12 maart 2008 Symposium Synergie in Mobiliteit, Universiteit Twente

Techniek & Gedrag Drs Gerben Bootsma senior adviseur innovatie & implementatie Rijkswaterstaat 2 12 maart 2008Synergie in Mobiliteit ITS : Beleidsachtergrond, techniek en gedrag

Inhoud presentatie Beleid Verkeer en Waterstaat Verkeer en gedrag Intelligente infrastructuur Intelligente voertuigen Waar gaan we naar toe? 3 12 maart 2008Synergie in Mobiliteit

Ministerie van Verkeer en Waterstaat Vertrouwd met water, vooruitstrevend in verbindingen. Bescherming van Nederland tegen negatieve invloeden van water en zorgdragen voor veilige en hoogwaardige verbindingen maart 2008Synergie in Mobiliteit

Rijkswaterstaat Vier hoofdtaken: 1. Nederland beschermen tegen overstromingen 2. Beschikbaar stellen van voldoende en schoon water voor alle gebruikers 3. Bouwen en onderhouden van hoofd(snel)wegen en vaarwegen 4. Zorgdragen voor veilige en efficiënte verkeersstromen 5 12 maart 2008Synergie in Mobiliteit

Mobiliteit in Nederland (x miljard personen kilometers/jaar) Year Verwachting 2020: -40% meer vtgkm. personen en goederen -Meer regionaal verkeer (70% <30 km) Bron: MinVenW, maart 2008 Synergie in Mobiliteit

Goederen transport in Nederland (x miljoen ton) Source CBP/AVV/NEA 7 12 maart 2008Synergie in Mobiliteit

Pers. Vtg: ca. 170/km 2 (hoogste in EU) Gemiddeld km p.p./dag: 32 km Nederland in Europa Dichtheid snelwegen in km per 100 km2 > Bron: MinVenW, maart 2008Synergie in Mobiliteit

Top 3: ongevallen hoofdwegennet 1.Kop-staart botsingen 2.Enkelvoudige ongevallen 3.Zijwaartse ongevallen Bron: MinVenW, 2007 Belangrijke factoren: -Snelheid -Afstand houden -Koers houden 9 12 maart 2008Synergie in Mobiliteit

Bereikbaarheidsproblematiek op hoofdlijnen Drukke randstad; zware overbelasting HWN, zonder alternatieven OWN Overgangszones; snelle toename op HWN en OWN Buiten randstad; beperkt, m.n. OWN Discontinuïteiten, aansluitingen van beheersgebieden Onbetrouwbaarheid reistijd (m.n. bron van ergernis) Diverse oorzaken; m.n. vraag/aanbod verhouding, ongevallen, weinig alternatieven Toekomst: grote groei weg- en vrachtverkeer 2020 Bron: MinVenW, maart 2008Synergie in Mobiliteit

Milieu Verkeer is verantwoordelijk voor: uitstoot in relatie tot broeikasteffect (CO2), ca. 14% zuurgraad (NOx, SO2), ca. 30% Fijn stof Geluidsoverlast Stank Bron: MinVenW, maart 2008Synergie in Mobiliteit

Beleidsuitdagingen (NoMo) Bereikbaarheid  Eerst benutten, dan bouwen  Netwerkaanpak  Start met ABvM voor 2012 Verkeersveiligheid  2020: max. 580 doden (2010: max. 900*) Leefbaarheid (milieu) – M.n. volgen internationale afspraken Betrouwbaarheid (van de reistijden) – 2020: in piekuren reistijd max 2x normale reistijd – 2020: voorspelbaarheid van reizen 95% (op tijd) Algemeen: – Stimuleren innovaties maart 2008Synergie in Mobiliteit

VenW en Mobiliteit AmbitiesProblematiek -Innovatiepyramide -DVM Visie Benut -Visie Veiligheid -Etc. -Zie DVM Zie Visie Benut -817 verkeersdoden -Geluid/lucht -Agressie in het verkeer -Opschaling/implementatie innovaties -Etc. etc. Prioritering Beleid/Strategie Externe ontwikkelingen -Nationaal -Internationaal NoMo/100 dagenplan/MIRT Bereikbaarheid VerkeersveiligheidLeefbaarheidBetrouwbaarheid maart 2008Synergie in Mobiliteit

Van beleid naar uitvoering Beleid/strategie BereikbaarheidVerkeersveiligheidLeefbaarheidBetrouwbaarheid Doelbereiking/ Functionaliteiten -Meer doorstroming -Beter invoegen -… -kop-staart beveiliging -Laterale beveiliging -… -Luchtkwaliteit -Geluidsreductie -… -Optimale informatievoorziening -Verkeersgeleiding/sturing -… Maatregelen/Diensten Infrastructuur/Gedragsbeïnvloeding/Technologie(ITS/ICT)/Wetgeving/e.a. Beprijzen/Benutten/Bouwen Evaluatie effecten % Bereikbaarheid-%Verkeersveiligheid-%Leefbaarheid-%Betrouwbaarheid Applicaties maart 2008Synergie in Mobiliteit

ICT als integrale “enabler” In verhouding tot andere maatregelen (zoals infrastructuur, gedrag, wetgeving) Als facilitator van andere maatregelen (zoals infrastructuurgebruik, gedrag, wetgeving) En ook: complementair aan andere maatregelen (zoals infrastructuur, gedrag, wetgeving) maart 2008Synergie in Mobiliteit

“Even” terug naar de mens… Automobilisten 2007: top 5 meest ontevreden  Gedrag van anderen: vermindering rijplezier (55%)  Schoon zijn omgeving parkeerplaatsen (21%)  Beschikbaarheid rijbanen na ongeval (16%)  Schoon zijn omgeving bermen en wegen (15%)  Veiligheid parkeerplaatsen (15%) Automobilisten 2007: top 5 meest tevreden –Blauwe borden (leesbaarheid, juistheid, plaatsing) 94% –DRIPs (93%) –Informatie op tekstkarren (93%) –Breedte rijstroken (93%) –Verkeersinformatie voorafgaand aan rit (856%) Bron: MinVenW, maart 2008Synergie in Mobiliteit

Intelligente Infrastructuur “Dynamisch Verkeersmanagement” Vuistregel: 5 tot 10% extra capaciteit geeft 20 tot 30% reductie in voertuigverliesuren Bron: MinVenW, 2007 Verkeerssignalering (max.5%), Snelheidsmaatregelen (-9 tot 4%), Toeritdosering (max 5%); wisselend positief op capaciteit. Verkeersinformatie werkt: op DRIPs en in-car (ca.5-6% routewijzigingen). Hoe individueler de info, hoe meer effect (kan verdubbelen) maart 2008Synergie in Mobiliteit

Intelligente voertuigen Verreweg de meeste ongevallen hebben een menselijke oorzaak… maart 2008Synergie in Mobiliteit

ADA systemen die (bijna) op de markt zijn: Lane Departure Warning (LDW) Headway Monitoring and Warning (HMW) Advanced Cruise Control (ACC) ACC Full Range Blind Spot Warning Lane Keeping System (LKS) Collision Mitigation and Brake Assist (CMBA) maart 2008Synergie in Mobiliteit

Function/EffectSafe speed and following Lateral Support Obstacle detection/col lision Warning Interse-ction / Complex situation Very positive Positive Neutral Negative Very negative throughput comfort safety Effecten ADA systemen uit ADASE II maart 2008Synergie in Mobiliteit

Overzicht pilots met ADAS in Nederland Demo’98: showcase state of the art t/m autonomous driving (1998) Enthousiasme over technologische mogelijkheden ISA pilot: gefixeerde externe “snelheidsassistent” in Tilburg (2000) Prima acceptatie, indicaties voor betere verkeersveiligheid LDWA pilot: vrachtwagens ( ) Hoge acceptatiegraad, verwachting minder ongevallen en minder files Chauffeur Assistant: laboratorium studie vrachtwagens ACC met LDWA (2004) Geen negatieve verkeerseffecten, verlichting van rijtaak maart 2008Synergie in Mobiliteit

Belonitor: belonen van goed gedrag (2005) Positieve weggebruikers, verwachting minder ongevallen en files, meer efficiënt brandstofverbruik Wijzer op weg: in car snelheidsinfo & entertainment (2005) Positieve verwachtingen, beter gebruik van de wegcapaciteit De Rij Assistent: personenauto’s met ACC + LDW ( ) Positieve resultaten; betere verkeersveiligheid, geen negatieve invloed op doorstroming, beter rijgedrag, minder uitstoot en comfortabel rijden maart 2008Synergie in Mobiliteit

Belonitor – belonen van veilig rijgedrag nieuw concept: belonen ipv. handhaving hou voldoende afstand: 1.3 s hou je aan de snelheidslimiet 62 leaserijders (representatief voor gemiddelde leaserijder) 4 weken referentie, 16 weken proef, 4 weken nameting subjectieve en objectieve metingen maart 2008Synergie in Mobiliteit

Belonitor – belonen veilig rijgedrag Goed gedrag maart 2008Synergie in Mobiliteit

Belonitor – belonen veilig rijgedrag Slecht gedrag maart 2008Synergie in Mobiliteit

Belonitor – belonen veilig rijgedrag Verdiende punten maart 2008Synergie in Mobiliteit

Belonitor - Conclusies Algemeen Houding: 68% positief over systeem, 75%: beter rijgedrag Feedback, belonen beter rijgedrag? Ja! Maar niet permanent. Verkeersveiligheid Aantal verkeersdoden en zwaargewonden zou verminderen met 15% Aantal gewonden kan verminderen met 9% Doorstroming 10% minder ongevallen – reductie van files 1.2% Milieu 5.5 % reductie van brandstofverbruik Bron: MinVenW, maart 2008Synergie in Mobiliteit

De Rij-Assistent Doel: Doorkijk bieden rijtaakondersteunende systemen (ADAs) en inzicht vergroten van effect op verkeersstroom in termen van verkeersveiligheid, doorstroming en milieu. Vergroten bekendheid van ADAs maart 2008Synergie in Mobiliteit

Onderdelen Virtual Reality Demodag (24 mei 2005) VANpool Full Traffic Clinic Testritten maart 2008Synergie in Mobiliteit

Demodag Meer dan 200 bezoekers, 30 wagens met ADAs Zelf ervaren op zowel testbaan als openbare weg maart 2008Synergie in Mobiliteit

APIA (Active Passive Integration Approach) maart 2008Synergie in Mobiliteit

VANpool Bestaand initiatief, LDW en HMW ingebouwd door RWS Subjectieve evaluatie (enquêtes en focusgroepen) Voorkeur LDW over HMW, draagt bij aan veiligheid, gedrag verandert (beter afstandhouden en koershouden) maart 2008Synergie in Mobiliteit

Lane Departure Warning maart 2008Synergie in Mobiliteit

Headway Monitoring and Warning Safe driving Driving too close Dangerous driving maart 2008Synergie in Mobiliteit

Headway Monitoring and Warning maart 2008Synergie in Mobiliteit

Full Traffic 20 voertuigen (VW Passat) met ACC en LDW (MobilEye) Een maand referentie, vier maanden met ACC en LDW Objectieve data m.b.v. Datalogger Invloed op verkeersstroom inschatten veiligheid doorstroming milieu Gedrag en Acceptatie maart 2008Synergie in Mobiliteit

Lane Departure Warning maart 2008Synergie in Mobiliteit

Lane Departure Warning maart 2008 Synergie in Mobiliteit

ACC maart 2008Synergie in Mobiliteit

ACC maart 2008Synergie in Mobiliteit

ACC Volgafstand kiezen ( etc) Huidige snelheid kiezen Tikje omhoog, snelheid omhoog Tikje omlaag, snelheid omlaag Remmen: schakelt uit Gasgeven: tijdelijk inactief, schakelt niet uit Werkt boven 40 km/u maart 2008Synergie in Mobiliteit

12 maart 2008Symposium Synergie in Mobiliteit, Universiteit Twente Clinic Lexus GS met ACC / LKA, 7 deelnemers Full Traffic rijden Resultaten Full Traffic in perspectief plaatsen Deelnemers verkiezen LKA boven LDW, actieve ondersteuning boven passieve (waarschuwingen) maart 2008Synergie in Mobiliteit

Lane Keeping System (LKS) maart 2008Synergie in Mobiliteit

Testritten Beleidsmakers Stakeholders Collega’s ITS London Burgemeester Beijing maart 2008Synergie in Mobiliteit

Conclusies – gedrag en acceptatie Deelnemers waarderen actieve ondersteuning hoger dan passieve: ACC en LKS boven HMW en LDW Deelnemers waarderen systeem dat minste waarschuwingen geeft hoger: LDW boven HMW Deelnemers vinden ACC en LKS niet “te ver” gaan (vrijheid) Combinatie ACC en LDW lijkt goed te zijn voor de waakzaamheid, daar waar ACC soms uitnodigt tot het verrichten van neventaken houdt LDW de bestuurder bij de les. Bron: MinVenW, maart 2008Synergie in Mobiliteit

Conclusies - effecten Bij ACC en LDW: - 7 % minder kop-staart botsingen - 1% minder laterale ongevallen - 3% minder brandstof, 5-10% minder emissies HWN - Effect doorstroming neutraal (men past volgt. aan) En ook: -minder onbedoelde lijnoverschrijdingen (35% provinciale weg, 30% op snelwegen) -Iets grotere volgtijden met ACC (ca. 0,2 sec) -minder scherpe acceleraties -Vaker gebruik van knipperlicht (anders piepjes) Bron: MinVenW, maart 2008Synergie in Mobiliteit

IV en de mogelijkheden voor een wegbeheerder Minder ongevallen an sich, beter gebruik weg Voertuig – Infrastructuur communicatie mogelijk Niet alleen informatie naar voertuig, maar ook vanuit het voertuig naar b.v. verkeerscentrales Verkeersinformatie uit voertuigen ipv. lussen in weg Incident detectie Weer informatie (ruitenwissers, sensoren) Oppervlakte frictie meting (onderhoud nodig?) maart 2008Synergie in Mobiliteit

Wegkant vs In-Car mogelijke invalshoek wegbeheerder Informeren -> op termijn (ook) in-car Waarschuwen -> op termijn (ook) in-car Adviseren -> op termijn (ook) in-car? Geleiden/sturen -> blijvende VM functionaliteit? Coöperatief: best of both worlds In-car: (grotendeels) autonome ontwikkeling Wegkant: beïnvloedbare ontwikkeling Coöperatief: beïnvloedbare ontwikkeling maart 2008Synergie in Mobiliteit

Voorbeelden coöperatieve systemen Bron: eSafety, maart 2008Synergie in Mobiliteit

Potentiele ontwikkeling in-car e generatie 2e generatie 3e generatie FCD beschikbaar voor verkeersinformatie stand alone systemen: LDWA, SpeedAlert, Roadcondition Warning,.. Invoering van platform en standaards Integratie van systemen en diensten Coöperatieve systemen V2V, I2V/V2I 80% e-call Bron: MinVenW, maart 2008Synergie in Mobiliteit

Nieuwste ontwikkelingen In Europees verband deelname aan diverse nieuwe EU- projecten, m.n. gericht op het doen van grootschalige proeven en evaluaties. Diverse DG’s van de Europese Commissie gaan samenwerken op ITS-gebied. In Nederland vormt momenteel het Beleidskader Benutten van VenW het kader van het Rijk –Nu verkenning opgestart (richting meer FOT’s in NL) –Mei PvA voor uit te voeren proeven en dialoog markt-overheid Initiatieven tot structurering alle projecten en proeven in Nederland Diverse regionale proeven (waaronder Brabant, Utrecht) Nationale initiatieven tot samenwerking, b.v. in een proeftuin Nederland-België (business cases/policy cases) maart 2008Synergie in Mobiliteit

Dank voor uw aandacht! Gerben Bootsma: maart 2008Synergie in Mobiliteit

Slim, groen licht 249

ACC Full Range