Sociaal gedrag

Analyse van gedrag Frequentie analyse

Analyse van gedrag Sequentie analyse Volgende handeling   Voorafgaande handeling a b c d e 10 3 20 1 12 15 6 7 11 30 18 40 2

Hoe wordt gedrag bepaald? Erfelijke factoren Voorbeeld trappelende beweging kiewit Leerprocessen

Leerprocessen Inprenting Gewenning Conditionering Leren in bepaalde periode Gewenning Gevoeligheid prikkel neemt af Conditionering Proefondervindelijk leren of “trial and error” (natuur) Dresseren Imitatie (zang vogels) Inzicht

Pavlov De geconditioneerde reflex

Sociaal gedrag Handeling individu  handeling andere individu binnen soort Signalen Balts stekelbaars Communicatie: Geuren Kleuren Geluiden Houdingen Gebaren

Binnen een groep Rangorde Kippen: hen die domineert over alle hennen Pikken en verdringen bij verkrijgen voedsel: pikorde Bepaald door hoeveelheid mannelijk geslachtshormoon Meer testosteron: grotere dominantie Invloed op voortplanting

Hogere rang Individuen van lagere rang proberen hoger op te komen door uitlokken gevechten Dreiggedrag Imponeergedrag Verzoeningsgedrag

Statenvormende insecten Taakverdeling binnen de groep Bijen Mieren Termieten

Indeling Koningin: legt eieren (3-4 jaar) Werkbijen: voedsel verzamelen, broedzorg, bouwen honing graten (6 weken) Hebben geen ontwikkelde voortplantingsorganen: kunnen daarom geen eitjes leggen Ontstaan uit bevruchte eitjes Darren: bevruchten koningin (zomer) Na bevruchting weg gejaagd: uitgehongerd Ontstaan uit onbevruchte eitjes

Bijendans Informatie over voedselbron Beweging over honing graad: andere werkbijen voelen die beweging Voedsel bron ver of dichtbij Grotere afstand, langzamere kwispeldans

Baltsgedrag Voorafgaande de paring Is soortspecifiek Combinatie van voortplantingsgedrag en aanval-/vlucht gedrag Overdreven gedrag: geritualiseerd gedrag Bij zoogdieren geen balts: bronst is bereidheid tot paring

Paarvorming Meestal wordt broedzorg verricht door óf alleen vrouwtje óf alleen mannetje Soms paren voor meerdere seizoenen of zelfs voor het leven: Vissen Vogels (zilvermeeuw) Zoogdieren (gibbon)

Gedragingen Territoriumgedrag Dreiggedrag (aanval-/vlucht gedrag) Voorbeeld van Ambivalent gedrag

Conflictgedrag Conflict tussen gedragssystemen Meerdere gedragssystemen even sterke motivatie Dreighouding: handeling uit gedragsysteem zandhappen.

Conflictgedrag Overspronggedrag Bevat gedragingen van andere gedragssystemen In een situatie waarbij een dier twijfelt tussen vluchten of aanvallen, kan het besluiten te gaan eten of zich te wassen

Conflictgedrag Omgericht gedrag Gedrag wordt ergens anders op geuit Vb. bij verliezen van potje tennis racket op de grond slaan om agressie af te reageren