D. Hermans, M.-C. Opdenacker, E. Van de Gaer & J. Van Damme Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Een longitudinale analyse van de interactie-effecten van geslacht, etniciteit en socio-economische status op de bereikte onderwijspositie K.U.Leuven Centrum voor Onderwijseffectiviteit en –Evaluatie Steunpunt LOA (Loopbanen doorheen Onderwijs naar Arbeidsmarkt)

Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Onderzoek naar gelijke kansen in het onderwijs in Vlaanderen Samenhang onderwijsloopbaan ~ sociale positie j ’50: Democratisering vh Onderwijs : –geslacht & SES –Eind j ’80: etniciteit Geslacht, etniciteit & SES niet te samen onderzocht –Te weinig observaties –Verschillende disciplines

Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Onderzoeksvragen 1. Wat is het effect van geslacht, etniciteit en SES op de bereikte onderwijspositie? –Zijn de effecten additief of –treden er interacties op tussen de effecten van geslacht, etniciteit & SES?

Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Onderzoeksvragen 2. Wat is de bijdrage van het secundair onderwijs aan deze effecten? –Uitgangspunt: meritocratische opvatting van onderwijs: onderwijspositie bereiken // bekwaamheden en inzet –Als we rekening houden met intredekenmerken van de leerlingen (bekwaamheden en inzet adhv. intelligentie en prestaties), in welke mate veranderen dan de effecten van geslacht, etniciteit en SES?  Indicatie van bijdrage van het onderwijssysteem aan de effecten van geslacht, etniciteit en SES

Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Onderzoeksopzet Nederlands onderzoek Analyse data LOSO-project Multilevel: leerling (1) – school (2)

Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Variabelen Afhankelijke Variabelen: –Bereikt onderwijsniveau zes jaar na intrede S.O. (hele groep: N=4300) –Aantal uren wiskunde per week in zesde leerjaar S.O. (Enkel ASO, TSO & KSO: N=2864) ‘Interactie-variabelen’ –Geslacht - Etniciteit - SES Controlevariabelen –Aanvangskenmerken: prestaties, intelligentie & beoordeling leerkracht lager onderwijs

Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Bereikt onderwijsniveau zonder controle voor aanvangskenmerken Hogere SES > Lagere SES Allochtoon < autochtoon Meisjes > jongens Effect van SES sterker bij allochtone meisjes

Bereikt onderwijsniveau zonder controlevariabelen SES

Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Bereikt onderwijsniveau met controle voor aanvangskenmerken Controlevariabelen: -Prest>intel Interactievariabelen: -Effecten van SES en Etniciteit dalen -Effect van geslacht vergroot -Effect etniciteit verdwijnt bij meisjes

Bereikt onderwijsniveau met controlevariabelen SES

Bereikt onderwijsniveau: uitgebreid model SES - bijkomende controle voor prestatiemotivatie, opgelopen vertraging & voor de schoolgemiddelden geslacht, etniciteit & SES - veelvoud van interacties tussen controlevariabelen - randomvariatie van & correlatie tussen schoolresiduelen

Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Uren Wiskunde per week Hogere SES > Lagere SES Allochtoon < autochtoon Meisjes < jongens Effect van SES afwezig bij allochtone leerlingen

Uren wiskunde per week zonder controlevariabelen SES

Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Uren Wiskunde per week Controlevariabelen: -Prest>intel Interactievariabelen: -Effecten van SES en geslacht dalen -Effect van etniciteit wordt niet significant -Effect SES negatief bij allochtone leerlingen

Uren wiskunde per week met controlevariabelen SES

Uren wiskunde per week: uitgebreid model SES - bijkomende controle voor prestatiemotivatie, opgelopen vertraging & voor de schoolgemiddelden geslacht, etniciteit & SES - veelvoud van interacties tussen controlevariabelen - randomvariatie van & correlatie tussen schoolresiduelen

Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Conclusies Hogere SES  hogere onderwijspositie Allochtone  lagere onderwijspositie etniciteit Geslacht  verschillend effect voor beide criteria

Ongelijke kansen in het secundair onderwijs in Vlaanderen Conclusies Niet louter additief, wel interacties tussen de effecten Vb. Ondniv: geen effect van etniciteit bij meisjes Uren Wiskunde: SES geen effect / negatief effect bij allochtonen Bijdrage secundair onderwijs? S.O. corrigeert, maar niet altijd Vb. Ondniv: Meisjes nog grotere voorsprong