren basisonderwijs, leraren SO-vak godsdienst: vakstudie en vakdidactiek – halftijds inspecteur-adviseur – lesgever HDGI vakdidactiek HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Kennismaking met raamplan Kijkwijzer R. Sledsens. Sneller dan verwacht in het vak gerold… liever niet helemaal tureluurs worden zoals dit figuurtje Raamplan: dik, vreemd, bijlagen: visietekst en wenken Visietekst: pluraliteit – kleur bekennen – dienst aan mens en samenleving (later gaan we hier verder mee aan de slag) HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Visietekst in twee stappen Enkele uitspraken van ouders, leerlingen en RKG-leraren toetsen aan de visietekst en cijfer toekennen (duowerk is toegestaan): 1 (totaal onterecht) 2 (eerder onterecht) 4 (eerder terecht) 5 (helemaal terecht). De visietekst toetsen aan onze persoonlijke mogelijkheden en moeilijkheden – vragen noteren. HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Visietekst: stellingen/casussen (1) Een leraar wenst uitdrukkelijk RKG-les te geven in het officieel onderwijs. Haar motivatie: “In het officieel onderwijs kiezen leerlingen voor het vak. Alleen daar kan je nog echt ‘godsdienst’ geven want het gaat om een groep gelijkgezinden. In katholieke scholen kunnen de leerlingen de LB niet kiezen en moet je ahw MaVo, PAV of leefsleutels geven om je vak aanvaardbaar te maken”. godsdienst is een schoolvak, heeft dus een leerplan en dat is netoverschrijdend. Het lijkt bijna alsof deze leraar catechetisch optreedt. Uitgaan van diversiteit en respect opbrengen voor de pluraliteit Getuigefunctie opnemen HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Visietekst: stellingen/casussen (2) Ouders bij inschrijving in een school van het gemeenschapsonderwijs: “Laat onze kinderen maar katholieke godsdienst volgen, dat sluit het meest aan bij onze westerse cultuur en zo leren ze de betekenis van de vele symbolen, verhalen en gebruiken die onze cultuur schragen en die we zelf maar amper kennen en dus niet kunnen doorgeven.” godsdienst is een schoolvak, heeft dus een leerplan en dat is netoverschrijdend – ouders vragen ahw catechese en geloofsoverdracht HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Visietekst: stellingen/casussen (3) Leerlingen bij aanvang van het schooljaar: “We gaan het dit jaar toch niet over Jezus, God en de bijbel hebben hé?!” godsdienst is een schoolvak, heeft dus een leerplan – aansluiten bij de leefwereld en de actualiteit maar op vakeigen wijze. Christelijk geloof is beminbaar, kenbaar… HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Visietekst: stellingen/casussen (4) Ouders bij de inschrijving op een katholieke school: ‘We sturen onze kinderen naar een katholieke school omdat we hopen dat ze goede katholieken zullen worden. Zal er aandacht zijn voor het kerkelijk jaar? Zullen ze hier de betekenis van de sacramenten leren kennen en leren bidden? We rekenen er op dat ze ook regelmatig een eucharistieviering kunnen meemaken.” Verschil tussen pastoraal en het vak HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Visietekst: stellingen/casussen (5) Leraar spreekt zich bij de schooldirectie als volgt uit over haar bijdrage die ze wil leveren aan de katholieke school vanuit haar opdracht als godsdienstleraar: “Ik hoop dat de leerlingen aan het eind van het jaar geloviger zullen zijn dan bij het begin van het schooljaar. Dat ze in een gesprek met andersgelovigen hun christelijk geloof op een hedendaagse manier kunnen omschrijven en verdedigen” Communicatie OK: met andersgelovigen, met argumenten Catechetisch apologetisch HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Visietekst: stellingen/casussen (6) Leerlingen in een klasgroep die goed aan elkaar hangt: “Mevrouw, in de jeugdbeweging hadden we op ons weekend een fantastische mis over vriendschap, kunnen we ook met onze klas zo eens geen mis voorbereiden?” Godsdienstonderricht en pastoraal HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Visietekst: stellingen/casussen (7) Ouders bij inschrijving: “Hier wordt toch echt katholieke godsdienst gegeven? Ik wil niet dat onze kinderen op het einde van de rit meer afweten van Islam en Boeddhisme dan van onze eigen godsdienst en christelijke cultuur” HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Visietekst: stellingen/casussen (8) Ouders bij inschrijving: “Wij willen dat onze kinderen opgroeien met een open geest, dat ze verdraagzaamheid leren ook tegenover de moslims en dat ze kennis opdoen van alle levensbeschouwingen. Wij denken dat dit het beste kan wanneer we hen niet-confessionele zedenleer laten volgen, dan worden ze niet geïndoctrineerd en kunnen ze tot een zelfstandige levensbeschouwelijke keuze komen na hun middelbare studies” HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Overzicht HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker Een leraar wenst uitdrukkelijk RKG-les te geven in het officieel onderwijs. Haar motivatie: “In het officieel onderwijs kiezen leerlingen voor het vak. Alleen daar kan je nog echt ‘godsdienst’ geven want het gaat om een groep gelijkgezinden. In katholieke scholen kunnen de leerlingen de LB niet kiezen en moet je ahw MaVo, PAV of leefsleutels geven om je vak aanvaardbaar te maken”. Ouders bij inschrijving in een school van het gemeenschapsonderwijs: “Laat onze kinderen maar katholieke godsdienst volgen, dat sluit het meest aan bij onze westerse cultuur en zo leren ze de betekenis van de vele symbolen, verhalen en gebruiken die onze cultuur schragen en die we zelf maar amper kennen en dus niet kunnen doorgeven.” Leerlingen bij aanvang van het schooljaar: “We gaan het dit jaar toch niet over Jezus, God en de bijbel hebben hé?!” Ouders bij de inschrijving op een katholieke school: ‘We sturen onze kinderen naar een katholieke school omdat we hopen dat ze goede katholieken zullen worden. Zal er aandacht zijn voor het kerkelijk jaar? Zullen ze hier de betekenis van de sacramenten leren kennen en leren bidden? We rekenen er op dat ze ook regelmatig een eucharistieviering kunnen meemaken.” Leraar spreekt zich bij de schooldirectie als volgt uit over haar bijdrage die ze wil leveren aan de katholieke school vanuit haar opdracht als godsdienstleraar: “Ik hoop dat de leerlingen aan het eind van het jaar geloviger zullen zijn dan bij het begin van het schooljaar. Dat ze in een gesprek met andersgelovigen hun christelijk geloof op een hedendaagse manier kunnen omschrijven en verdedigen” Leerlingen in een klasgroep die goed aan elkaar hangt: “Mevrouw, in de jeugdbeweging hadden we op ons weekend een fantastische mis over vriendschap, kunnen we ook met onze klas zo eens geen mis voorbereiden Ouders bij inschrijving: “Hier wordt toch echt katholieke godsdienst gegeven? Ik wil niet dat onze kinderen op het einde van de rit meer afweten van Islam en Boeddhisme dan van onze eigen godsdienst en christelijke cultuur” Ouders bij inschrijving: “Wij willen dat onze kinderen opgroeien met een open geest, dat ze verdraagzaamheid leren ook tegenover de moslims en dat ze kennis opdoen van alle levensbeschouwingen. Wij denken dat dit het beste kan wanneer we hen niet-confessionele zedenleer laten volgen, dan worden ze niet geïndoctrineerd en kunnen ze tot een zelfstandige levensbeschouwelijke keuze komen na hun middelbare studies”. HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Kennismaking met raamplan Ikea- figuurtje: herkenbaar? Wat heb je nodig? Handleiding Wit en gekleurd. Wit: bedoeling en aanpak – pedagogisch didactische grondopties die vanuit de visietekst voortvloeien Gekleurd? Per onderwijsvorm een ander kleur – 1ste graad A-stroom en B-stroom enz.. Basisdoelen: pluraliteit zingeving – rijkdom van christelijk geloof als specifiek zinaanbod – helpen van lln om een persoonlijke LB kijk te ontwikkelen HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

LEERLIJN HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker Basisdoelen realiseer je via leerlijn: ze komen in elk jaar aan bod maar krijgen in elke graad een ander brandpunt: 1ste graad: pluraliteit, verkennen van de veelheid – 2de graad: identiteit door zichzelf te confronteren – 3de graad: verdiepen door christelijk verhaal als “proeven van stukjes heil” te doen oplichten HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

KERNDOELEN PER GRAAD Christelijk verhaal 3de graad I 4de graad Identiteit 2de graad I Pluraliteit 1ste graad I verkenning confrontatie verdieping / integratie Opgaande lijn, op het einde telkens een dikke streep: geen echte eindtermen maar toch… kerndoelen (blz; 50-53) – belangrijk om te checken!!! HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Beginsituatie – een leeg vak? De leergroep De leraar Raamplan beschrijft een beginsituatie zoals die begin deze eeuw waarneembaar was – wijzigt snel… vandaar op eind leeg vak HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Leerproces – reële leerlijn De leergroep De leraar Geen losse themaatjes – inhoud is ook (en vooral?) wat in de les gebeurt tussen leraar en leerlingen, tussen leerlingen onderling, tussen leerlingen en leerinhouden – Telkens opnieuw: wat zijn de mogelijkheden van het proces? Zodat een reële leerlijn kan getrokken worden HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Terreinen verkennen HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker Terreinen = domeinen waarop je gaat staan om samen met de leerlingen iets te bekijken en te verwerken – overzicht op blz. 201 – je ziet onmiddellijk: weinig terreinen, dus zeer zeker geen thema’s Wat is terrein en hoe verstaan: lees de eerste bladzijde – een blikopener vanuit de bijbel of de traditie HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Terrein ≠ thema, ≠ onderwerp Brillen om naar het leven te kijken Normatieve brillen normerende brillen: ze horen bij het jaar waarvoor ze voorzien zijn – HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Terreindoel = Een wenselijke en mogelijk geachte verrijking of verdieping bij de leerling (en de leerkracht) op een bepaald domein Na de basisdoelen (voor het RKG-Onderwijs) en de kerndoelen (per graad en onderwijsvorm van het SO) nu de terreindoelen – eveneens normatief HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker

Ingrediënten richtinggevend HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker Dat wat op de klastafel komt: een hoorn des overvloeds en richtinggevend - Niet te ontwijken tenzij je iets veel beters vindt HIGW A'pen - 2010 Marie-Ann De Cocker