Christophe Libeer Pneumoloog AZ Sint-Maarten Mechelen Prevenar 13 Preventie INVASIEVE PNEUMOKOKKENZIEKTE BIJ VOLWASSENEN VAN 50 JAAR EN OUDER Christophe Libeer Pneumoloog AZ Sint-Maarten Mechelen

Overzicht presentatie Conjugate technology image en attente Conjugaat technologie Pneumokokken-ziekte Ervaring met Prevenar Prevenar 13 Pneumokokken-vaccinatie PREV12N0013828 – May 2012

Overzicht presentatie Conjugate technology image en attente Conjugaat technologie Pneumokokken-ziekte Pneumokokken-ziekte Ervaring met Prevenar Prevenar 13 Pneumokokken-vaccinatie

De belangrijkste klinische vormen van pneumokokkenziekte (PZ) 1,2 Bacteriëmie Meningitis Invasieve pneumonie** Niet-invasieve pneumonie AOM * Sinusitis Invasieve pneumokokken- ziekte (IPZ) PNEUMOKOKKEN- ZIEKTE Niet-invasieve pneumokokken- ziekte (mucosaal) * Acute otitis media ** met inbegrip van empyeem 1. WHO. Acute Respiratory Infections (Update September 2009). 2. Centers for Disease Control and Prevention. Epidemiology and Prevention of Vaccine Preventable Diseases. The Pink Book. 11th Edition. May 2009.

Meer dan 80% van de gevallen van IPZ bij ouderen is bacteriële pneumonie 1 > 50 jaar Meningitis 0-5 jaar Retrospectieve studie van IPZ-toezichtgegevens binnen de Nederlandse bevolking (1275 gehospitaliseerde gevallen), Juni 2004–Juni 2006 vóór invoering van PCV-7 1. Adapted from Jansen AGSC et al. Vaccine. 2009;27(17):2394-401.

Hoogste incidentie en sterftecijfers van IPZ bij leeftijdsuitersten 1 Incidentie van IPZ en geassocieerde sterftecijfers (VS, 2009) Gevallen Sterfgevallen 50-64 ≥65 1. Adapted from Centers for Disease Control and Prevention. 2010. Active Bacterial Core Surveillance Report, Emerging Infections Program Network, Streptococcus pneumoniae, 2009.

Onderliggende aandoeningen1-6 Het risico van pneumokokkenziekte verhoogt vanaf 50 jaar en bij comorbiditeiten 1,2 Leefomgeving 5 Onderliggende aandoeningen1-6 Leeftijd1 1. Butler JC et al. Epidemiology of pneumococcal infections in the elderly. Drugs Aging. 1999;15 Suppl 1:11-9. 2. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Prevention of Pneumococcal Disease. ACIP Recommendations 1997;46:RR–8. 3. World Health Organization. 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine. WHO position paper. Wkly Epidemiol Rec. 2008;83:373-384. 4. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR Recommendations and Reports. Preventing Pneumococcal Disease Among Infants and Young Children. 2000;49 (RR-9):1–35. 5. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Recommended Adult Immunization Schedule 2009;57:Q1–Q4 http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm5753a6.htm - Accessed May 26 2011. 6. Centers for Disease Control and Prevention. Epidemiology and Prevention of Vaccine Preventable Diseases. The Pink Book. 11th Edition. May 2009.

Evolutie van invasieve pneumokokkenziekte in België in functie van de leeftijd Het aantal IPZ stijgt 50+ > 50% van de gevallen Scientific Institute of Public Health, ISP-WIV, Epidemiology Unit, Yearly report, 2010, Infectious Diseases, S. Pneumoniae (LR)

Onderliggende aandoeningen1-6 Het risico van pneumokokkenziekte verhoogt vanaf 50 jaar en bij comorbiditeiten 1,2 Immunosuppressieve aandoeningen Aangeboren of verworven immunodeficiëntie (met inbegrip van HIV) Hematologische en gegeneraliseerde maligniteiten Beenmergtransplantatie Immunosuppressieve therapie (met inbegrip van systemische corticosteroïden) Onderliggende aandoeningen1-6 Orgaangerelateerd Diabetes mellitus Functionele of anatomische asplenie Chronische hart-, long-, lever- of nierziekten Lek van cerebrospinaal vocht Orgaantransplantatie Levensstijlgerelateerd Alcoholisme Roken Andere Cochleaire implantaten 1. Butler JC et al. Epidemiology of pneumococcal infections in the elderly. Drugs Aging. 1999;15 Suppl 1:11-9. 2. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Prevention of Pneumococcal Disease. ACIP Recommendations 1997;46:RR–8. 3. World Health Organization. 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine. WHO position paper. Wkly Epidemiol Rec. 2008;83:373-384. 4. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR Recommendations and Reports. Preventing Pneumococcal Disease Among Infants and Young Children. 2000;49 (RR-9):1–35. 5. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Recommended Adult Immunization Schedule 2009;57:Q1–Q4. http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ mm5753a6.htm. Accessed May 26 2011. 6. Centers for Disease Control and Prevention. Epidemiology and Prevention of Vaccine Preventable Diseases. The Pink Book. 11th Edition. May 2009.

Het risico van pneumokokkenziekte verhoogt vanaf 50 jaar en bij comorbiditeiten 1,2 Verblijf in een verpleegtehuis of een andere instelling voor langdurige zorg Leefomgeving 3 1. Butler JC et al. Epidemiology of pneumococcal infections in the elderly. Drugs Aging. 1999;15 Suppl 1:11-9. 2. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Prevention of Pneumococcal Disease. ACIP Recommendations 1997;46:RR–8. 3. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR. Recommended Adult Immunization Schedule 2009;57:Q1–Q4. http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ mm5753a6.htm. Accessed May 26 2011

Invasieve pneumokokkenziekte wordt vaak veroorzaakt door antibioticaresistente stammen 1,2 Streptococcus pneumoniae: percentage macrolide-ongevoelige invasieve isolaten in 2010* 1 < 1% 1% tot < 5% 5% tot < 10% 10% tot < 25% 25% tot < 50% ≥ 50% Geen gegevens gerapporteerd of minder dan 10 isolaten Niet inbegrepen Liechtenstein Luxemburg Niet-zichtbare landen Malta Antibioticaresistente stammen kunnen 3 de behandelingsbeslissingen compliceren leiden tot het falen van de behandeling de behandelingsduur verlengen en de verzorgingskosten verhogen * Antimicrobiële resistentiepercentages verschillen van regio tot regio en van land tot land 1. ECDC report. Antimicrobial resistance surveillance in Europe 2010. 2. Liñares J et al. Clin Microbiol Infect. 2010;16:402-410. 3. Kyaw MH et al. N Engl J Med. 2006;354:1455-1463.

S. pneumoniae: ziekteverwekker van invasieve pneumokokkenziekte Gram-positieve diplokokken 1,2 Polysacharidekapsel 3-5 Virulentiefactor Bepaalt serotype Vaccindoel > 90 serotypes 3-5 1. Centers for Disease Control and Prevention. Epidemiology and Prevention of Vaccine Preventable Diseases. The Pink Book. 11th Edition. May 2009. 2. Watson DA et al. Eur J Clin Microbiol Infect Dis. 1995;14:479-490. 3. Peter G, Klein JO. In: Principles and Practice of Pediatric Infectious Diseases. 3rd ed. New York, NY: Churchill Livingstone, 2008: 725 - 33). 4. Dagan R et al. In: Textbook of Pediatric Infectious Diseases. Vol 1. 5th ed. Philadelphia, PA: Saunders; 2004. 5. Weinberger DM et al. PLoS Pathog 2009;5(6):e10000476.

Meest prevalente serotypes Meest prevalente serotypes* van invasieve pneumokokkenziekte in 6 Europese landen Serotype 1 2 3 4 5 6A 6B 7F 8 9V 11A 12F 14 15 17F 18C 19A 19F 22F 23F Portugal (2006-2008; ≥ 18 jaar) 1 ● Kreta (Griekenland) (2001-2009; ≥ 19 jaar) 2 Spanje (1999-2009; ≥ 18 jaar) 3 Frankrijk (2009; ≥ 18 jaar) 4 Nederland (2004- 2006; ≥ 18 jaar) 5 Zwitserland (2009; ≥ 16 jaar) 6 * meest gemelde prevalente serotypes 1. Horacio AN et al. Vaccine, 2012; 30 :218– 224. 2. Maraki S et al. Chemotherapy 2010;56:325–332. 3. Luján M et al. Eur Respir J 2010:36:1073-1079. 4. Grall N et al. Eur J Clin Microbiol Infect Dis (2011) 30:1511–1519. 5. Jansen AGSC et al. Clin Infect Dis. 2009 Jul 15;49(2):e23-9. 6. http:// www.infovac.ch/index2.php?option=com_docman&task=docget&Itemid=1&id=670 - Accessed April 2012.

Meest pathogene serotypes van invasieve pneumokokkenziekte bij volwassenen volgens ziekte-ernst 1 Resultaat per serotype in België* Serotypes 23.9% 7.5% 6.8% 17.1% 28.6% IPD studie Ster = niet aanwezig in Prevenar 16.5% Aantal gevallen * Prospectieve, actieve surveillance met bevestigde IPZ bij gehospitaliseerde volwassen patiënten van 50 jaar en ouder (n=833) 1. Verhaegen J et al. ISPPD poster 2012.

Overzicht presentatie Conjugate technology image en attente Conjugaat technologie Conjugate technology image en attente Pneumokokken-ziekte Ervaring met Prevenar Prevenar 13 Pneumokokken-vaccinatie PREV12N0013828 – May 2012

Wat is een conjugaatvaccin? 1 Polysacharide antigenen Immunogeen dragereiwit Conjugaat vaccin + = Een polysacharide (ps) wordt chemisch gelinkt (geconjugeerd) aan een dragereiwit 1 1. Pollard AJ et al. Nat Rev Immunol. 2009;9:213-220.

Wat onderscheidt een conjugaat? 1,2 Polysacharide antigenen + = Immunogeen dragereiwit Conjugaatvaccin Presentatie B-cel T-cel B-cel Plasmacel B-geheugencel Plasmacel T-onafhankelijk T-afhankelijk Het conjugeren van een polysacharide aan een dragereiwit leidt tot de interactie met T-cellen, wat resulteert in de vrijgave van functionele antilichamen en de productie van B-geheugencellen 1,2 1. de Roux A et al. Clin Infect Dis. 2008;46(7):1015-23. 2. Pollard AJ et al. Nat Rev Immunol. 2009;9:213-220.

Conjugaatvaccins zijn succesvol bij ziektepreventie 1 Streptococcus pneumoniae 1998 90 2007 20 40 60 70 80 PCV7-type non-PCV7-type* 10 30 50 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 19A Serotypegroep In de VS daalde de incidentie van PCV7-type IPZ met 100% bij kinderen < 5 jaar 1 Introductie PCV7 Gevallen/populatie van 100.000 Jaren Grafiek aangepast naar referentie 1 1. Pilishvili T et al. Journal of infectious diseases 2010;201:32-41. * Niet-PCV7 type = alle niet-vaccinserotypes uitgezonderd 19A Veranderingen in de incidentie van invasieve pneumokokkenziekte (IPZ) per serotypegroep bij kinderen < 5 jaar

Overzicht presentatie Conjugate technology image en attente Conjugaat technologie Pneumokokken-ziekte Prevenar heritage Ervaring met Prevenar Pneumokokken-vaccinatie

Prevenar 13: gebaseerd op de ervaring met Prevenar

De incidentie van totale IPZ, pneumonie, AOM en NP-dragerschap bij kinderen verminderde na implementatie van Prevenar IPZ Pneumonie AOM NP- dragerschap VK VS VS VK 56% vermindering van globale IPZ bij kinderen < 2 jaar 1 39% vermindering van alle pneumonie- gevallen bij kinderen < 2 jaar opgenomen in het ziekenhuis 2 42.7% vermindering van alle AOM gerelateerde ambulante bezoeken bij kinderen < 2 jaar 3 69% vermindering van NP-dragerschap bij kinderen < 4 jaar 4 1. Miller E et al. Lancet Infect. Dis. 2011; 11:760-768. 2. Grijalva CG et al. Lancet. 2007;369:1179-1186. 3. Zhou F et al. Pediatrics. 2008;121:253-259. 4. Tocheva AS et al. Vaccine . 2011. 29: 4400–4404.

Overzicht presentatie Conjugate technology image en attente Conjugaat technologie Pneumokokken-ziekte Ervaring met Prevenar Pneumokokken-vaccinatie PREV12N0013828 – May 2012

Prevenar 13: steunt op het fundament van Prevenar 5 6A 7F 19A 4 6B 9V 14 18C 19F 23F Gebruikt hetzelfde dragereiwit CRM197 als Prevenar 1,2. Deze proteïne wordt al meer dan 20 jaar in vaccins gebruikt. 3 1.Prevenar Summary of Product Characteristics 2. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics , Dec 2011 3. Centers for Disease Control and Prevention. Update: Haemophilus influenzae type b vaccine. MMWR. 1989;38:14. http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/00001330.html. Accessed May 24, 2011.

Prevenar 13 biedt bescherming tegen 13 serotypes van S. pneumoniae 19F 5 4 6B 23F 3 6A/C 7F 19A 14 1 In België 61% dekking De pneumokokkenserotypes in Prevenar 13 kunnen verantwoordelijk zijn voor minstens 50-76% (afhankelijk van het land) van de IPZ-gevallen bij volwassenen ouder dan 50 jaar 1 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

Functionele antilichaamrespons van Prevenar 13 bij nog niet eerder met PPV gevaccineerde volwassenen 1 Studiedesign Actief gecontroleerde, gewijzigde* dubbelblinde studie 60-64-jarigen kregen Prevenar 13 ** 50-59-jarigen kregen Prevenar 13 (open label)** 60-64-jarigen kregen PPV** PPV : n = 367-402 Prevenar 13 : n=359-404 Prevenar 13 : n=350-384 PPV = polysacharide pneumokokkenvaccin * Gewijzigd dubbelblind betekent dat het personeel van het centrum dat het vaccin uitdeelde en toediende ongeblindeerd was, maar dat al het andere studiepersoneel en de proefpersonen geblindeerd waren ** 1 dosis 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

Prevenar 13 lokt functionele antilichaamresponsen uit bij nog niet eerder met PPV* gevaccineerde volwassenen van 60-64 jaar oud1 Geometrisch Gemiddelde Ratio (GMR) 1 maand na toediening PPV HOGERE ANTILICHAAMRESPONS NON- INFERIORITEIT PREVENAR 13 HOGERE ANTILICHAAMRESPONS 0.0 0.5 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 8.0 12.0 1 3 4 5 6B 7F 9V 14 18C 19A 19F 23F Primair eindpunt Secundair eindpunt OPA: opsonofagocytische activiteit = de opname van de pneumokok in fagocyterende cellen wordt bevorderd door antistoffen en door complement.. Deze immuunrespons is een marker, dus een surrogaatmaat, voor de bescherming tegen invasieve pneumokkenziekten PRIMAIR EINDPUNT: De door Prevenar 13 uitgelokte antilichaamsresponsen waren non-inferieur aan PPV voor de gemeenschappelijke serotypes* SECUNDAIR EINDPUNT: Prevenar 13 induceerde statistisch significant hogere antilichaamresponsen voor 10 gemeenschappelijke serotypes** en voor serotype 6A* De respons op serotype 6A, die uniek is voor Prevenar 13, werd beoordeeld door een viervoudige toename aan te tonen in de specifieke OPA-titer hoger dan de waarden vóór immunisatie.1 PPV = polysacharide pneumokokkenvaccin 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

Functionele antilichaamrespons van Prevenar 13 bij eerder met PPV gevaccineerde volwassenen 1 Studiedesign Actief gecontroleerde, gewijzigde* dubbelblinde studie ≥70-jarigen eerder gevaccineerd met PPV** kregen PPV*** ≥70-jarigen eerder gevaccineerd met PPV** kregen Prevenar 13*** PPV : n = 395-445 Prevenar 13 : n=400-426 * Gewijzigd dubbelblind betekent dat het personeel van het centrum dat het vaccin uitdeelde en toediende ongeblindeerd was, maar dat al het andere studiepersoneel en de proefpersonen geblindeerd waren ** 1 dosis PPV ≥ 5 jaar eerder PPV gekregen *** 1 dosis PPV = polysacharide pneumokokkenvaccin 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

PPV HOGERE ANTILICHAAMRESPONS PREVENAR 13 HOGERE ANTILICHAAMRESPONS Prevenar 13 lokt een functionele antilichaamrespons uit bij volwassenen van 70 jaar eerder gevaccineerd met PPV 1 PPV HOGERE ANTILICHAAMRESPONS NON-INFERIORITEIT PREVENAR 13 HOGERE ANTILICHAAMRESPONS 1 3 4 5 6B 7F 9V 14 18C 19A 19F 23F 0.0 0.5 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 OPA: opsonofagocytische activiteit. Deze immuunrespons is een marker, dus een surrogaatmaat, voor de bescherming tegen invasieve pneumokkenziekten Primair eindpunt: De door Prevenar 13 uitgelokte antilichaamresponsen waren non-inferieur aan PPV voor de gemeenschappelijke serotypes* Secundair eindpunt: Prevenar 13 induceerde statistisch significant hogere antilichaamresponsen voor 10 gemeenschappelijke serotypes** en voor serotype 6A* 7.0 10.0 Geometrisch Gemiddelde Ratio (GMR) 1 maand na toediening De respons op serotype 6A, die uniek is voor Prevenar 13, werd beoordeeld door een viervoudige toename aan te tonen in de specifieke OPA-titer hoger dan de waarden vóór immunisatie. 1 PPV = polysacharide pneumokokkenvaccin 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

Prevenar 13 heeft een aangetoond veiligheidsprofiel Vaak voorkomende bijwerkingen1 Erytheem Zwelling Induratie Gevoeligheid Pijn op de injectieplaats Beperking van de armbeweging Verminderde eetlust Hoofdpijn Diarree Koude rillingen Vermoeidheid Gewrichtspijn; spierpijn Huiduitslag Plaatselijk Systemisch 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

Prevenar 13 bij volwassenen van 50 jaar en ouder Prevenar 13 is immunogeen ongeacht de eerdere pneumokokkenvaccinatiestatus 1 1 Prevenar 13 kan gelijktijdig toegediend worden met het vaccin tegen seizoensgriep (TIV) 1 2 Indien het gebruik van PPV* aangewezen is, moet Prevenar 13 eerst worden toegediend, ongeacht de eerdere pneumokokkenvaccinatiestatus 1 3 Veiligheid van Prevenar 13 werd aangetoond ongeacht de eerdere pneumokokkenvaccinatiestatus 1 4 PPV = polysacharide pneumokokkenvaccin 1. Prevenar 13 Summary of Product Characteristics, Dec 2011

Overzicht presentatie Conjugate technology image en attente Conjugaat technologie Pneumokokken-ziekte Ervaring met Prevenar Pneumokokken-vaccinatie Pneumococcal vaccination PREV12N0013828 – May 2012

Advies Hoge Gezondheidsraad Nog geen advies verschenen Geen bescherming voor niet-invasieve ziekte, trouwens ook niet voor Pneumo23 Kostprijs 74,55 (PSV23: 28,4)