HET BEELD VAN DE LERAAR: TUSSEN WAARHEID EN WIJSHEID Gert Biesta School of Education University of Stirling, UK SCHOOL OF EDUCATION

[2] Het ‘ver-leren’ van het onderwijs [3] De vraag naar het waartoe [1] De leraar in beeld [2] Het ‘ver-leren’ van het onderwijs [3] De vraag naar het waartoe [4] Oordelen en wijs worden [5] Maakbaarheid, virtuositeit en het beeld van de leraar Beyond learning: Democratic education for a human future (2006) Good education in an age of measurement: Ethics, politics, democracy (2010) SCHOOL OF EDUCATION

de leraar: het meest zichtbare beroep DE LERAAR IN BEELD de leraar: het meest zichtbare beroep vastleggen van het beeld van de leraar ↓ beroepscodes, gedragscodes, beroepsprofielen, competenties professionalisering en/of controle? groeiende aandacht voor de opleiding van leraren 2011 (Engeland) ‘The Importance of Teaching’ 2011 (Schotland) ‘Teaching Scotland’s Future’ Europa (Bologna 1999; Lissabon 2000) OECD (2005) ‘Teaching Matters’ EC (2007) ‘Improving the Quality of Teacher Education’ ‘Common European Principles for Teacher Competences and Qualifications’ SCHOOL OF EDUCATION

erkenning van het belang van de lerarenopleiding? of controle van de ‘laatste schakel’ in het onderwijssysteem? nog steeds belangrijke verschillen Engeland: teaching as a skill Schotland: teaching as a profession convergentie in discussie en beleid ↓ ‘competentie’ rhetorisch & inhoudelijk probleem: competentie als de nieuwe ‘common sense’ TINA (there is no alternative) Is het nog mogelijk om onderwijs en onderwijzen anders te denken? of reproduceert iedereen de common sense om niet achter te blijven? (zie bijvoorbeeld de logica van PISA) SCHOOL OF EDUCATION

[2] Het ‘ver-leren’ van het onderwijs Zijn competenties neutraal ten aanzien van visies op (goed) onderwijs, of wordt met de discours van competenties ook een bepaalde visie op onderwijs en een bepaalde taal om over onderwijs te spreken verspreid en tot common sense gemaakt? bijvoorbeeld: ‘Common European Principles for Teacher Competences and Qualifications’ onderwijs als instrument om maatschappelijke problemen aan te pakken en op te lossen social cohesion, social inclusion, a knowledge society, lifelong learning, a knowledge economy, EU citizens, intercultural respect/understanding, common values "teachers should retain the intellectual freedom to make choices over the delivery of education” school als instrument, of ook een eigen belang? SCHOOL OF EDUCATION

de ‘new language of learning’ (Biesta 2006) (2) leren to nurture the potential of every learner, to be able to work with learners as individuals, increasing the collective intelligence of learners, to build and manage learning environments, integrate ICT into learning and teaching, provide guidance and support to learners in information networks, view learning as a lifelong journey ↓ de ‘new language of learning’ (Biesta 2006) pupils/students/children/adults → learners teaching → facilitating or supporting learning schools → places for learning adult education → lifelong learning ‘het nieuwe leren’ ‘de krachtige leeromgeving’ ‘samenwerkend leren’ ‘learning communities’ SCHOOL OF EDUCATION

de taal van het leren is niet een taal van het onderwijs/onderwijzen het gaat er in het onderwijs niet om dat leerlingen leren . . . het gaat er om dat ze iets leren dat ze iets waardevols leren en dat ze het van iemand leren inhoud doel relatie ‘learning’: proces, individueel onderwijzen: doel, relatie (learning ‘of what’, ‘for what’ and ‘from whom’) language of learning is not a language of education geen onderwijspedagogische taal de ‘learnification of education’ het ‘ver-leren’ van het onderwijs SCHOOL OF EDUCATION

DE VRAAG NAAR HET WAARTOE: DE DOELEN VAN HET ONDERWIJS Scottish Chartered Teacher verandering – verbetering verbetering: de vraag naar het waartoe, doel (want niets is wenselijk of onwenselijk in zichzelf) onderwijs: een teleologische praktijk (telos = doel) "to effect further progress in pupils' learning and development,” "to create and sustain a positive climate for learning,” "to use strategies which increase pupils' learning” en "display effectiveness in promoting learning in the classroom” de taak van de leraar ↓ oordelen vellen over wat onderwijspedagogisch gezien wenselijk is t.a.v. uitkomst en proces (een interne relatie) SCHOOL OF EDUCATION

in het onderwijs is de vraag naar het waartoe (altijd) een multi-dimensionele vraag functies van het onderwijs kwalificatie socialisatie persoonsvorming (subjectification) ook drie kwalitatief verschillende doeldomeinen spanning/ conflict synergie qualification subjectification socialisation SCHOOL OF EDUCATION

onderwijspedagogisch oordelen ↓ ten aanzien van de drie doeldomeinen met betrekking tot prioriteit/balans/conflict/winst & verlies in deze concrete situatie, met dit kind, in deze klas, enzovoorts [bijvoorbeeld burgerschap; bijvoorbeeld wiskunde] verandering – verbetering het Venn-diagram [1] verheldering van onderwijsconcepten en prioriteiten [2] rechtvaardigingen van verschillend concepten [3] zijn sommige concepten beter dan andere? goed onderwijs dient zich altijd rekenschap te geven van de werking in de drie onderscheiden doeldomeinen (bijvoorbeeld: education versus training) SCHOOL OF EDUCATION

OORDELEN EN WIJS WORDEN competenties (iets kunnen doen) is niet genoeg; er is altijd een oordeel nodig over wat wenselijk is wetenschappelijke bewijs (evidence) is niet genoeg; oordelen als de centrale ‘factor’ in goed leraarschap oordelen als de verbindende ‘factor’ in goed leraarschap een oudere discussie: is onderwijs een kunst of een wetenschap (art of science)? William James (1842-1910) ↓ SCHOOL OF EDUCATION

“Psychology is a science, and teaching is an art; and sciences never generate arts directly out of themselves. An intermediary inventive mind must make the application, by using its originality.   The most such sciences can do is to help us to catch ourselves up and check ourselves, if we start to reason or to behave wrongly; and to criticise ourselves more articulately after we have made mistakes. To know psychology, therefore, is absolutely no guarantee that we shall be good teachers. To advance to that result, we must have an additional endowment altogether, a happy tact and ingenuity to tell us what definite things to say and do when the pupil is before us. That ingenuity in meeting and pursuing the pupil, that tact for the concrete situation, though they are the alpha and omega of the teacher's art, are things to which psychology cannot help us in the least.“ SCHOOL OF EDUCATION

Wat voor soort kunst is onderwijs/onderwijzen? Aristoteles (384-322 BC) het theoretische versus het praktische leven theoretische: onveranderlijke (episteme) praktische: veranderlijke waar mensen handelen en hun handelingen een verschil maken twee vormen van handelen poiesis: making action/maken praxis: doing action/doen beide vormen van handelen vereisen oordelen, maar een verschillend soort oordelen SCHOOL OF EDUCATION

poiesis (making action) ↓ iets maken omgang met de materiële wereld oordelen over instrumentaliteit en effectiviteit dit vereist techne (technische kennis) bijvoorbeeld zadel maken, scheepsbouw praxis (doing action) handelen in de sociale wereld gericht op tot stand brengen van welzijn (eudaimonia) geen oordelen over het hoe, maar over het wat: wat te doen? dit vereist phronesis: praktische wijsheid SCHOOL OF EDUCATION

onderwijs is nooit (uitsluitend) poiesis maar altijd (ook) praxis ↓ onderwijs als een sociale kunst ‘hoe’ vragen zijn uiteraard urgente vragen in de onderwijspraktijk maar ze kunnen alleen adequaat beantwoord worden als we ze in verband brengen met waartoe vragen (niet alleen hoe van a naar b, maar is b in deze situatie, voor dit kind, gegeven de omstandigheden, het meest wenselijke doel) verandering: poiesis verbetering: praxis onderwijs is geen productie proces: we produceren onze studenten niet, we onderwijzen ze (kinderen worden geboren, niet gemaakt) ‘what works’ is een poiesis-logica, geen praxis logica SCHOOL OF EDUCATION

een (über)competentie? Aristoteles ↓ een kwaliteit van de persoon (2) phronesis: de praktische wijsheid nodig om een oordeel te kunnen vellen over wat onderwijspedagogisch gezien wenselijk is een (über)competentie? Aristoteles ↓ een kwaliteit van de persoon ἀρετή deugd, karakter (Engels: ‘virtue’) een holistische kwaliteit die ons ‘karakter-iseert’ de ‘phronimos’ niet: Hoe kunnen we phronesis leren? maar: Hoe kunnen we wijs worden? de centrale vraag voor de opleiding van leraren SCHOOL OF EDUCATION

MAAKBAARHEID, VIRTUOSITEIT EN HET BEELD VAN DE LERAAR ‘maakbaarheid’: poiesis logica wijs worden: praxis logica Aristoteles ↓ ‘Jonge mensen met praktische wijsheid zijn moeilijk te vinden.’ (A young person with practical wisdom is difficult to find.) wijsheid komt met de jaren wijsheid komt met ervaring Wat kenmerkt een phronimos? kijk naar Pericles, kijk naar hem, kijk naar haar leren van voorbeelden (voor-beelden) (examples that exemplify phronesis) SCHOOL OF EDUCATION

Hoe kunnen we praktisch wijs worden? als het vermogen tot oordelen een centraal aspect van goed leraarschap is, betekent het dat het opleiden van leraren geen kwestie van het ‘aanbrengen’ van competenties is, maar te maken heeft met de (trans)formatie van de hele persoon (als professional) een ‘virtue-based conception of teacher education’ virtue → virtuosity het vormen van virtuositeit in het vellen van onderwijspedagogische oordelen ↓ in de vingers krijgen zie virtuositeit van musici SCHOOL OF EDUCATION

(2) oefenen van datgene waarin we virtuositeit in willen ontwikkelen niet ‘oppikken in de praktijk’ (zie Engeland) maar theorie en praktijk van opleiding van leraren organiseren rondom het onderwijspedagogische oordeel (zie Stirling MA for Chartered Teacher) (zie Sunderland MA Teacher Educator) oordeel-georiënteerde (of wijsheid georiënteerde) professionele vorming niet gebaseerd op wetenschappelijke waarheid maar georiënteerd op onderwijspedagogische wijsheid SCHOOL OF EDUCATION

(3) leren van voorbeelden: studie van de virtuositeit van anderen om te zien hoe virtuositeit wordt belichaamd observatie gesprek biografie/life-history ↓ een andere oriëntatie voor praktijkgericht onderzoek in de lerarenopleiding ook: literatuur, kunst (voor-)beelden van onderwijspedagogische virtuositeit SCHOOL OF EDUCATION

een andere kijk op de leraar en het opleiden van leraren ↓ gebaseerd op een onderwijstheorie, niet een leertheorie gebaseerd op een ander beeld van de (goede) leraar waarin het vermogen tot onderwijspedagogisch oordelen centraal staat en de opleiding is gericht op de vorming van virtuositeit in dit oordelen (Heeft dat [al] een plaats in de kennisbasis voor lerarenopleiders?) waarheid of wijsheid? onderwijs als een proces dat radicaal open is naar de toekomst: wijsheid als de beste gids SCHOOL OF EDUCATION

THANK YOU www.gertbiesta.com SCHOOL OF EDUCATION